از توده‌های خوش‌خیم پستان نهراسید (۱)

دکتر لعبت گرانپایه

توده‌های خوش‌خیم به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ جامد و کیستیک.

عموما 98 درصد توده‌های کیستیک خوش‌خیم هستند که به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

چگونه توده‌های کیستیک به وجود می‌آیند؟

این توده‌ها معمولا در حوالی سنین یائسگی، به دلیل به هم خوردن توازن هورمونی به وجود می‌آیند که جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد، زیرا شانس بدخیمی و سرطانی شدن ندارند.

گروه اول؛ توده‌های فیبروکیستیک: یک بیماری پرولیفراتیو در سینه است که از رشد و تجمع بیش از حد غدد شیری و اکستازی (گشادی) مجاری به وجود می‌آید. این گروه، معمولا طیف سنی بالای 35 سال را شامل می‌شود و اوج مشکلات این بیماران در سنین بالای 48-45 سالگی است که افراد به سن یائسگی نزدیک می‌شوند.

عموما 40 درصد از خانم‌ها به درجاتی از بیماری فیبروکیستیک مبتلا هستند. در صورتی که در خانمی اختلالات سیکل ماهیانه وجود داشته باشد، این مشکلات خود را بیشتر نشان می‌دهند. با توجه به اینکه قبل از سنین یائسگی (حوالی این دوران) سیکل‌های ماهیانه نامنظم می‌شوند، این حالات شایع‌تر است.

علایم بیماری فیبروکیستیک کدام است؟

علایم شامل درد سینه، تورم و سنگینی است که گاهی همراه با ترشحات سبز یا خاکستری بوده، موجب نگرانی بیماران و مراجعه به پزشک می‌شود. این بیماری از لحاظ ماکروسکوپی (آنچه با چشم مشاهده می‌‌شود)، حالتی فیبروزه (بسیار متراکم و سفت) داشته و با کیست‌های متعدد کوچک و بزرگ (در گزارش سونوگرافی میکروکیستیک و ماکروکیستیک) همراه می‌باشد.

این توده‌ها داخل بافت سینه پراکنده بوده و از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متغیر می‌باشند، به همین دلیل سینه‌ها بسیار متورم، سنگین و دردناک است.

نحوه پیگیری بیماری فیبروکیستیک توسط پزشک چگونه است؟

بیماران تحت نظر قرار می‌گیرند و با فواصل 6-5 ماه یک بار، معاینه و سونوگرافی صورت می‌گیرد. در مواردی که هنگام مراجعات کیست‌ها رشد سریعی داشته، بزرگ شوند و به اندازه بالای 2 سانتی‌متر برسند، به تجربه دیده شده که در بیشتر موارد علامت‌دار می‌شوند.

در این حالت بیمار اظهار می‌دارد که توده‌ای را به هنگام لمس احساس می‌کنم که سفت، تحت فشار و بسیار دردناک است. در این حالت انجام FNA و تخلیه آب با سوزن ضرورت دارد.

در مورد کیست‌های بزرگ پس از انجام عمل تخلیه، نمونه جهت بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در صورت عود مجدد، دو نظریه وجود دارد؛ در بعضی کتاب‌ها گفته شده مجددا تخلیه انجام شود، ولی در برخی منابع آمده، در عود مجدد (دومین دفعه) نیاز به عمل جراحی وجود دارد، تابیوپسی کامل شده و جدار کیست خارج گردد.

اما به طور روتین عموما تا 2 مرتبه (در صورت عود مجدد) تخلیه، و در صورتی که جواب ندهد، در مرتبه سوم، جراحی انجام می‌شود.

بیشترین شکایت بیماران فیبروکیستیک کدام است و این افراد چه مواردی را باید رعایت کنند؟

معمولا بیشترین شکایت درد سینه‌هاست. در این حالت به بیمار اطمینان می‌دهیم که مشکل خاصی وجود ندارد و جای نگرانی نیست. بهتر است در این افراد (همانگونه که مبحث درد سینه ذکر شد) محدودیت کافئین، گزانتین و تیرامین رعایت شود.

همین‌طور مصرف ویتامین E، امگا-3 و EPO (Evening Primrose Oil) توصیه می‌شود. در این موارد، EPO کم عارضه‌ترین دارو بوده و بهترین تاثیر را دارد.

طبق بررسی‌ها، در 97 درصد موارد، تاثیر داروی EPO مثبت بوده و درد بیمار را کاهش می‌دهد، ولی چون از نظر شیمیایی حاوی گامالینولنیک اسید بوده و دارویی فرار است ظرف 2-1 ماه باید مصرف شود (مانند بعضی از داروها تاریخ مصرف 2-1 سال ندارد)، به همین جهت دارویی نسبتا گران و کمیاب است، ولی در صورتی که بیمار قادر به تهیه این دارو باشد، جزء بهترین داروهاست و بیمار با خیالی‌ آسوده (بدون عوارض جانبی) می‌تواند این دارو را مصرف کند.

علایم بیماری فیبروکیستیک فقط به شکل درد و کیست بزرگ نیست، گاهی اوقات ممکن است بیماری به صورت گشادی مجرا و ترشحات بروز کند که در این حالت ترشحات سبزتیره یا قهوه‌ای وجود دارد.

در صورت وجود ترشحات، نحوه برخورد پزشک با بیماری فیبروکیستیک چگونه است؟

در این موارد، بررسی سیتولوژی ترشحات و داکتوگرافی (بررسی مجرا با ماده حاجب) انجام می‌شود. در صورتی که فقط گشادی مجرا وجود داشته باشد و پاپیلومایی داخل مجرا نباشد نیاز به عمل جراحی نبوده و بیمار فقط تحت نظر پزشک قرار می‌گیرد.

در مواردی در بیماران به علت وجود فیبروز و تراکم، توده‌های توپر ایجاد می‌شود، که با توجه به اینکه اغلب این افراد، سن بالای 35 سال دارند لازم است توده به وسیله بیوپسی خارج گردد...

برای خواندن بخش دوم- از توده‌های خوش‌خیم پستان نهراسید- اینجا کلیک کنید.