خبرگزاری مهر، گروه استان ها- الهام رئوفی فر: بر اساس بند 12 ماده 3 قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشورمصوب مجلس شورای اسلامی، یکی از وظایف این سازمان تعیین حریم بناها، مجموعه ها، محوطه ها و تپه های تاریخی ثبت شده و ضوابط خاص معماری و طراحی داخل حریم است. اما با نگاهی به آثار و بناهای تاریخی استان مانند خانه دائمی، شفیعی، کبیری که حریم منظری، بصری و درجه یک آن آسیب دیده یا مسجد جامع گرگان که بر اثر ساخت و ساز ناهمگون خدشه به حریم درجه 1و2 آن وارد شده، آسیب هایی که کاخ آغا محمدخان قاجار دیده، لطمه به حریم فنی برج قابوس، خدشه به حریم گورستان خالد نبی و خراش بر پیکر برج رادکان، همه همه گواه نبود تعیین حریم مشخص برای صیانت از آثار تاریخی استان است.
اغلب بناهای تاریخی استان فاقد حریم قانونی است
نبود حریم مصوب برای آثار تاریخی استان را شاید بتوان عامل اصلی آسیب دیدگی بسیاری از آثار و بناهای تاریخی این منطقه دانست چراکه ثبت یک اثر به تنهایی ضامن حفاظت و ماندگاری آن بنا در دراز مدت نخواهد بود این همان نکته ای است که یک کارشناس ارشد مرمت ابنیه و بافت های تاریخی هم به آن تاکید داشته و می گوید: اغلب آثار ثبت شده یا حریم مصوب ندارند و یا اگر دارند به حریم آنها تجاوز شده است. مصداق این مورد ساخت بنایی در مجاور خانه کبیری با ارتفاعی بیشتر از آنچه در ضوابط ساخت و ساز بافت آمده است.
مریم ابوجعفری با بیان اینکه باید ضوابط و مقررات قانونی حریم بناها تدوین و اجرا شود، می افزاید: اغلب بناهای تاریخی استان فاقد حریم قانونی هستند و به دلیل نبود همین قانون مشخص، اقدامات دراین حوزه سلیقه ای است.
مشخص نشدن حریم آثار تاریخی فرصتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی است تا خود را ملزم به رعایت قانون ندانسته به راحتی در تخریب یک بنا، شاید به ظاهر غیر عمد، اقدام کنندبه باور کارشناسان، مشخص نشدن حریم آثار تاریخی فرصتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی است تا خود را ملزم به رعایت قانون ندانسته به راحتی در تخریب یک بنا، شاید به ظاهر غیر عمد، اقدام کنند درحالی که تعیین حریم آثار تاریخی دست بسیاری از افراد را کوتاه می کند زیرا در صورت هرگونه آسیب وارده به اثر تاریخی می توان از طریق مراجع قضایی وارد عمل شد.
15 اثر شاخص استان حریم مصوب دارد
اما مسئول ثبت آثار و تعیین حرائم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان از ثبت 825 اثر تاریخی در استان خبر می دهد و می گوید: در حال حاضر 15 اثر شاخص استان حریم مصوب دارند.
مقداد میرموسوی محدودیت های اعتباری را عامل نبود تعیین حریم آثار تاریخی استان می داند و می افزاید: از طرفی حریم مصوب آثار تاریخی نوعی محدودیت برای مالکین بناهای اطراف اثر تاریخی ایجاد می کند که این هم تبعاتی برای میراث فرهنگی استان خواهد داشت.
میراث گلستان برای راحتی حالش تعیین حریم انجام نمی دهد
درحالیکه مسئول ثبت آثار و تعیین حرائم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان تعیین حریم مصوب آثار تاریخی را دارای تبعات برای این دستگاه می داند کارشناس حفاظت از بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این موضوع را رد کرده و می گوید: اینکه نتوانیم تعیین حریم آثار تاریخی که از وظایف میراث فرهنگی است را به دلیل تبعات آن انجام دهیم، سیاه نمایی است.
محمد سپنجی اضافه می کند: وظیفه میراث فرهنگی حفظ آثار تاریخی است نه اینکه تخریب این سازه های تاریخی را به تماشا بنشیند؛ دوستان میراث گلستان برای راحتی حالشان تعیین حریم انجام نمی دهند.
وی با بیان اینکه پس از ثبت هر اثری باید به دنبال تعیین حریم آن بود، می افزاید: تمامی آثار تاریخی باید تعیین حریم داشته باشند؛ بسته به ارزشمند بودن بنا حریم درجه 1، 2 و 3 و منظری هم باید داشته باشد.
وظیفه میراث فرهنگی حفظ آثار تاریخی است نه اینکه تخریب این سازه های تاریخی را به تماشا بنشیند؛ دوستان میراث گلستان برای راحتی حالشان تعیین حریم انجام نمی دهندبه گفته این کارشناس حفاظت از بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی، دیوار تاریخی گرگان و شهر تاریخی جرجان نیاز به تعیین حریم دارد اما تاکنون به آن توجه نشده است.
وی با بیان اینکه گلستان دارای رتبه 30 در بین 31 استان است، ادامه می دهد: تنها 15 اثر تاریخی استان تعیین حریم شده که در آن تپه ها، محوطه ها، غارها، گورستان ها و روستاهای تاریخی دیده نشده است.
سپنجی هزینه تعیین حریم یک بنا را حدود 2.5 میلیون تومان و تپه و محوطه تاریخی را 25 میلیون تومان ارزیابی می کند و می گوید: آخرین تعیین حریم گلستان سال 81 است. از آن زمان تاکنون اگر سالانه رقمی را به تعیین حریم بناها اختصاص می دادند بخشی از آثار استان حریم مصوب داشت.
وی از ثبت 49 اثر تاریخی استان ظرف دو سال گذشته خبر می دهد و می افزاید: معلوم نیست این تعداد آثار ثبت شده کی قرار است تعیین حریم شود.
خبرگزاری مهر برای شفافیت اذهان عمومی و دریافت پاسخ موارد مطرح شده از سوی کارشناسان خواستار گفتگو با سارا اخوت معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تماس شد که ایشان به پاسخگویی مسئول ثبت آثار و تعیین حرائم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان بسنده کردند.
پیش از این هم خبرنگار خبرگزاری مهر برای دریافت توضیح با مدیرکل این دستگاه تماس گرفت که او هم به سایر مسئولان مانند معاونان یا رئیس شهرستان ارجاع داد. امیدواریم با پاسخگویی این مسئولان و تدوین سیاست های مناسب در حوزه حفظ آثار تاریخی شاهد رشد و شکوفایی استان در حوزه میراث فرهنگی باشیم.
