ربیعی بعد از پاستور راهی بهشت می شود؟

شورای شهر پنجم تهران، برای سومین بار در معرض انتخاب شهردار پایتخت قرار گرفته است. استعفای محمدعلی نجفی، انتخاب پرحاشیه سید محمدعلی افشانی بازنشسته را برای کلیدداری پایتخت رقم زد و حالا که او بر اساس اصلاح قانون منع به‌‌کارگیری بازنشستگان، باید از «بهشت» خداحافظی کند، بازار گمانه‌‌‌زنی‌‌ها برای فرد منتخب شورانشینان بسیار داغ است.

چهره‌‌هایی چون محسن هاشمی رفسنجانی، پیروز حناچی و محسن پورسیدآقایی مطرح شده‌‌‌اند که دو نفر اول در انتخاب قبلی هم مطرح بودند. اما یکی از تفاوت های این دوره با دوره گذشته، مطرح شدن نام علی ربیعی وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی و از تئورسین‌‌‌‌های اصلاح‌‌طلب در بین گزینه‌‌‌های ورود به «بهشت» است. در هفته‌‌‌های اخیر، نام او در محافل مختلفی مطرح شده است. ربیعی در استیضاحی بسیار پرحاشیه که به انتظار بی‌‌‌پاسخ افشاگری او از خواسته‌‌های صاحبان قدرت برای سمت‌‌ها و رانت‌‌‌ها ختم شد، از ادامه همراهی دولت بازماند. اما این چهره اجتماعی- سیاسی، دارای چه سوابقی است؟

بچه جوادیه، کارگر زاده دانشگاهی

در سال 1334 در محله جوادیه تهران به دنیا و همواره به بچه جوادیه بودن، افتخار کرده است. پیش از انقلاب تکنیسین کارخانه «جنرال موتورز» بوده و در اعتصاب‌‌‌های کارگری، نقش جدی داشته است. در سال‌‌‌های ابتدای انقلاب به فعالیت در سپاه و حضور در جبهه‌‌‌ها مشغول بوده است. در عین حال علاقه او به کار در تشکیلات صنفی و سیاسی، یک پای او را در حزب مهم جمهوری اسلامی قرار داده و پای دیگر را در تشکیلات صنفی و مدنی دهه 60. عضو شورای عالی کار از سال 1358 تا 1360 حاصل آشنایی او با فعالیت‌‌‌‌‌‌‌های کارگری در همان آغاز جوانی است. ربیعی از سال 1368 تا 1373 ریاست موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی را برعهده می‌‌‌گیرد. از 1374 تا 84 مسئول اجرایی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در اواخر دولت سازندگی و تمام دولت اصلاحات است. نزدیکی به سید محمد خاتمی باعث می‌‌‌شود او حکم مشاور اجتماعی رییس‌‌‌جمهور دوران اصلاحات را نیز دریافت کند. عضو شورای سیاستگذاری مرکز بررسی‌‌‌‌های راهبردی ریاست جمهوری با حکم رئیس‌‌جمهور تا مرداد 1384 نیز از دیگر فعالیت‌‌‌های وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دوران اصلاحات است.

زنده‌باد فساد!

ربیعی به واسطه نظریه‌پردازی در حوزه مبارزه با فساد و تالیف کتاب مشهور «زنده‌‌‌باد فساد» و راهنمایی ده‌‌ها پایان‌‌‌‌نامه در این حوزه، در این بخش نیز محل رجوع بوده است. حضور او در جایگاه دبیر ستاد ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد تا مرداد 1384، فرصتی را ایجاد کرد تا وی بتواند دغدغه‌‌‌‌های خود در این بخش را بیشتر دنبال کند. این فعال سیاسی – اجتماعی 63 ساله، بعد از دوم خرداد 76 با نگارش کتاب «جامعه‌‌‌شناسی تحولات ارزشی» با تکیه بر رهیافت‌‌های علمی و نظرسنجی‌‌های معتبر، به سوال بسیاری از افراد که چه شد دوم خرداد 76 اتفاق افتاد، پاسخ داد. «مطالعات امنیت ملی» و «پیرامون مسائل اجتماعی ایران» از دیگر تالیفات اوست.

علاقه‌مند به رسانه

ربیعی در سال‌‌‌های فعالیت خود، سوابق رسانه‌‌‌‌ای را نیز به کارنامه کاری افزوده است. صاحب امتیاز و مدیرمسئول روزنامه «کار و کارگر» از 1375 تا 1379، او را با ارگان رسانه‌‌‌ای خانه کارگر، پیوند داد. بعد از آن نیز وی پای ثابت سرمقاله‌‌‌ها و گفت‌وگوهای نشریات متعدد بوده است. قلم بلورین برای بهترین سرمقاله سال 77 از جمله افتخارات وی در این حوزه است. او در این بخش نیز دغدغه‌‌‌‌های صنفی را رها نکرده و به عنوان عضو موسس و رییس اولین مجمع عمومی انجمن صنفی روزنامه‌‌‌‌نگاران ایران شناخته می‌‌‌شود. ربیعی در دوران وزارت خود نیز بعد از تجربه تعطیلی انجمن صنفی روزنامه‌‌‌نگاران ایران و محدودیت ‌‌‌هایی که برای آغاز کار مجدد آن ایجاد شد، تلاش کرد انجمن‌‌‌های صنفی استان‌‌ها را راه‌‌‌اندازی کند که یکی از پردردسرترین آنها، تاسیس انجمن صنفی روزنامه‌‌‌نگاران تهران بود.

استاد تمام پایه 30

تحصیل تا مقطع دکترا، استاد تمامی با پایه 30 را به کسوت‌‌‌‌های او فزوده است. وی از دانشگاه تهران لیسانس مدیریت دولتی خود را دریافت کرد و پس از آن فوق لیسانس مدیریت فرهنگی (علوم اجتماعی) را از دانشگاه علامه طباطبایی اخد کرد. ربیعی همچنین دارای مدرک دکترای تخصصی مدیریت استراتژیک است. سابقه حضور در سه انجمن علوم سیاسی، جامعه‌‌‌‌شناسی و مطالعات فرهنگی، علاقه او به انجمن‌‌های علمی را نشان می‌‌‌دهد. پژوهشگر نمونه دانشگاه در سال 90 – در دوران محمود احمدی‌‌نژاد - و تکرار همین عنوان در سال 94، حاصل علاقه او در فعالیت‌‌های پژوهشی - دانشگاهی است. ربیعی از دانشگاه تهران گرفته تا واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام‌‌نور و موسسه آموزش عالی کار، تدریس کرده و از این جهت هم در دوره‌‌‌های روزنامه، هم پیام نور و غیر انتفاعی و هم دانشگاه آزاد، تجربه کار دارد. ده‌‌‌ها مقاله علمی - پژوهشی دارد که در میان آنها عناوینی چون «بررسی چالش‌‌‌های کارآفرینی در میان زنان تحصیلکرده دانشگاهی کشور»، «بحران‌‌های اجتماعی ایران امروز»، «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی»، «نقش فرهنگ سازمانی در پیشگیری از بروز فساد اداری»، «بررسی رابطه بیوریتم و رضایت شغلی کارکنان»، «بررسی کارکرد هماهنگی سازمان‌‌های مسئول در بلایای طبیعی» به چشم می‌‌‌خورد. او در مقالات علمی - ترویجی خود نیز «نقش فناوری اطلاعات در جلوگیری و کاهش فساد»، «استقرار نظام مدیریت دانش و ارائه مدل کاربردی در شهرداری تهران» و... را به رشته تحریر درآورده است. او به ده‌‌ها کنفرانس ملی و بین‌‌‌المللی، مقاله داده و در همایش‌‌‌‌های متعددی سخنرانی کرده است. ربیعی ناظر و مجری طرح‌‌های پژوهشی چون «تبیین نقش فرهنگ در پیشگیری از فساد اداری و ارائه برنامه فرهنگی جهت ارتقای سلامت نظام اداری»، «بررسی موانع و راهکارهای ارتقای فرهنگ آپارتمان‌‌نشینی در مناطق 22 گانه شهر تهران» و «بررسی رابطه سواد رسانه‌‌‌ای و شهروندی» بوده است. ربیعی سال 90 در نشست تخصصی آسیب‌‌شناسی فرهنگی شهر تهران که انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار کرد با عنوان «نگاهی به شکاف‌‌‌های فرهنگی شهر تهران» سخنرانی کرد. این استاد دانشگاه، مشاوره و راهنمایی ده‌‌‌ها پایان‌‌‌نامه در حوزه مدیریت دانش و مدیریت استراتژیک را نیز انجام داده که در میان آنها عناوینی مانند «بررسی رابطه برنامه‌‌‌ریزی مسکن در بافت فرسوده با کیفیت سطح زندگی ساکنین»، «تحلیل نقش فن‌‌‌آوری اطلاعات در مدیریت بحران شهر تهران»، «تدوین استراتژی رقابتی برای پروژه‌‌‌های عمرانی از طریق بازنگری در دستورالعمل‌‌‌های ارجاع کار»، «تدوین استراتژی جهت سرمایه‌‌‌گذاری خارجی در ایران» و «چالش‌‌های پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در سازمان‌‌ها» به چشم می‌‌خورد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وی سال 92 از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مجلس معرفی شد و رای اعتماد گرفت. اتفاقی که در مرداد 96 نیز تکرار شد. ربیعی در این دوره با چالش‌‌‌های صندوق‌‌‌های بازنشستگی کشوری، فولاد و تامین اجتماعی، جهش آسیب‌‌‌‌های اجتماعی و نیازمندان به پوشش بهزیستی، توانمندسازی اقشار مختلف و فقرزدایی از نقاط مختلف ایران به ویژه تهران و حاشیه‌‌‌‌های آن، چالش صیانت از حقوق کارگران و افزایش مزد و مستمری درگیر بود و تلاش کرد با استفاده از نظریه‌‌پردازی، این معضلات را کاهش دهد.

این سیاستمدار 63 ساله ایرانی با توجه به علاقه اصلاح‌‌‌طلبان شورا به پررنگ شدن نقش اجتماعی مدیریت شهری و بازگشت شهرداری تهران به جایگاه نهاد خدمات‌‌‌‌رسان اجتماعی و فرهنگی، از گزینه‌‌هایی است که در صورت طرح شدن توسط اعضای شورا، احتمالا تا مراحل نهایی انتخاب شهردار پیش خواهد رفت؛ موضوعی که تاکنون با سکوت ربیعی و چهره‌‌های نزدیک به وی همراه بوده است.