آیا تا به حال به شمال ایران سفر کرده اید؟ مطمئنا جواب اکثر ما آری است.
اما تا به حال به خطه ترکمن نشین شمال ایران سری زده اید؟ احتمالا این بار بسیاری از ما حتی جایگاه جغرافیایی این منطقه را هم نمی شناسیم. به همین خاطر هم ما تصمیم گرفتیم سفری کوتاه به این منطقه فوق العاده داشته باشیم تا علاوه از لذت هم نشینی با مردمان نیکوی این خطه، شما را تا حدودی با فرهنگ و آداب و رسوم ترکمنی و از همه مهم تر پیشه قالی بافی این مردم آشنا کنیم.
ترکمانان یا ترکمن ها از اقوام ترک تبار آسیای میانه هستند که اکثر آن ها در کشور ترکمنستان و گروهی در غرب افغانستان و شمال شرق ایران زندگی می کنند. زبان ایشان ترکمنی است و دین غالبشان اسلام و از پیروان اهل سنت هستند.
حدود یک و نیم میلیون نفر، جمعیت ترکمن های ایران است که بیشتر در نواحی جنوب شرقی دریای خزر، ترکمن صحرا و اطراف رودخانه اترک و گرگان رود سکونت دارند که شامل استان های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی می شود. بندر ترکمن، گنبد قابوس، اینچه برون، کلاله و گمیشان از شهرهای مهم ترکمنهاست.
هموطنان ترکمن ما، مردمانی خونگرم و مهمان نوازند و به راستی که هیچ کس در ایران این قوم را بیگانه نمی پندارد و همواره از دل این خطه غیور پرور، قهرمانان و دلاوران بسیاری سبب بزرگی و افتخار نام ایران شده اند.
ترکمن ها تا اوایل قرن بیستم همگی کوچ نشین بوده اند اما در صد سال گذشته بسیاری از آن ها به روستا نشینی و شهر نشینی روی آورده اند. اسب های نژاد ترکمن شهرت جهانی و مردان این بوم مهارت فراوانی در اسب سواری دارند. موسیقی این ناحیه نیز از موسیقی های معروف محلی و سنتی در ایران به شمار می آید که تحقیقات فراوانی بر روی سازهای سنتی و شیوه های اجرایی آن صورت گرفته است، اما هنر و البته صنعت مهم و قابل توجه قالی بافی از دلایل اساسی سفر امروزه ما به این خطه است.
تصاویری که در ادامه مشاهده می کنید همه متعلق به عکاسی ایرانی به نام سهیل قنبرزاده و از سایت خبری اسپوتنیک (Sputnik) در اختیارتان قرار گرفته است. اسپوتنیک در واقع یک سرویس خبری چند رسانه ای بین المللی است که به کشور روسیه تعلق دارد و از نوامبر 2014 آغاز به کار کرده است. تصاویر پیش رو را این وب سایت به لطف عکس های آقای قنبرزاده از زندگی ترکمن ها ارائه کرده است.
با کارناوال مهمان خانه های گرم ترکمانان شوید.
1- حیاطی به وسعت دشت
سواحل جنوب شرقی دریای خزر برای قرن هاست که به عنوان توقفگاه کوچ نشینان ترکمن انتخاب شده است. چادرهای این عشایر از پوست شتر یا اسب درست می شوند به آسانی قابل حمل و جا به جایی هستند.
2- فرش به معنای زندگی
بدون شک فرش مهم ترین عنصر خانه های ترکمنان ایرانی است. این مردم عزیز و دوست داشتنی خانه هایشان را با فرش گرم می کنند و می آراین. مهمان عزیزشان را بر روی فرش می نشانند و خوش آمد می گویند. مارکوپولو، جهانگرد مشهور ایتالیایی در یادداشت هایش از بازدید این منطقه به فرش های منگوله داری که بسیار استادانه بافته شده اند، اشاره کرده است.
برای آشنایی با مارکو پولو مطلب زیر را بخوانید:
مارکو پولو ؛ تاجر و جهانگرد اهل ونیز
3- نگاه مشتاق دختر ترکمن
دختر ترکمن با لباس محلی و زیورآلات مرسومی که بر سر و دست دارد بر قاب در خانه (چادر) ایستاده است.
4- زنانی استوار و شایسته
با وجود زندگی سخت عشایری، زنان این خطه، سختی ها را بر پشت چهره های شاداب و لباس های رنگارنگ و دلفریب خود پنهان می کنند. اغلب در میان قبایل ترکمن، ثروتمندی در نوع پوشش و لباس های فاخرشان جلوه می کند.
5- فرش بافی، پیشه ای سخت و زیبا
بافت و تولید یک تخته فرش، فرایندی طولانی و پر زحمت است
6- زنان همواره شاغل
تولید نخ از پشم شتر یا بز به صورت دستی و بدون استفاده از دستگاه، کار همیشگی زنان ترکمن است.
7- پیشه ای زنانه
طبق رسومات ترکمنی، فرش بافی وظیفه زنان این خطه است. نکته جالب توجهی که در تصاویر هم قابل مشاهده است نوع دارهای قالی بافی است که به صورت افقی و بر روی زمین قرار دارند.
8- کودکان دوست داشتنی ترکمن
9- زندگی آمیخته با فرش
فرش بافی وظیفه ای است که دختران از سنین کم آن را فرا می گیرند.
10- بازی های کودکانه با دار قالی
11- مرد کهن و شاهکار نو
کار استادانه با طرحی نوین بر زیر پای پیرمرد ترکمن خودنمایی می کند.
12- خانه های مزین به قالی
مردم محلی در و دیوار خانه ها و سکونت گاه هایشان را با تابلو فرش و قالی تزئین می کنند.
13- بازارهای محلی
در بازار ترکمن ها علاوه بر خرید فرش، تمام وسایل و مواد مورد نیاز قالی بافی نیز یافت می شود. همچنین پارچه ها و روسری های مشهور ترکمن در این بازار ها به وفور در دسترس است.
14- مرد ترکمن در پوشش محلی
15- فرش برای فروش
مردان ترکمن پس از تمام شدن بافت فرش ها، آن ها را برای فروش عرضه می کنند.
16- فروشنده ترکمن در بازار محلی
سخن آخر
از تصاویر زیبا و صمیمانه آقای قنبرزاده لذت بردید؟
زندگی هموطنان ترکمن برایتان جذاب و دیدنی بود؟
دوست دارید باز هم به سراغ اقلیت های بومی ایران برویم؟
ما منتظر ارائه انتقادات و پیشنهادات شما همراهان همیشگی هستیم.