مدیریت روابط زناشویی (برای والدینی با فرزندان کوچک یا بزرگسال)

رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره

رابطه‎جنسی زن و شوهرها، چه زمانی که به تازگی بچه‌دار می‌شوند و چه زمانی که فرزندان‌شان بزرگ شده‌اند، دیگر به سادگی قبل، یعنی به سهولت آغاز زندگی مشترک نخواهد بود، اما این بدین معنا نیست که آنها نباید ارتباط زناشویی خود را حفظ کنند یا باید از خیر آن بگذرند! بلکه لازم است با انجام تدابیری به رابطه خود تداوم ببخشند.

متاسفانه خستگی و تاثیر استرس‌های زندگی روزمره از یک طرف و فراهم نبودن حریم و فضایی که زوج در آن احساس امنیت و اطمینان خاطر کنند از سوی دیگر، باعث می‌‌شود مناسبات جنسی به لحاظ کمیت و کیفیت دچار تغییرات جدی شوند.

این تغییرات معمولا ابتدا به کیفیت و رضایتمندی زوج از رابطه زناشویی آسیب می‌زند و سپس به تدریج باعث می‌شود تا زن و شوهر اصولا تمایل چندانی برای ورود به یک تعامل جنسی نداشته باشند.

چنانچه این نداشتن تمایل فقط از سوی یکی از طرفین باشد، می‌‌تواند باعث ایجاد تنش در سایر جنبه‌های روابط زوج شود.

اگر سرد شدن روابط زناشویی از سوی هر دو طرف باشد، اگرچه به ظاهر نارضایتی کمتری ایجاد می‌کند ولی به تدریج صمیمیت و تعامل عاشقانه زوج آسیب می‌بیند بنابراین هیچ عاملی از جمله محدودیت فضا، زمان، استرس‌های معمول، بیماری های مختلف و غیره نباید زندگی زناشویی زن و شوهر را متوقف کند یا کیفیت آن را در حدی پایین آورد که عملا نتواند نقش خود را در حفظ عشق و صمیمیت آنها ایفا کند. 

یافتن زمان و شرایط مناسب

بیشتر والدین پرمشغله، بالاخره زمانی برای استحمام یا مسواک زدن دندان‌ها پیدا می‌کنند، بنابراین، پیدا کردن کمی زمان در برنامه‌ روزانه‌ برای لذت بردن از روابط صمیمانه نیز برایشان امکان پذیر است.

پس لازم است اولویت‌های‌تان را سازماندهی کنید، به‌طوری‌که بتوانید با همسرتان هم وقت بگذرانید و بودن بچه‌ها در خانه نباید مانع نزدیکی شما به هم باشد.

گاهی لازم است که زن و شوهر برای یافتن زمان مناسب، در کارهای منزل و خواباندن فرزندان با هم همکاری کنند.

هیچ‌یک نباید مسئولیت این کار را به تنهایی به طرف مقابل بسپارد، بلکه با همراهی و همکاری می‌توانند زمان مناسب را پیدا کنند.

برخی توصیه‌ها در یافتن شرایط و زمان مناسب عبارتند از:

* شب‌ها با همدیگر به رختخواب بروید. اگر ساعت‌ها قبل یا بعد از همسرتان به رختخواب بیایید، این احتمال وجود دارد که وقتی یکی از شما برای رابطه جنسی آماده است دیگری خواب باشد.

* زود به رختخواب بروید. اگر هم بچه‌ها میلی به خوابیدن نشان نمی‌دهند اهمیت ندهید، تلویزیون را خاموش کنید، مجبور خواهند شد که به اتاق‌شان بروند.

* یک شب بچه‌ها را بیرون بفرستید. دوستان یا خانواده خیلی وقت‌ها از نگه داشتن فرزندان‌تان خوشحال می‌شوند. از این سخاوت آنها استفاده کرده و زمان بیشتری را تنها در خانه کنار هم بگذرانید.

* اگر شب‌ها آنقدر خسته‌اید که فقط دوست دارید بخوابید، می‌توانید زمانی از عصر را برای رابطه‎جنسی خود اختصاص دهید. شاید سخت باشد، اما به تدریج عادت می‌کنید. 

والدین چطور باید برنامه رابطه جنسی‌شان را تنظیم کنند تا برای کودک مشکلی پیش نیاید؟

آنها باید ساعاتی که قرار است رابطه داشته باشند را به وقتی موکول کنند که کودک خواب است یا در خانه نیست.

حتی می‌توان رابطه جنسی را از شب به صبح و زمانی که کودک خواب است موکول کرد.

اگر سن بچه طوری باشد که بتوان آن را به کسی سپرد بهتر است در هفته برای یک ساعت این کار را انجام داد تا والدین بدون استرس از بیدار شدن فرزند، رابطه  جنسی‌شان را برقرار کنند.

تولد فرزند در زندگی مشترک چیزی است که باید زندگی را بهتر و کامل‌تر کند، اما رفتار ناآگاهانه پدر و مادر گاهی اوقات باعث می‌شود زندگی با مشکلات جدی روبرو شود.

به طور مثال گاهی اوقات زوجین به دلیل همین هراس از دیده شدن در مقابل کودک مدام رابطه‌شان را به تعویق می‌اندازند و همین مسئله رفته رفته باعث سردی جنسی می‌شود در حالی که با یک برنامه‌ریزی ساده می توان این مشکل بزرگ را حل کرد.

از طرفی والدینی که در حضور کودکان و فرزندان خود روابط زناشویی انجام می‌دهند، نه تنها در حق آنها خیانت کرده، بلکه اغلب ایجاد بزرگ‌ترین آسیب‌ها به فرزندان را مرتکب می‌شوند، چرا که باعث تحریک و بیدار شدن زودرس غریزه جنسی کودکان شده و در انحراف اخلاقی آنها در آینده اثرگذار می‌شوند. به همین دلایل رابطه جنسی پدر و مادرهایی که بچه‌های‌شان را کنار خودشان می‌خوابانند معمولا دچار اختلال می‌‌شود و آنها سردرگم هستند که چطور باید این مسئله را حل کنند. گاهی اوقات پدر و مادرها در این بین ضربه می‌خورند و بیشتر مواقع مراقبت جنسی کودک به خطر می‌افتد. 

ضرورت مدیریت روابط زناشویی

متاسفانه در رفتار جنسی بسیاری از زوج‌ها قالب‌های رفتاری وجود دارد که آنها را در استفاده از موقعیت‌های مختلف زندگی و مدیریت آنها محدود می‌کند، مثل تصور اینکه روابط جنسی شرایط زمانی و مکانی یا آداب بسیار خاصی دارد.

حتی در تعالیم دینی ما نیز اگرچه مستحباتی برای این موضوع مطرح شده است، تقریبا محدودیت‌های کمتری برای روابط زناشویی زوج وجود دارد، بنابراین هر دو طرف باید برخی از این کلیشه‌ها را که فرصت‌های ممکن برای داشتن تعامل جنسی را از بین می‌برند، تغییر دهند و بدانند که نه نوع رابطه (از یک معاشقه ساده تا رفتارهایی مثل انجام رابطه زناشویی) و نه زمان و مکان آن، نباید در حدی غیرقابل انعطاف شود که عملا رابطه را غیر ممکن کند.

در این خصوص باید برخی از باورهای نادرست دیگر نیز اصلاح شوند.

مثلا با بزرگتر شدن فرزندان و حتی گاه در شرایطی که آنها نوجوانانی کاملا بالغ یا حتی دانشجو هستند، پدر و مادر با این پیش‌فرض که فرزندان از روابط زناشویی بین زن و مرد آگاهی دارند و نباید رفتار آنها حاوی هیچ نشانه یا سرنخی از داشتن رابطه زناشویی باشد، مناسبات جنسی خود را به شدت محدود یا تعطیل می‌کنند که این کار اصلا صحیح نیست و متاسفانه موجبات آسیب‌های دیگری به خانواده را فراهم می‌کند. آسیب‌هایی مانند خیانت یا ... .

بدیهی است که فرزندان به‌خصوص در زمانه ما، به‌سرعت نسبت به مسائل جنسی آگاهی پیدا می‌کنند، بنابراین لازم است که الگوی تربیتی آنها به گونه‌ای باشد که حریم خصوصی و مناسبات والدین را به رسمیت بشناسند.

هیچ لزومی ندارد که والدین الگوی رفتاری خاصی در پیش بگیرند تا به فرزندان این‌طور القا شود که آنها هیچ تعاملی با یکدیگر ندارند.

اصولا چنین کاری حتی با تربیت جنسی صحیح فرزندان نیز در تعارض است، اما طبیعی است که رفتار پدر و مادر در حضور فرزندان از آنچه در خلوت آنها می‌گذرد کاملا متمایز است و فرزندان نیز باید این موضوع را درک کنند و بپذیرند.

از طرفی زن و شوهری که بخواهند منتظر بمانند تا همه شرایط و ملاحظات مد نظر آنها (به‌خصوص با استانداردهای سختگیرانه) فراهم باشد تا رابطه زناشویی مناسب داشته باشند، عملا بعد از مدتی درمی‌یابند که از لحاظ جنسی دچار فاصله‌ای قابل توجه شده‌اند؛ بنابراین روابط زناشویی نیز مانند بسیاری از جنبه‌های زندگی امروزی باید مدیریت شود.

یعنی زوج باید به شکل فعال، شرایط را خود، به وجود بیاورند. مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که اغلب، مناسبات جنسی در فهرست اولویت‌های زندگی آنها قرار نمی‌گیرد چون تصور می‌کنند برای این امور همیشه وقت خواهد بود.

همانگونه که زن و مرد بسیاری از زمینه‌های زندگی خود را متناسب با اهمیت موضوع اولویت‌بندی می‌کنند، باید برای روابط زناشویی نیز جایگاه ویژه‌ای قائل باشند و برای آن به لحاظ زمانی و حتی مادی هزینه کنند.

افراد ممکن است برای بسیاری از کارهای ضروری از مرخصی ساعتی یا روزانه استفاده کنند، ولی در فرهنگ ما کمتر پیش می‌آید که زوجی که به لحاظ زمانی یا شرایط حریم خصوصی در منزل محدودیت‌هایی دارند، در مورد فراهم کردن فضا و فرصت مناسب به برنامه‌ریزی بپردازند.

حتی ممکن است چنین کاری را به‌خصوص وقتی سال‌ها از ازدواج آنها سپری شده در شأن و منزلت خود ندانند و وقتی یک طرف منتظر فرصت است، او را سرزنش و متهم کنند!

در حالی که چنین رفتاری (فراهم آوردن امکان خلوت مناسب در منزل یا در یک سفر یک‌روزه) تنها نشان از یک نیاز غریزی ندارد و باید هر دو طرف آن را به عنوان نشانه‌ای از زنده بودن عشق و صمیمیت بدانند. 

حریم شخصی

وقتی بچه‌های‌تان کوچک هستند، معمولا چیزی به نام حریم شخصی برای والدین باقی نمی‌ماند، اما وقتی بچه‌ها آنقدر بزرگ شدند که اتاق‌شان جدا شد، باید شروع کنید و به آنها آموزش دهید که به درهای بسته احترام بگذارند.

این شروع آموزش‌های بزرگی در آنها است، اینکه به فضای شخصی آدم‌ها احترام بگذارند و این به شما امکان می‌دهد در زمان خلوت خود با همسرتان اعتماد به‌ نفس بیشتری داشته باشید و در عین حال کودک خود را برای نوجوان شدن و اهمیت دادن به فضاهای خصوصی آشنا کنید.  

از چه زمانی باید اتاق خواب کودک را جدا کرد؟

بچه از حدود یک و نیم سالگی می‌تواند در اتاق خواب خودش بخوابد و این نه تنها باعث می‌شود پدر و مادر خلوت خودشان را داشته باشند، بلکه تاثیرات خوبی روی رشد کودک دارد و به او احساس استقلال می‌دهد.

اگر بچه به اتاق خودش عادت کند، پدر و مادر می‌توانند در ساعات استراحت‌شان بدون وجود مشکلی در کنار هم وقت بگذرانند.

بعضی‌ها فکر می‌کنند نوزادان متوجه چیزی نمی‌‌شوند و به همین دلیل رابطه جنسی‌شان را جلوی چشم نوزاد انجام می‌دهند که متاسفانه گاهی اوقات والدین با این تفکر که فرزندشان چیزی نمی‌فهمد و نوزاد است جلوی چشمان او با هم رابطه جنسی برقرار می‌کنند، در حالی که نوزادان حتی وقتی نمی‌توانند صحبت کنند، تصاویر را در ذهن‌شان ضبط می‌کنند و حتی ممکن است فکر کنند پدرشان در حال کتک زدن و ناراحت کردن مادرشان است و این علاوه بر تاثیر رابطه جنسی بر روان کودک، باعث می‌شود او از پدر هم سرخورده و ناراحت شود. 

استرس و کارکرد جنسی

وجود استرس یا هر عامل دیگری که باعث ایجاد اضطراب یا افکار منفی در فرد شود، می‌تواند بر کارکرد جنسی تاثیر بگذارد.

مهم‌ترین ارگان جنسی در بدن، مغز است. بنابراین سلامت و تعامل جنبه‌های زیست شناختی و روانشناختی سیستم عصبی در کنار کارکرد مناسب سایر اندام‌ها برای تحقق یک زندگی جنسی موفق بسیار مهم است.

به همین دلیل زوج باید با برنامه‌‌ریزی مناسب تا حد امکان سعی کنند تا حریم خصوصی خود را بهبود ببخشند.

علاوه بر زمان‌بندی مناسب، حتی در آپارتمان‌های کوچک امروزی نیز هنوز تدابیری قابل اجرا هستند که این حریم را مستحکم‌تر می‌کند.

مثلا اگرچه در منازل با فراوانی زیادی، درهای ساده و نسبتا بی‌کیفیتی برای اتاق‌های خواب تعبیه می‌شود، ولی به لحاظ فنی، راه‌هایی نیز برای آکوستیک کردن همین درها وجود دارد و با مقداری هزینه، دست یافتن به محیطی با آرامش خاطر بیشتر امکان‌پذیر است. 

منابع: سایت مردمان - سایت نمناک - کتاب اصول تربیت جنسی کودکان و نوجوانان