حیات وحش اطراف ما و حیوانات گوناگونی که در پیرامونمان زندگی می کنند نقش بسزایی در حیات و چرخه ی طبیعت بازی می کنند. همیشه وقتی برای طبیعت گردی به دامان دشت ها، جنگل ها، دریاها و حتی پارک ها می رویم و اتفاقی جانوری از کنارمان رد می شود آن قدر ذوق می کنیم که گویا ما آن را کشف کرده ایم و برای اولین بار است که در این کره ی خاکی همچین موجودی می بینیم. شاید چند دقیقه ای شاد باشیم و دوباره آن ها را فراموش کنیم یا به دیدنشان در مستند های تلویزیونی قانع شویم.
کشور ایران خوشبختانه پوشش گیاهی و جانوری غنی و خاصی دارد. حتی جاندارانی در سرزمینمان زندگی می کنند که در دنیا بی همتا هستند، نمی دانیم چقدر با این جانداران منحصر به فرد آشنایی دارید و حیوانات بومی ایران را می شناسید، شاید فقط نام یوزپلنگ ایرانی که معروف و پر آوازه است به گوشتان رسیده باشد و شاید هم بتوانید همه ی جانوران میهنمان را نام ببرید. اما خوب است که با دیدی وسیع تر با این نعمات الهی آشنا شویم. حیواناتی که هم وطن ما هستند و متاسفانه بسیاری از آن ها در معرض انقراض قرار گرفته اند و اگر نجاتشان ندهیم دیگر هیچ گاه نسل های پس از ما آن ها را نخواهند دید.
این بار قصد داریم با یکی از خاص ترین جانداران ایرانی آشنا شویم که نامش لاک پشت پوزه عقابی است. لاکپشتی که به دلیل گوشت لذیذش آن قدر توسط انسان شکار شده که نسلش در حال محو شدن از روی زمین است. لاک پشت پوزه عقابی آن قدر خاص و منحصر به فرد است که جزء یکی از عجایب هفتگانه قشم است. اگر می خواهید با سایر عجایب هفتگانه جزیره قشم آشنا شوید، کافی است تا بر روی لینک زیر کلیک کنید:
عجایب هفتگانه قشم
با کارناوال همراه شوید تا به کنار لاکپشت های پوزه عقابی برویم.
چرا لاکپشت پوزه عقابی؟
– در حال حاضر بیشترین تعداد این لاکپشت ها در دریای خزر هستند.
– یکی از عجایب هفتگانه ی جزیره قشم است.
– لاکپشت های پوزه عقابی در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
– باید با این جانداران بیشتر آشنا شویم تا بتوانیم قدمی برای نجاتشان برداریم.
آشنایی با لاکپشت پوزه عقابی
لاکپشت پوزه عقابی ( Eretmochelys imbricata ) جانداری دریایی است که علاوه بر ایران در برخی نقاط دیگر دنیا هم دیده شده اما خانه ی اصلی آن کشورمان ایران است. در سال های دور به جز ایران در چین و ژاپن هم تعداد لاکپشتان پوزه عقابی زیاد بود اما به دلیل صید بی رویه منقرض شده اند یا در حال انقراض هستند. به صورت کلی این جانداران زیبا در آب های اقیانوس اطلس، هند و آرام دیده شده اند اما به دلیل گوشت خوشمزه و لاک زیبایشان آن قدر به دام صیادان افتاده اند که اگر فکری برای آن ها نکنیم حتما تا چند سال دیگر کاملا در دنیا منقرض خواهند شد.
آن ها بدن های زیبا و مسطحشان را زیر لاکِ محافظِ خیره کننده ای پنهان کرده اند و چهره ای دیدنی و شگفت انگیز دارند.
ویژگی خاص این گونه ی لاکپشت ها، پوزه یا منقار کوتاهشان می باشد. در قسمت دهانِ آن ها منقاری کوچک و خمیده وجود دارد که برای غذا خوردن بسیار کمکشان می کند. آن ها غذاهایشان را توسط این منقار ها به داخل می کشند، کاری شبیه به مکش جارو برقی. به همین دلیل به آن ها پوزه عقابی یا منقار کوتاه می گویند.
لاک این پوزه عقابی ها بسیار زیبا می باشد؛ لاک هایی که به آن ها سپر کاراپاس گفته می شود و وجود همین لاک های زیبا و رنگارنگ سبب شده تا با بی رحمی صید شوند.
از نظر جثه این لاکپشتان بزرگ هستند و به صورت میانگین طولشان به یک متر و وزنشان به 80 کیلوگرم می رسد، به همین دلیل صید آن ها آسان تر می شود و نسلشان در معرض انقراض بیشتری قرار دارد.
این لاکپشتان از زیباترین گونه های لاکپشت های دریایی و باخه ایان یا باخه ئیان هستند. باخه ایان به عبارتی ساده، گونه ای از جانوران هستند که گردنشان نهان ( نهان گردن ها ) و سنگ یا لاکی به پشت دارند.
متاسفانه انسان ها ظلم زیادی به این لاکپشت های زیبا و ویژه کرده اند، اعمالی که باورتان نمی شود… در ادامه با دلایل انقراض لاکپشت های پوزه عقابی بیشتر آشنا می شویم.
لاکپشتان پوزه عقابی زیبا را در ویدئو تماشا کنید.
در حال بارگذاری ویدئو ...
لاکپشت پوزه عقابی ؛ گنجینه صد میلیون ساله ایران
خوب است کمی بیشتر با سرمایه های ملی کشورمان ایران آشنا شویم؛ سرمایه هایی که باید با کمک و همکاری با هم از آن ها حفاظت کنیم. حدودا پنج گونه از هفت گونه لاک پشت دریایی که تا به حال شناخته شده، در ناحیه خلیج فارس زندگی می کنند. در این میان، 2 گونه ی نادر آن ها برای تخم گذاری به سواحل کشور ما می آیند، بنابراین مسئولیتمان در حفاظت از آن ها بسیار زیاد می شود و باید زیستگاهی مناسب را برای تخم گذاریشان مهیا نماییم.
لاکپشتان پوزه عقابی در طی فصل بهار به سواحل هرمزگان، کیش و قشم می آیند تا در شنزارهای نرم این ساحل ها تخم گذاری نمایند. لاک پشت های ماده با باله هایشان در سواحل زیبای خلیج فارس چاله های کوچکی را حفر می کنند که عمقشان حدودا به 30 تا 40 سانتیمتر می رسد و پس از تخم ریزی روی چاله را با شن می پوشانند تا تخم ها از دست شکارچیان در امان بمانند، اگر خوش شانس باشید و در زمان تخم گذاری لاک پشت های پوزه عقابی (نیمه دوم اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت)، در سواحل کیش و قشم قدم بزنید، نوزادان لاکپشتان را می بینید که سر از شن ها بیرون می آورند.
لاک پشتان پوزه عقابی در قشم ؛ یکی از عجایب هفتگانه قشم
حضور چنین جانداران کمیابی در گوشه ای از کشورمان آنقدر مهم و چشمگیر است که می توان آن ها را با عنوان یکی از عجایب طبیعت کشورمان به شمار آورد. در این میان جزیره قشم، به سبب وجود سایر آثار حیرت انگیز همچون تنگه چاهگوه، دره ستارگان، غار نمکدان و …به داشتن عجایب هفتگانه مشهور می باشد. یکی از این عجایب، همین جاندار زیباست که مورد طلم انسان ها قرار گرفته است. در منطقه ی آزاد قشم برای حفاظت از این لاکپشتان شاخص و کمیاب در سال 1394 اقدامات خوبی انجام شد. سازمان گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی منطقه آزاد قشم 25 کیلومتر از سمت جنوبی این جزیره را به عرض 125 متر، محوطه حفاظت شده اعلام کرد تا از زیستگاه لاکپشتان پوزه عقابی حفاظت شود. صید این لاکپشتان در مناطق حفاظت شده پیگرد قانونی دارد.
از سال 1394 تا به امروز وجود این لاکپشت ها در قشم یکی از جذابیت های گردشگری منطقه محسوب می شود و توانسته علاقمندان را به سوی خود جذب نماید. از تاریخ 29 اردیبهشت سال 1395 لاکپشتان پوزه عقابی به صورت حفاظت شده در سواحل قشم شروع به تخم گذاری کردند و امید است که روند تولید مثل آن ها از امنیت بالاتری برخوردار شود، زیرا متاسفانه برخی افراد بی فکر تخم آن ها را صید می کنند و به نوزادان لاکپشت آسیب می رسانند، در تصاویر زیر می توانید قسمتی از مناطق حفاظت شده ی قشم را مشاهده نمایید که در آن ها لاکپشتان پوزه عقابی می توانند با ارامش تخم ریزی کنند.
جالب است بدانید کشورهای دیگری هم مانند عمان، استرالیا و امارات هم مناطقی حفاظت شده برای لاک پشتان پوزه عقابی در سواحلشان مشخص کرده اند.
لاک پشتان پوزه عقابی در کیش:
در کیش هم، مثل جزیره قشم در فصل بهار لاک پشت های پوزه عقابی برای تخم گذاری به سواحل می آیند و می توانید آن ها را از نزدیک تماشا کنید. تماشای انواع لاکپشت ها در کیش تفریحی معروف و پر طرفدار است.
محل نگهداری تخم لاکپشتان پوزه عقابی در قشم
دلایل انقراض
همانطور که اشاره کردیم لاک پشت های پوزه عقابی در معرض خطر انقراض هستند و تعدادی که از آن ها در تمام دنیا وجود دارند برای ادامه حیات و ازدیاد نسلشان در سال های آینده کافی نخواهد بود. حدودا از سال 1970 میلادی لاکپشت های پوزه عقابی به عنوان گونه جانداران در معرض خطر انقراض معرفی شده اند.
در کشورهای عضو معاهده ی تجارت بین المللی، گونه های جانداران در معرض خطر از جمله لاک پشتان پوزه عقابی ممنوع شده است و حتی خرید و فروش محصولات به دست آمده از این حیوانات نیز پیگرد قانونی دارد، اما باز هم شاهد شکار این جانوران هستیم.
از مهم ترین دلایل انقراض این لاکپشت ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
* شکار بی رویه توسط انسان ها
* تخریب زیستگاه آن ها
* شکار شدن توسط ماهی های بزرگ تر
* آلودگی آب اقیانوس ها
* لذیذ بودن مزه ی تخم آن ها و خوردن آن ها توسط جانداران مختلف
* عدم توجه له حفاظت از این لاک پشت ها
* گرفتار شدن در تورهای ماهی گیری
* توسعه ساحل ها و کم شدن سواحل صخره ای
* گرفتار شدن در زباله های دریا و اقیانوس ها
* شکار شدن و کشته شدن نوزادان این لاک پشت ها توسط جانداران دیگر
* شکار لاکپشت ها برای استفاده در صنعت طلا و جواهر سازی مخصوصا در اروپا و آسیا.
یکی دیگر از مهم ترین دلایل انقراض لاک پشتان پوزه عقابی این است که آن ها منبع غذائی خوبی برای گوشتخواران، پرندگان، خزندگان، ماهی ها و حتی حشرات و ویروس ها هستند به عبارتی دیگر آن ها خوراکی خوشمزه برای اغلب جانداران هستند. لاک پشت های پوزه عقابی بزرگتر اغلب شکار کوسه ها می شوند.
چرا انسان ها لاک پشتان پوزه عقابی را شکار می کنند؟
اشاره کردیم که این گونه ی لاک پشتان گوشت لذیذی دارند و این عمده ترین علت شکار شدن آن ها است، به خصوص در چین و ژاپن که گوشت این جاندار طرفداران زیادی دارد. اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود. از لاکپشتان پوزه عقابی استفاده های بسیار دیگری هم می شود. لاک آن ها آن قدر زیبا است که گویا با قلمی نامرئی روی آن را نقاشی کرده اند به همین دلیل از لاک پوزه عقابی ها در ساخت وسایل تزئینی از جمله ظروف، لوازم دکوراسیون منزل، قاب عینک، شانه، برس، گیره مو، مجسمه و… استفاده می شود.
علاوه بر لاک آن ها از پوستشان هم برای تزئین اقلام کوچک و طلا و جواهرات بهره می برند و حتی دیده شده که از منقار محکمشان نیز در مجسمه سازی استفاده می کنند. سابقه ی استفاده از لاک این حیوان برای ساخت وسائل تزئینی به روم باستان و یونان بر می گردد. در ژاپن، در کنار استفاه از گوشت این جاندار از لاک آن هم برای مصارف ترئینی استفاده می کنند.
به صورت کلی می توانیم بگوییم که از همه ی قسمت های بدن این جاندار زیبا و منحصر به فرد استفاده های مختلفی می شود و با آن که در بیشتر کشورها شکارشان غیر قانونی است باز هم جمعیت آن ها رو به کاهش می رود.
نگاهی نزدیک تر به آناتومی و شکل لاکپشت ها
همانطور که در تصاویر مشاهده می کنید این لاکپشت ها چهار باله دارند تا حرکتشان در آب های بی کران اقیانوس ها سریع و آسان تر شود. دو باله ی جلویی نقش پنجه را هم برای این جانداران بازی می کنند.
لاک آن ها طرح هایی دارد که انسان را ساعت ها محو خود می کند. رنگ لاکشان کهربایی با لکه های سیاه، سفید و قهوه ای است و رگه هایی از رنگ های دیگر هم در لاک این نوع جانداران دیده می شود. ترکیبی فوق العاده که برای این لاکپشت ها دردسر ساز و دلیل مرگشان شده است. رنگ لاک ها یکی از مهم ترین و شاخص ترین عواملی است که می توان جنس نر و ماده ی این لاکپشت ها را از هم تشخیص داد، رنگ لاک نرهای این جانداران غلیظ و پر رنگ تر می باشد و چهره ای خشن تری به آن ها می بخشد.
اگر دقت کرده باشید لاک اغلب لاکپشت ها از چندین سپر یا قسمت های کوچکتر تشکیل شده و گویا از تجمع آن ها در کنار هم لاکی کامل درست می شود. هر لاک یک لاکپشت منقار کوتاه هم به چندین سپر کوچکتر تقسیم می شود، تقریبا هر یک 4 الی 5 سپر مرکزی دارند که هر کدام با 4 سپر دیگر احاطه شده اند.
رنگ لاک این جاندارن به مرور زمان تغییر می کند؛ در دوران نوجوانی رنگ های ملایمتری مثل سفید، زرد یا قهوه ای روشن دارند اما به مرور و نزدیک شدن به سن تولید مثل رنگشان پر رنگ و پر رنگ تر می گردد.
علاوه بر لاک های دیدنی دو فلس هم در قسمت جلویی سر آن ها وجود دارد که اگر در تصاویر دقت کنید می توانید آن ها را مشاهده نمایید. این فلس ها هم از نشانه هایی است که می توان حدود سن و نوع لاکپشت ها را از روی آن ها متوجه شوید.
اما جالب ترین نکته درباره ی این لاکپشت ها که سبب شهرتشان گردیده منقار عقاب گونشان است؛ آن ها منقاری دارند شبیه به نوک عقاب اما دندانه دار که به دست آوردن و خوردن غذا نقش بسزایی دارد، چیزی شبیه به چاقوهای استیک خوری تیز و برنده. این منقارها به آن ها کمک می کند تا غذاهایشان را از لا به لای صخره و سنگ ها بیرون بکشند و به راحتی خرد کرده و بخورند.
بسیاری از جلبک ها و گیاهان دریایی که غذای این لاکپشت ها هستند، سمی می باشند و خوردن آن ها باعث مرگ این جانداران می شود اما چربی موجود در بدن آن ها به گونه ای است که سبب می شود سم گیاهان بر آن ها اثر نکند.
وجود منقار ویژه ی این لاکپشت ها دلیل اصلی این موضوع است که نامشان به عنوان اولین خزندگان منقار دار به ثبت برسد و آن ها را از دیگر لاکپشت ها متمایز نماید. منقاری کوتاه و خمیده، لاکی درخشان با رنگ هایی خاص، باله های چنگال مانند همه و همه دست به دست هم دادند تا لاک پشت های منقار کوتاه را به یک گونه ی شاخص تبدیل کنند.
لاک پشت های پوزه عقابی چه می خورند؟
غذای اصلی لاک پشت های پوزه عقابی اسفنج دریایی و جلبک هایی هستند که لا به لای صخره ها می رویند، به همین دلیل است که منقار های کوچک این جانداران در کندن و مکیدن اسفنج ها از لا به لای سنگ ها به آن ها کمک بسزایی می کند. البته آن ها گاها از ماهی های کوچک هم تغذیه می کنند.
صخره های مرجانی اغلب به ساحل ها نزدیک هستند و این جانداران برای تغذیه به ساحل ها نزدیک می شوند کاری که برایشان عواقب خوشی را در بر ندارد، زیرا با نزدیک شدنشان به ساحل، انسان ها لاکپشت های پوزه عقابی را به راحتی شکار می کنند.
به طور کلی به این لاکپشت ها همه چیز خوار می گویند اما حدود 70 ال 95 درصد غذاهای آن ها را جلبک و گیاهان دریایی تشکیل می دهد، منقار کوتاه ها عاشق انواع مختلف جلبک ها هستند.
جالب است بدانید که این لاکپشت ها صدف، جوجه تیغی و میگو را نیز می خورند و یکی از دلایل اصلی که به آن ها همه چیز خوار گفته می شود همین است.
محیط زیست لاکپشتان منقار کوتاه
لاکپشتان پوزه عقابی خویی گرمسیری دارند و بیشتر در آب هایی که دمای گرم تری دارند دیده می شوند، مانند اقیانوس هند، اطلس و آرام که البته امروزه تعداد آن ها در این اقیانوس ها انگشت شمار است.
آن ها ترجیح می دهند در صخره های مرجانی این طرف و آن طرف بروند و در غارها و فضاهای بسته ی صخره ها استراحت کنند. البته تالاب ها، مرداب ها و جنگل های دریایی مانند جنگل دریایی حرا در قشم هم برای آن ها محیطی مناسب است.
به صورت طبیعی چرخه ی رشد این لاک پشت ها به این صورت است که تا دوران جوانی و بالغ شدن تنها در آب ها هستند و از آب دریاها خارج نمی شوند اما با پشت سر گذاشتن دوران بلوغ می توانند به سواحل و خشکی ها هم بیایند.
به صورت کلی این لاکپشت ها در خط جغرافیایی 30 درجه ی شمالی تا 30 درجه ی جنوبی یافت می شوند اما در اینجا نگاهی جزئی تر داریم به زیستگاه های مورد علاقه ی پوزه عقابی ها.
پوزه عقابی ها در اقیانوس اطلس:
گفته می شود تعداد این لاکپشت ها در محدوده ی اقیانوس اطلس از خلیج مکزیک تا دماغه ی امید نیک در آفریقای جنوبی ( سواحل برزیل، جنوب فلوریدا، سواحل ایالت ویرجینیا ) بیشتر است اما باز هم در ایران و در محدوده ی جزیزه ی کیش بیشتر دیده می شوند و این موضوع مسئولیت ما ایرانیان را در برابر حفاظت از آنان بیشتر می کند.
این لاکپشت ها در مناطقی مثل جزایر کارائیب، باربادوس، گوادلوپ، کاستاریکا، کوبا و جزیره پورتوریکو هم دیده شده اند اما تعداد آن ها آن قدر کم بوده که به احتمال زیاد در حال حاضر تعدادشان کمتر هم شده یا شاید منقرض شده اند.
پوزه عقابی ها در اقیانوس هند و آرام:
در اقیانوس هند در مناطق شرقی آفریقا، ماداگاسکار، قسمت های جنوب شرقی آسیا، خلیج فارس، دریای سرخ، سواحل هند و استرالیا، سواحل ژاپن، فیلیپین و … محیط مناسبی برای زندگی این لاپشت ها هستند. اما همانطور که بیان کردیم تعداد این لاکپشت ها در این مناطق هم بسیار کم است و تنها در خلیج فارس تعداد تقریبا زیادی از آن ها پیدا می شوند.
خبر خوب:
در سال 2007 میلادی در شرق اقیانوس آرام و مناطقی مثل جنوب مکزیک، جنوب پرو، السالوادور، نیکاراگوئه و اکوادور بررسی هایی روی این گونه از لاک پشت ها انجام شد، محققان در این بررسی ها متوجه شدند صخره های مرجانی و محیط های سنگی برای این گونه جانداران مناسب تر است و در صدد محافظت از آن ها بر آمدند، اطلاعات بیشتری در زمینه ی چگونگی فعالیت های این محققان در دسترس نیست اما می دانیم آن ها در تلاش اند نسل این جانداران حفظ شود.
روند زندگی لاکپشت های پوزه عقابی
لاک پشتان پوزه عقابی هر 2 الی 3 سال یکبار جفت گیری می کنند و سبب ادامه نسلشان می شوند، به طور کلی مراحل زندگی لاک پشتان پوزه عقابی را می توان به چند قسمت عمده تقسیم کرد:
1- سر بیرون آوردن از تخم ها: در این مرحله قدی حدود 20 سانتی متر دارند و بسیار آسیب پذیر هستند.
2- زندگی در اعماق دریا و اقیانوس ها: لاک پشت های پوزه عقابی تا زمانی که به بلوغ جسمی و جنسی نرسند تنها در آب اقیانوس ها به سر می برند و عمداتا فقط از گیاهان تغذیه می کنند. حدودا 1 سال و سه ماه از زمان تولد طول می کشد که لاکپشت ها به سن بلوغ برسند. البته آن ها حدودا در سن 2 سال و 4 ماهگی به سن بلوغ جنسی می رسند یعنی درست زمانی که قد آن ها حدودا 40 سانتیمتر شده است.
3- بلوغ: هنگامی که لاکپشت ها به بلوغ برسد وارد مرحله ی کاملا جدیدی از زندگی می شوند؛ شروع به تخم گذاری کرده و از آن پس به سواحل می آیند و بیشتر به شکار ماهی های ریز می پردازند.
توجه داشته باشید که بنابر موقعیت جغرافیایی و محیط زندگی می تواند اندازه، وزن و سن بلوغ در این لاکپشت ها متفاوت باشد.
زاد و ولد ؛ تولید مثل
همانطور که حتما می دانید لاکپشتان پوزه عقابی هم مانند همه ی لاکپشت ها از طریق تخم گذاری تولید مثل می کنند. ماده، کمی قبل تر از تخم گذاری در اعماق تالاب یا صخره ها به ساخت لانه می پردازد و زمانی که به تخم گذاریشان نزدیک می شود خود را به سختی به محل مورد نظر ( گاهی هم در سواحل ) می کشد و تخم می گذارد. فصل تخم ریزی آن ها از سپتامبر تا فوریه (حدودا از شهریور تا اسفند ) است. اغلب مادران تخم های خود را زیر شن و ماسه ی سواحل پنهان می کنند و اکثرا هم در شب هنگام تخم می گذارند، در ایران همان گونه در قبل تر اشاره کردیم در فصل بهار پوزه عقابی ها برای تخم گذاری به سواحل می آیند.
جنس ماده تقریبا در هر تخم گذاری 100 الی 140 تخم می گذارد که حدودا تخم این نوع لاکپشت در 60 کشور دیده شده اما آن قدر تخم ها شکار می شوند و یا نوزادان توسط جانداران دیگر خورده می شوند که از 140 تخم گاهی حتی یک نوزاد هم سالم باقی نمی ماند…
وزن نوزادان این لاکپشت حدودا 24 گرم است و لازم دارند 2 ماه در تخم بمانند تا آماده ی خروج شوند اما اغلب به محض خروج طعمه ی خرچنگ ها و اختاپوس هایی می شوند که برای تولد آن ها کمین کرده بودند.
به صورت کلی منقار کوتاه ها بیشتر عمرشان را انفرادی زندگی می کنند و تنها در فصول تولید مثل به دیدار همسرشان می روند. گفته می شود جنس ماده هر 2 الی 3 سال یکبار به لانه های اصلی و جاهایی که تخم گذاری کرده باز می گردد و دوباره در همان مکان ها تخم گذاری می کند. حدودا هر جنس ماده می تواند 3 الی 6 بار در هر سال ( در فواصل 2 هفته یکبار ) تخم گذاری نمایند.
نکته ی جالب درباره ی تخم گذاری لاکپشت ها این است که جنس نر آن ها اغلب دیگر هیچ گاه به ساحلی که در آن به دنیا آمده اند باز نمی گردند، اما جنس ماده برای تخم گذاری به همان ساحلی که خودشان در آن زاده شده اند بر می گردند و تخم می گذارند.
لاکپشت های پوزه عقابی را کجا ببینیم؟
تا به اینجا با برخی از مناطقی که هنوز در آن ها آثاری از لاکپشت های پوزه عقابی مشاهده شده آشنا شدیم اما این سوال ایجاد می شود که اگر بخواهیم این جانداران را از نزدیک ببینیم باید به کجا برویم؟
همانطور که اشاره نمودیم آسان ترین راه مشاهده ی آن ها در خلیج همیشه فارس است. در سواحل جزیره ی کیش می توانید این لاکپشت های زیبا را مشاهده نمایید، حدودا از سال 2006 میلادی این لاکپشت ها تحت حفاظت سازمان محیط زیست منطقه آزاد کیش هستند.
علاقمندان در سواحل جنوبی جزیره ی کیش و در پارک رنجرز می توانند آن ها را مشاهده نمایند، خوشبختانه یکی از جذابیت های جزیره ی کیش حفاظت شده بودن آن است و دوست داران طبیعی می توانند با خیالی آسوده در این جزیره گشت و گذار کنند بدون آن که نگران از بین رفتن حیوانات و جانداران مهمی چون لاکپشت های پوزه عقابی باشند.
خانم مریم محمدی رئیس دفتر سازمان محیط زیست در منطقه ی آزاد کیش در مصاحبه با ایرنا در تاریخ 13 خرداد ماه سال 1395 گفت:
در آستانه ی روز جهانی محیط زیست ( 5 ژانویه ) تعدادی از نوزادان لاکپشتان پوزه عقابی طی دو روز آینده سر از تخم بیرون می آورند و انتظار می رود در طی چند روز آینده تعداد زیادی از آن ها متولد شوند.
سازمان حفاظت از محیط زیست کیش از تخم ها و نوزادان این لاکپشت ها دربرابر شکارچیان و دزدان حفاظت کرده است.
از سال 2006 که این لاکپشت ها تحت حفاظت قرار گرفته اند تعداد قابل توجهی از آن ها در دریا رها شده اند و به دامان طبیعت بازگشته اند تا کم کم نرخ بقای آن ها افزایش پیدا کند. این جانداران هر سال از اقیانوس هند به سوی خلیج فارس و سواحل جنوبی کشورمان بخصوص منطقه ی کیش می روند تا تخم گذاری کنند.
امروزه شکار این گونه ی نادر ممنوع شده و سازمان حفاظت از محیط زیست بین المللی هم از این تصمیم حمایت می کند.
در سال 1395 شمسی مطالعاتی بر روی این لاکپشتان در ایران انجام شد که مبنی بر کم شدن تعداد این جاندارن بود، اما مشخص شد که وضعیت آن ها در جزیره شیدوار ( یا همان جزیره همارو ) بهتر است؛ این جزیره یک منطقه ی مهم از نظر حیات وحش برای ایران است. با این که تنها یک کیلومتر مربع مساحت دارد اما جانداران منحصر به فردی در آن زندگی می کنند. لاکپشت های پوزه عقابی سواحل شنی و نرم آن را برای تخم گذاری مناسب می بینند به همین دلیل تخم های فراوانی از انواع مختلف لاکپشت در این ناحیه یافت می شود. در حال حاضر از این جزیره به عنوان محلی برای استراحت کشتی رانان و ماهیگیران استفاده می شود اما آب های کم عمق اطراف این جزیره محیط را برای زیست این لاکپشت ها مساعد می کند.
اما اگر بخواهیم به بهترین محل برای دیدن لاکپشتان پوزه عقابی اشاره کنیم جایی نیست جز جزیره ی قشم، در سواحل این جزیره بیشترین تخم لاکپشتان پوزه عقابی دیده شده و تعداد آن ها به اندازه ای است که این نوع لاکپشتان را جزو عجایب هفتگانه ی قشم به حساب می آورند بنابراین در سفرهایتان به جزیره ی قوق العاده زیبای قشم دیدن لاکپشان پوزه عقابی را قراموش نکنید.
حقایقی درباره لاکپشت پوزه عقابی
– نام علمی این جانداران Eretmochelys imbricata می باشد.
– یکی از غذاهای مورد علاقه ی این لاکپشت ها میگو است.
– از لاک لاکپشتان پوزه عقابی در تزئین طلا و جواهرات و وسایل تزئینی بانوان زیاد استفاده می شود.
– احتمالا در دنیا 20000 الی 30000 جنس ماده از این جاندار وجود دارد.
– وجود این لاکپشتان در اکوسیستم های دریایی بسیار مهم است و در جابجایی مرجان ها و گیاهان دریایی نقش مهمی دارند.
– آثار وجود این لاکپشت ها در حدود 100 میلیون سال پیش هم دیده شده است.
– عمر لاکپشت های پوزه عقابی بین 30 تا 50 سال است.
– نوزادان این لاکپشت ها تنها از جلبک های شناور بر آب تغذیه می کنند و نمی توانند از منقار کوچکشان برای خرد کردن غذاها استفاده نمایند و بیشتر با کمک شیرجه زدن غذا تهیه کرده و آن را قوت می دهند.
– حتی دیده شده که این لاکپشت ها 200 تخم هم بگذارند.
– اگر از نزدیک به صورت این لاکپشت ها نگاه کنید انگار هزاران پولک کوچک به هم پیوسته اند تا چهریشان را تشکیل دهند.
– نوزادان لاک پشت های پوزه عقابی از 40 تا 75 روز درون تخم باقی می مانند.
– نوزاد لاکپشت ها بعد از بیرون آمدن از تخم به سوی خط افق و نور حرکت می کنند و راهشان را به سوی دریا میابند.
توصیه کارناوال
کمی قبل تر درباره ی وجود این لاکپشتان نادر در جزیره ی کیش صحبت کردیم اما خوب است بدانید که خوشبختانه آن ها در هرمزگان، قشم، جزیره هنگام و به صورت کلی خط افقی خلیج فارس یافت می شوند و اگر در شب هنگام و در فصل های تخم ریزی به سواحل این مناطق بروید حتما می توانید آن ها را از نزدیک مشاهده نمایید. اما در نظر داشته باشید که سازمان حفاظت از محیط زیست جنوب کشورمان به شدت مراقب این لاکپشت ها هست و شما اجازه ی شکار و گرفتن تخم های آن ها را نخواهید داشت.
پیشنهاد می کنیم اگر ساکن در مناطق جنوبی کشور هستید شما هم در حفاظت از این گونه های زیبای در حال انقراض قدمی مثبت بردارید و اگر افرادی را می شناسید که به صید بی رویه ی آن ها می پردازند جلوی آن ها را بگیرید، زیرا وظیفه ی ما در مقابل زندگی این جانداران از همه ی دنیا سنگین تر است.
سخن آخر
آیا جاندار دیگری را در ایران می شناسید که در معرض خطر انقراض باشد؟
آیا تا به حال لاکپشتان پوزه عقابی را از نزدیک دیده اید؟
از نظر شما باید چه اقداماتی برای حفاظت از حیوانات در حال انقراض انجام دهیم؟
منتظر نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم.
