دکتر لعبت گرانپایه؛ متخصص جراح عمومی
سرطان‌های سینه به دو گروه insitu (درجا) و invasive (مهاجم) تقسیم می‌شوند.
علل به وجود آمدن سرطان‌های insituسلول‌های تغییر شکل یافته‌ای است که منشاء این سلول‌های سرطانی داخل غدد شیری بوده که به قسمت‌های دیگر تهاجم نکرده‌اند. این نوع سرطان کاملا محدود و اولیه است، منشاء آن گاهی از مجاری شیری پستان و گاه از غدد شیری می‌باشد و در صورتی که این بیماری در مرحله اولیه کشف شود بهبودی با درمان‌های جراحی به طور 100 درصد انجام می‌گیرد.
تشخیص اولیه بیماری: با غربالگری ممکن می‌شود. بیمارانی که در مرحله insitu کشف می‌شوند، با توجه به اینکه برای درمان، برداشتن کامل سینه ضرورتی ندارد و به شیمی درمانی هم نیازی نیست، بهبودی بالای 95-90 درصد می‌باشد.
علایم اولیه بیماری: در این موارد، علامتی وجود ندارد و فقط در غربالگری و معاینات مرتب سالیانه توسط پزشک جراح کشف می‌شود. پزشک با دیدن رسوبات ریز کلسیم در ماموگرافی این بیماری را تشخص می‌دهد که به صورت Micro Calcification در ماموگرافی گزارش می‌شود.
در مواردی که در گزارش سونوگرافی، رسوبات کلسیم به صورت درشت وجود دارد، این حالت به علت عفونت یا ضربه قدیمی گزارش می‌شود که این مورد طبیعی بوده و خوش‌خیم می‌باشد.
تعداد کمی از بیماران ductal carcinoma insitu با توده مراجعه می‌کنند، که ضایعه به صورت کانون‌های درجا، مشاهده می‌شود.
بنابراین سرطان غیرمهاجم درجا، با توده همراه نبوده، بلکه نقاطی داخل بافت سینه وجود دارد که پس از بیوپسی توسط پزشک، کانون‌های کوچکی گزارش می‌شود. در موارد داکتال، توده همراه با کانون‌های خوش خیم وجود دارد.
ولی در بدخیمی‌های اولیه لوبولر، منشاء آن غدد بوده و فقط رسوبات کلسیم مشاهده می‌شود. این حالت بیماری پاژه نام دارد و علایم آن عبارتند از: خارش، پوسته‌ریزی و زخم نوک سینه. در مواردی که این حالات بیش از 2 هفته به طول بینجامند (به غیر از دوران شیردهی)، باید هر چه سریعتر با مراجعه به پزشک درمان صورت گیرد.
این موارد در چه سنی شایع‌تر می‌باشند؟
هر دو گروه فوق، در قبل و بعد از یائسگی شایع بوده و با توجه به اینکه به هر حال سن فرد بالای 40 سال می‌باشد، انجام معاینات سالیانه ضرورت دارد.
تشخیص اولیه چگونه است؟
انجام ماموگرافی سالیانه و معاینات (هر 6 ماه یک بار) در مرحله insitu اهمیت خاصی دارد.
درمان
در سرطان‌های insitu، نیازی به شیمی درمانی نبوده و فقط درمان جراحی صورت می‌گیرد.
چگونه از عود مجدد پیشگیری می‌شود؟
Fallow up و پیگیری‌های منظم، معاینه هر 6 ماه یک بار و ماموگرافی سالیانه مورد نیاز است. در نوع لوبولر و داکتال اگر عود مجدد صورت گیرد، سرطان مهاجم داکتال تشخیص داده می‌شود. در صورت وجود توده، درمان وسیع‌تر بوده و در مواردی برداشتن کامل سینه ضرورت دارد. در این حالت نسبت به حالت قبلی، احتمالی کمی برای سرطان مهاجم وجود دارد. در حالاتی که عود مجدد وجود نداشته باشد بهبودی تقریبا 100 درصد است.
آیا بدخیمی‌های اولیه در شیردهی اختلالی ایجاد می‌کند؟
به افرادی که دچار این نوع بدخیمی می‌شوند، توصیه می‌شود حداقل 3 سال پس از ایجاد سرطان درجا (insitu) یا سرطان مهاجم (invasive) از بارداری خودداری کنند. حتی درمواردی که سرطان و بدخیمی اولیه و درجا وجود دارد، تحریکات هورمونی می‌توانند شعله‌ورکننده بوده و عود مجدد بیماری را سبب شوند.
در افرادی که سابقه فامیلی دارند چه توصیه‌ای دارید؟
در موارد Insitu، درمان فقط نمونه‌برداری از ناحیه می‌باشد، ولی در افرادی که سابقه سرطان در افراد درجه یک و دو (خواهر، مادر و دختر) را دارند (بخصوص قبل از یائسگی) پیشنهاد می‌شود به صورت پروفیلاکتیک (پیشگیری) سینه را از زیر پوست تخلیه کرده، پروتز جایگزین آن کنند.
با توجه به اینکه در نوع مهاجم احتمال عود مجدد وجود دارد، بهتر است این اقدام صورت گیرد، ولی در مواردی که بیمار عمل پروفیلاکتیک را نپذیرد، با مسئولیت خو در ریسک خطر بالاتری قرار می‌گیرد.
