تفلیس، بزرگ ترین شهر و پایتخت کشور گرجستان است که در کناره رود کر قفقاز قرار دارد و از اطراف نیز با کوهستان هایی احاطه شده است. قدمت این شهر گرجی به قرن پنجم میلادی بر می گردد، زمانی که ابتدا توسط امپراتوری از ایبری ساخته شد و بعدها نیز بین دیگر حاکمان و ملیت های مختلف بارها و بارها دست به دست شد. زمانی تحت سلطه رومیان باستان، زمانی دیگر جزء پهنه وسیع امپراتوری اشکانیان و ساسانیان و در مدتی نیز سلجوقیان بر آن حاکم شدند، بعد دست اعراب و مسلمان ها افتاد و سپس مغول ها به خاک آن وارد شدند. این چرخه طولانی همچنان ادامه داشت تا آن که در قرن نوزدهم، نزدیک 100 سال به زیر سلطه جماهیر شوروی رفت. در نهایت در سال 1918 و پس از سال ها، گرجی ها توانستند استقلال خود و شهر تاریخی شان را بازیابند.
نگاهی به این تاریخ پر فراز و نشیب شهر تفلیس، ذهن ما را درباره فضای شهری این پایتخت روشن می کند؛ شهری که در خود کلیساها، ساختمان ها و مساجد تاریخی را جای داده و مردمانی را با مذهب ها و فرهنگ های مختلف در آغوش کشیده است. مطمئنا یکی از بخش ها سفر به تفلیس، بازدید و گردش در بافت تاریخی و باستانی شهر است.
برای آشنایی بیش تر با تفلیس و جاذبه هایش بخوانید:
معرفی شهر تفلیس گرجستان ؛ دانستنی های قبل از سفر
دیدنی های تفلیس ؛ باغ ها، پارک ها و دریاچه ها
پارک ملی تفلیس ؛ طبیعت دل انگیز گرجستان
کلیسای جامع تثلیث تفلیس ؛ نگین ارتدوکس ها در گرجستان
امروز همراه کارناوال باشید تا سری بزنیم به برترین جاذبه های تاریخی تفلیس بزنیم و ببینیم چه انتظار ما را می کشد.
photo by Tornike Kiladze
1- قلعه ناریکالا ؛ Narikala
قلعه ناریکالا، شناخته شده ترین و قدیمی ترین جاذبه در شهر تفلیس است که بر روی کوهستان متتسمیندا قرار دارد. جالب است بدانید که مردم شهر آن را با عنوان قلب و روح تفلیس می شناسند.
قلعه ناریکالا در حال حاضر متشکل از دو بخش محصور و دیواری است که در میان باغ گیاهشناسی تفلیس و حمام های گوگردی قرار دارد. در حیاط پایین قلعه، کلیسای تازه ساخته شده سنت نیکلاس به چشم می خورد. قدمت کلیسای نخستین به قرن سیزدهم میلادی بر می گردد که در اخیرا در سال های 1996-1997 بازسازی شده است.
این قلعه در قرن چهارم میلادی ساخته شد و بعدها در قرن هفتم میلادی توسط خاندان امویه گسترش یافت. سپس هنگمی که مغول ها بر شهر سلطه داشتند، نام این قلعه تاریخی به نارین قلعه (قلعه کوچک) تغییر پیدا کرد و در گذر زمان به شکل ناریکالا درآمد.
برای رسیدن به قلعه ناریکالا می توانید با پرداخت 1 لاری و از درون بوستان رایک، خود را به بالای کوه و خود قلعه تاریخی برسانید.
هزینه بازدید: رایگان
ساعات بازدید: 24 ساعته
آدرس: گرجستان، تفلیس، تپه ناریکالا
Address: Narikala Hill, Tbilisi, Georgia
photo by Ahmed Maher
photo by Levan Tataradze
2- حمام های گوگردی تفلیس ؛ Tbilisi Sulfuric Baths
نام پایتخت گرجستان به زبان گرجی «تبلیس» است که از کلمه «تیبلی» گرجی گرفته شده و در این زبان به معنای گرم است. از آن جا که 30 چشمه آب گرم در دامنه های کوه تابوری در نزدیکی شهر وجود دارد، این نام را برای شهر باستانی برگزیدند. جالب آن که روزانه 3 میلیون لیتر آب از دل زمین آن جا می جوشد.
حمام های گوگردی تفلیس نیز رابطه تنگاتنگی با این چشمه ها و تاریخ شهر دارند. آب این چشمه ها درصد بالایی از گوگردی و دیگر مواد معدنی را در خود حمل می کند و اغلب درجه ای بین 38 تا 40 درجه سانتیگراد دارد. جالب است بدانید که از آب این چشمه ها سال های سال برای آب درمانی و درمان امراض پوستی و آرتروز استفاده می کردند. البته این تنها کاربرد حمام های گوگردی نبود و این چشمه های آب گرم در طی قرن ها با زندگی روزمره مردم تفلیس، پیوند خورده است. مردم در طی روز و برای استراحت به حمام های گوگردی می رفتند و حتی میهمانی های رسمی شام را نیز در این حمام ها برگزار می کردند.
امروزه این حمام های قدیمی همچنان مورد استفاده هستند که همگی در بخش تاریخی تفلیس و اغلب در خیابان آبانو (حمام) قرار دارند. برای تشخیص این ساختمان ها، به دنبال ردیفی از گنبدهای کوچک و در کنار هم باشید. از معروف ترین و قدیمی ترین حمام ها در این بین می توان به حمام قدیمی ارکل (Erekle) و حمام زیبای شرلی (Chreli Abano)، با کاشی کاری آبی رنگ و تزئینات چشمنواز اشاره کرد.
هزینه بازدید: 40 تا 80 لاری (حدود 50 تا 100 هزار تومان)
ساعات بازدید: 24 ساعته، به غیر از شنبه ها و یک شنبه ها
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان گورگاسالی 3
Address: Gorgasali St. 3, Tbilisi, Georgia
3- کلیسا متخی ؛ Metekhi Church
کلیسا متخی یکی دیگر از جاذبه های باستانی و معروف تفلیس است که قدمتش به قرن دوازدهم میلادی بر می گردد. این کلیسا که در لبه صخره ایِ رود کر ساخته شده، به نوعی قلعه و اقامتگاه تزارهای گرجی محسوب می شد. در زیر گنبد این صومعه، نخستین شهید گرجی، سنت شوشانیک به خاک سپرده شده است.
کلیسای متخی از آن دست ساختمان هاست که در طول گذز زمان بارها و بارها تخریب شد و دوباره مورد بازسازی قرار گرفت. امروزه اگر از کلیسا متخی بازدید کنید، سازه مربعی، بلند و آجری خواهید دید که در مرکزش مناره ای گرد با سقفی مرتفع قرار گرفته است. در کل از مجموعه باستانی متخی تا به امروز، صومعه، قلعه و معبد آن باقی مانده است.
درست در مقابل صومعه متخی، یک بنای یادبود جدید به چشم می خورد که شمایل شاه واختانگ، سازنده شهر تفلیس می باشد.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان متخی اول
Address: Metekhi St, Tbilisi, Georgia, Tbilisi, Georgia
photo by Jhon Kahraman
photo by Matthias Arnold
4- کلیسا سیونی ؛ Sioni Cathedral
یکی دیگر از مشهورترین بناهای تاریخی شهر تفلیس، کلیسای سیونی است که قدمتی 1500 ساله دارد و ساخت و ساز آن در اوایل قرن پنجم میلادی آغاز شد. این بنا نیز در طول تاریخ بارها تخریب و بازسازی شد و چیزی که امروزه شما از آن بنا می بینید، عمدتا متعلق به قرن سیزدهم میلادی است.
کلیسا متخی از ارزش ویژه ای برای مردمان گرجستان برخوردار است چرا که معتقدند این کلیسا محلی برای نگهداری صلیب مقدس سنت نینو می باشد. بنا بر افسانه ها، آن صلیب از شاخه های تاک و موهای خود سنت ساخته شده است. این صلیب امروزه درون کلیسا سیونی نگهداری می شود.
کلیسا سیونی در مرکز شهر تفلیس و در کناره رود کُر قرار دارد.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان سنت سیونی 3
Address: 3 Sioni St, Tbilisi, Georgia
photo by Oleg Chyrva
photo by Alamy
photo by Harry Manoyan
5- بازار درای بریج ؛ Dry Bridge Market
یکی از قدیمی ترین پل های شهر تفلیس، پل درای یا (Dry Bridge) است که بیش از 160 سال عمر دارد. به این دلیل نام این پل را این گونه انتخاب کرده اند، که قسمتی از رود کر در بخش پایینی آن خشک شده بود. البته امروزه پل درای تفلیس به سبب روز بازاری که هر روزه بر این پل برگزار می شود، شهرت دارد و گردشگران و شهروندان بسیاری به سراغ آن می روند.
روز بازار درای بریج، از آن بازارهای محلی شلوغ و دوست داشتی است که در تمام هفته می توانید به آن مراجعه کنید و ساعت ها شما را مشغول خودش می کند. انواع و اقسام سوغاتی های محلی و دست ساز، انواع جواهرات، ظروف نقره ای، شیشه ای، خنجر و حتی یادگاری هایی از جمهوری شوروی را می توانید در این بازار بیابید. بهترین زمان برای مراجعه به روز بازار درای بریج، آخرهفته هاست.
خوب است بدانید که از میدان آزادی تا این بازار راهی نیست و با 20 دقیقه پیاده روی می توانید خود را به این بازار جذاب برسانید.
برای اطلاع از سایر بازارها و مراکز خرید تفلیس بخوانید:
مراکز خرید تفلیس گرجستان ؛ تجربه ی خریدی لذت بخش
ساعات کار: 10 تا 17
آدرس: گرجستان، تفلیس، نزدیک میدان آزادی، بازار درای بریج
Address: Dry Market, Freedom Square, Tbilisi,Georgia
photo by Ivan Tykhyi
6- کلیسا آنچیسخاتی ؛ Anchiskhati Basilica
قدیمی ترین کلیسا در شهر تفلیس، کلیسای آنچیسخاتی است که در قرن ششم میلادی ساخته شده است. یکی از وجوه قابل تمایز این کلیسا با دیگر صومعه های شهر، طراحی و معماری آن است. وقتی وارد کلیسای آنچیسخاتی می شوید، نقاشی های دیواری منحصر به فردی توجه شما را به خودش جلب می کند که قدمت برخی به 400 سال پیش بر می گردد.
این کلیسا نیز در بخش تاریخی تفلیس و در نزدیکی رود کُر واقع شده است.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان لون شاوتلی 11
Address: Loane Shavteli 11, Tbilisi, Georgia
photo by Sam Hotchkiss
photo by Tatiana Grybova
photo by Romeo Belarmino
7- مسجد جمعه تفلیس ؛ Jumah Mosque
در قلب بخش تاریخی تفلیس، مسجدی زیبا با کاشی کاری هایی جذاب و چشمنواز خواهید دید که با مناره قرمز رنگ و هشت ضلعی اش، خودنمایی می کند. مسجد جمعه پیشینه ای دراز دارد و در واقع یادگاری از دیگر بناهای تاریخی و نماینده ای از دیگر مساجد تخریب شده تفلیس است. از زمان ورود اعراب و مسلمان ها به منطقه قفقاز و شهر تفلیس، چندین مسجد در این شهر ساخته شدند که هر یک در زمانی نیز از بین رفتند. یکی از این مساجد شیعه در محل کلیسایی قدیمی و در نزدیک کلیسای متخی ساخته شده بود که در نهایت در سال 1950 به جهت ساخت پل، تخریب شد. دیگری مسجدی سنی بود که در طی سلطنت عثمانی ها ساخته شده بود و بعدها به دستور نادرشاه تخریب شد.
به هر روی تنها مسجد قابل توجه تفلیس، مسجد جمعه تفلیس است که در قرن نوزدهم میلادی و با ترکیبی از معماری اسلامی و گوتیک بنا شده است. امروزه این مسجد مورد استفاده مسلمانان شیعه و سنی تفلیس می باشد.
خوب است بدانید که مسجد جامع تفلیس فاصله چندانی با ناریکالا یا نارین قلعه ندارد و می توانید از هر دو در یک روز بازدید کنید.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان بوتانیکال 32
Address: 32 Botanical St, Tbilisi, Georgia
8- پانتئون متاتسمیندا ؛ Mtatsminda Pantheon
پانتئون متاتسمیندا، آرامگاهی است که بسیاری از افراد سرشناس و مشهور گرجی چون نویسندگان، هنرمندان، محققان و قهرمانان ملی گرجستان در آن به خاک سپرده شده اند. جسم نخستین فرد مشهوری که در این مکان آرام گرفت، الکساندر گریبایدوف، نویسنده، هنرمند و آهنگساز روسی و همسر شاهدختش نینو چاوچاوادزه بودند.
از آن جا که این آرامگاه در حیاط کلیسای سنت دیوید، بر روی دامنه های کوه متاتسمیندا و پایین تر از ناریکالا قرار گرفته است. بنابراین می توانید در یک روز تفریحی خود، همزمان از چند جاذبه تاریخی تفلیس دیدن کنید.
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان ماما داویتی
Address: Mama Daviti Rise, Tbilisi, Georgia
9- اپرا دولتی تفلیس ؛ Tbilisi State Opera
قدمت اپرای زیبا و باشکوه تفلیس به بیش از 160 سال می رسد. بر طبق شواهد و قرائن، به نظر می رسد ایده ساخت چنین خانه اپرایی به جهت ساکت کردن ناآرامی های گرجستان در سال 1832 و همچنین اعتبار بخشی به سیاست های فرهنگی امپراتوری روسیه در برابر طبقه اشرافی و سرکش گرجستان بوده است. با این همه، این اپرا به قدری زیبا ساخته شده است که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرد. از آن جمله، نوسینده مشهور فرانسوی، الکساندر دوما بود که پس از بازدید از تفلیس، در کتاب «قفقاز» خود این گونه از خانه اپرا می نویسد: هیچ گاه سالن اپرایی مجلل تر و زیباتر از خانه اپرای تفلیس در کل زندگی ام ندیده ام.
این سالن اپرای زیبا دو بار دو طول تاریخ دچار آتش سوزی شد و در نهایت آخرین بار پس از 6 سال بازسازی، در سال 2016 به روی عموم مردم گشایش یافت.
ساعات کار: 11 تا 19
آدرس: گرجستان، تفلیس، خیابان روستاولی 25
Address: Rustaveli Ave. 25, Tbilisi, Georgia
10- بافت تاریخی شهر ؛ Old Town
درست در پایین قلعه ناریکالا، شهر قدیمی و تاریخی تفلیس به چشم می خورد که با پا گذاشتن به درون آن گویی تاریخ را در برابر چشمانتان ورق می زنید. خیابان های باریک و پیچ در پیچ که با خانه هایی قدیمی و آجری و بالکن های چوبی شان احاطه شده اند. اگر از در خانه ای بگذرید، وارد حیاطی تاریخی می شوید و پیچ های دوست داشتنی درخت تاک در برابرتان ظاهر می شود.
در میان بافت قدیمی شهر که به گشت و گذار بپردازید، ترکیبی از چند سبک را خواهید دید. سبک کوچه ها و خیابان هایی تنگ و باریکی که به سبک آسیایی و عربی ساخته شده اند و خانه هایی که بوی و رنگ معماری اروپایی را دارند و اثری از هنر کلاسیک روسی نیز به چشم می خورد.
بخش شمالی شهر تاریخی، محله آبانوتوبانی قرار دارد که به سبب حمام های گوگردی اش، میدان تاریخی و رستوران هاش شهرت دارد. یکی از مهم ترین و جالب توجه ترین خیابان های بافت تاریخی، خیابان کوته آبخازی است که میدان تاریخی را به میدان آزادی شهر متصل می کند. در بخش شمال شرقی بافت تاریخی، کافه هایی دوست داشتنی خواهید دید و در بخش غربی، فضایی جذاب برای گشت و گذار و عکاسی وجود دارد.
آدرس: گرجستان، تفلیس
Address: Tbilisi, Georgia
photo by Ivan Tykhyi
photo by Aleksandre Kheteshvili
سخن آخر
با هم سری زدیم به مشهورترین دیدنی های تاریخی شهر تفلیس. اگر تجربه ای از سفر به تفلیس و بازدید از این بناها دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
برای آشنایی بیش تر با تفلیس و دیگر جاذبه هایش بخوانید:
معرفی شهر تفلیس گرجستان ؛ دانستنی های قبل از سفر
پارک ملی تفلیس ؛ طبیعت دل انگیز گرجستان
کلیسای جامع تثلیث تفلیس ؛ نگین ارتدوکس ها در گرجستان
دیدنی های تفلیس ؛ باغ ها، پارک ها و دریاچه ها
مراکز خرید تفلیس گرجستان ؛ تجربه ی خریدی لذت بخش
شما تا به حال به این شهر سفر کرده اید؟
نظرات و خاطرات خود را با ما در میان بگذارید.