به گزارش ایسنا، حمیدرضا حسنزاده توکلی در بیستویکمین جشنواره قصهگویی در استان سمنان با بیان اینکه کودکان قصه را میشنوند و درس زندگی از آن میجویند اظهار کرد: در سرزمینی که از دیرباز، ادبیات کهنسال دارد و سنت قصهگویی و قصهخوانی در ایرانزمین به هزارههای دور میرسد، خیلی نکتهها درباره قصه وجود دارد؛ اما آنچه مهم است این است که در ادبیات تعلیمی و عرفانی به قصه و قصهخوانی توجه شده است.
این مدرس دانشگاه سمنان افزود: همه آموزگاران معنوی حتی در کتاب مقدس و از روزگاران دیرین نیز عارفان و اولیا برای بیان تعالیم خود در بسیاری از موارد، دست به داستانگویی زدند و کوشیدند حقایق بلند را در قالب قصهها محسوس و ملموس کنند تا مخاطب همچنان که به قصه سرگرم میشود نه برای خوابیدن بلکه برای بیداری ذهن از این قصهها بهره بگیرد.
حسنزاده توکلی با اشاره به داستان ضحاک ماردوش و کاوه آهنگر اثر حماسی حکیم ابوالقاسم فردوسی بیان کرد: شاهنامه بزرگترین کتاب ادب فارسی و در واقع یکی از میراث بزرگ داستانی است که با داستانهای آن میتوان زیست و مرزهای فرهنگی ایران را شناخت.
او با اشاره به توجه قصهگویان به اینکه قصهها را باید بهگونهای بازگفت که مخاطب خودش را در موقعیت قصه ببیند، تأکید کرد: در قصهگویی باید مرز بین قصه و مخاطب را برداریم و طوری قصه بگوییم که وقتی مخاطب، آن را میشنود فکر کند خودش شخصیت اصلی و قهرمان قصه است و در واقع، قصه را طوری بازگوییم که تصور کنند قصهای بیرون از تجارب آنها نیست و خودشان را با قصه گرهخورده بدانند.
حسنزاده توکلی افزود: نگاه مولانا جلالالدین به قصه پیامبران(ع) همینگونه است مانند داستان موسی و فرعون و نکته ویژه در شیوه قصهگویی مولانا این است که در میانه قصه، ناگهان گریبان جان مخاطب را میگیرد مانند داستان طوطی و بازرگان که از شگردهای موجود در میراث قصهگویی ادب فارسی است.
او همچنین تلاشهای کانون پرورش فکری را شایسته تقدیر دانست و یادآور شد: در دوران کودکی خیلی چیزها از کانون پرورش فکری یاد گرفتم که در مدرسه فرانگرفتم.
حسنزاده توکلی با تأکید بر توجه کانون پرورش فکری به میراث فرهنگی و آشنایی و پیوند کودکان و نوجوانان با این میراث تصریح کرد: از نظر عارفان، قصه یک کارکرد عمیق تربیتی دارد و تحول بیرونی و آفاقی در قصه به تحول درونی و انفسی تبدیل میشود.
این استاد دانشگاه سمنان گفت: ارزش افسانههایی که کودکان میخوانند همان حقیقتی است که در نهان افسانهها نیز وجود دارد و نکتهای که در قصه است و آن را ارزشمند میکند این است که قصههای اصیل و عمیق، همیشه مخاطب را به جستوجو وامیدارد.
او همچنین با اشاره به سخن ژان پیاژه اظهار کرد: هنگامی که چیزی را به کودک میآموزیم مانع از آن میشویم که آن را کشف کند در نتیجه آموزش باید به شیوه غیرمستقیم باشد و کودک را در موقعیت کشف قرار داد و او را به مشارکت واداشت.
حسنزاده توکلی با بیان اینکه امروز در تعلیم و تربیت، بحث قصه جایگاه والایی دارد افزود: تصور نکنید حالت سرگرمکننده قصه، غیرآموزشی است؛ بلکه آموزشی را در بردارد.
او با بیان اینکه بسیاری از تخیلات ژول ورن بر مسیر علم تأثیر گذاشت گفت: چیزی که ژول ورن در داستانهایش گفت مانند رفتن به کره ماه و... نمونهای از آن است، لذا این یک اعتماد به نفس و انگیزه و فضای فرضیهسازی را ایجاد کرده و مسیر داستانگویی بر مسیر علم تأثیر گذاشته است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه یکی از شیوههای رایج در آثار ابوسعید ابوالخیر استفاده از موقعیت در لحظه بود، خطاب به قصهگویان گفت: همچنان که ابوسعید گفت "حکایتنویس نباش چنان باش که از تو حکایت کنند".