تحریریه زندگی آنلاین- گروه پزشک امروز
زنان و دخترانی که از مشکل چاقی، جوش صورت و یا پرمویی شکایت دارند، همیشه فکر نکنند که این مشکل آنها فقط مربوط به پوست می‌باشد بلکه این مشکل ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری مهم زنان یا PCO باشد که در ایران شایع است. اما لازم است همه زنان یک اطلاعات عمومی در این رابطه داشته باشند.
بیماری PCO چرا و چگونه ایجاد می‌شود؟
قبل از آنکه درباره تخمدان پر از کیست (PCO) صحبت شود لازم است مطالبی در مورد تخمدان یادآوری کنیم. تخمدان هر زن در هنگام بلوغ حاوی200/000 فولیکول می‌باشد. در روز اول هر قاعدگی 6-4 فولیکول حفره‌دار با قطر 4 میلی‌متر در تخمدان وجود دارد (که نسبت به بقیه رشد بیشتری یافتند) که در روز هشتم عادت ماهانه یکی از این فولیکول پاره و تخمک آزاد می‌شود و زن در این هنگام آماده حاملگی می‌باشد.
اما در بیماری PCO چه اتفاقی می‌افتد؟ در این زنان فولیکول‌ها به دلایل مختلف به مراحل بلوغ می‌رسند ولی پاره نمی‌شوند و تخمک‌گذاری نمی‌کنند، علت این امر معمولا اختلال عملکردی تخمدان می‌باشد و مهم است بدانید که با وجودی که فولیکول قدرت رشد کامل و تخمک‌گذاری ندارد ولی عمر طولانی داشته و ممکن است در عرض چند ماه به شکل کیست‌های متعدد فولیکولی 6-2 میلی‌متر روی تخمدان باقی بماند.
تجمع این کیست‌های کوچک فولیکول سبب ایجاد تخمدان‌های پر از کیست‌های کوچک یا PCO می‌باشد که تاثیرات بسیار شگرفی روی زندگی و باروری یک زن در آینده خواهد داشت.
علائم این بیماری چیست؟
همانطور که گفتیم در این افراد اختلال تخمک‌گذاری وجود دارد و به همین دلیل اولین علامت ممکن است اختلالات قاعدگی باشد. این افراد ممکن است هر ماه قاعده نشوند. 50 درصد این زنان شرح حالی از این که هر 3-2 ماه قاعده می‌شوند می‌دهند و در 30 درصد موارد ما ممکن است با خونریزی شدید و غیرطبیعی در قاعدگی برخورد کنیم.
عده زیادی از این افراد مدت‌های طولانی قاعده نمی‌شوند و سپس یک قاعدگی بسیار زیاد و طولانی پیدا می‌کنند، در عده‌ای هم لکه‌بینی در طول ماه دیده می‌شود.
اما به صورت ظاهری 70 درصد این زنان از پرمویی در صورت، سینه، روی ران و زیرناف شکایت دارند. چون این موها زیبایی چهره زنان را به هم می‌زند اکثرا بانوان به علت این موضوع به متخصص پوست مراجعه می‌کنند. در پرمویی بانوان باید تخمدان‌ها بررسی گردد که اگر این اختلال وجود داشته باشد کشف و به موقع درمان گردد.
علامت مهم دیگر در این زنان چاقی است ولی از آنجا که علت عدم تخمک‌گذاری در این افراد متغیر است چاقی هم در این بیماران مشکل متغیری است و ارزش تشخیصی ندارد. اما در تمام زنان چاقی که با پرمویی مراجعه می‌کنند بایستی از نظر این بیماری بررسی شود.
این بیماری چه عواقب مهمی دارد؟
اگر این بیماری سریع تشخیص داده نشود و به صورت اساسی درمان نگردد متاسفانه می‌تواند عواقب تلخی را در بیماران به همراه داشته باشد.
عواقب بالینی عدم تخمک‌گذاری دائمی را در این بیماران به صورت زیر خلاصه بیان می‌کنیم:
1- افزایش پرموئی (هیرسوتیسم) در دختران که باعث نازیبایی آنها شده و به راحتی درمان نمی‌گردد. 2- افزایش آکنه و جوش‌های صورت که به درمان عادی جواب نمی‌دهد. 3- نازایی 4- افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم (آندومتر) و حتی سرطان پستان در آینده 5- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون فشارخون و اختلالات عروقی قلب 6- افزایش خطر ابتلا به بیماری قند (دیابت) بنابراین در حالی که می‌توان این بیماری را به سادگی تحت کنترل و درمان درآورد، اگر درمان صورت نگیرد و سهل‌انگاری شود عوارض و خطرات آن متاسفانه به سختی قابل برطرف شدن است.
درمان این بیماری چگونه است؟
اولین و مهم‌ترین قدم درمان در بیماران درمان چاقی و برگرداندن بیمار به وزن ایده‌ال در صورت اضافه وزن می‌باشد دیده شده است اکثرا در این افراد با کاهش وزن بسیاری از اختلالات خود به خود بهبود خواهد یافت.
در طی دوره رژیم درمانی تا زمان برگشت به وزن عادی درمان دارویی براساس علتی که بیمار مراجعه می‌کند متعدد است. مثلا اگر دختر خانمی به علت پرمویی و جوش‌های صورت مراجعه کند، درمان اول شامل برطرف کردن این اختلال مهم می‌باشد که در این صورت 6 ماه درمان هورمونی انجام می‌گیرد و سپس درمان‌های دیگر همچون سوزاندن موهای اضافی با لیزر یا کوتر صورت می‌گیرد. و اگر مشکل اصلی بیمار قاعدگی نامنظم و طولانی باشد درمان در جهت تنظیم قاعدگی صورت می‌گیرد.
اگر خانمی به علت نازایی مراجعه کند اولین درمان (پس از کاهش وزن) در جهت تحریک تخمک‌گذاری و کمک به باروری این خانم می‌باشد.
در انتها لازم است مجددا یادآوری کنیم PCO بیماری است که صد درصد نیاز به درمان دارد و درمان آن هم ممکن است مدت‌ها طول بکشد و بانوان نباید انتظار داشته باشند با چند ماه هورمون درمانی بهبودی دائمی بیابند. نکته مهم دیگر این که اگر این بیماری به موقع شناخته و درمان نشود عوارض این بیماری به سختی قابل درمان خواهد بود.