خبرگزاری مهر: روابط آمریکا و پاکستان، روابطی محکم و استراتژیکی محسوب می‌شد؛ پاکستان در تمام دوران جنگ سرد در کنار ایالات متحده و ایالات متحده در کنار پاکستان بود.
اشغال افغانستان توسط شوروی در سال 1979 نقطه تحولی در روابط آمریکا و پاکستان بود که باعث تعمیق بیشتر روابط دو جانبه این دو کشور شد. اما شکست شوروی در افغانستان و تحول بعدی آن یعنی پایان جنگ سرد را می‌توان آغازی بر ایجاد تنش در روابط آمریکا و پاکستان به حساب آورد.
در دوران بعد از جنگ سرد، منافع استراتژیک پاکستان و آمریکا به مرور دستخوش تغییر شد و عمده تغییر و تحول بر سر دو موضوع افغانستان و هند بود. اما در رابطه با افغانستان، حوادث 11 سپتامبر بی تردید نقطه عطفی است که به اعتقاد برخی در آن پاکستان از حمایت از گروه طالبان دست بردارد و در کارزار جهانی آمریکا علیه تروریسم شرکت کند، اما در پشت پرده روابط خود را با طالبان حفظ کرده و افغانستان را به عنوان یک ذخیره استراتژیک در مقابل هند و گسترش کیفی وضعیت استراتژیک هند به کار برد.
این امر منجر به شکل گیری تنش در روابط اسلام آباد- واشنگتن شد و در سال‌های اخیر به دنبال تحولات داخلی در افغانستان و حضور نیرو‌های خارجی بازی دوگانه پاکستان با مسئله افغانستان از یک سو و تغییر نگرش آمریکا نسبت به تحولات شبه قاره و توجه و تمرکز بر هند به جای پاکستان در این روابط، تنش و شکاف جدی را ایجاد کرد. این تنش ها، اما پس از روی کارآمدن «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری افغانستان، قوت بیش تری به خود گرفت.
ترامپ از همان آغاز تبلیغات انتخاباتی خود همواره بر این نکته تاکید می‌کرد که در صورت به قدرت رسیدن با پاکستان برخورد خواهد کرد و کمک‌های نظامی و مالی به این کشور را محدود خواهد نمود، چه این که به عقیده ترامپ و تیم وی، اسلام آباد نه تنها در مقابل کمک‌های مالی واشنگتن همکاری با غرب نداشته است بلکه از این کمک‌ها برای بازیابی قدرت تروریسم استفاده کرده است.
ترامپ همچنین بر این باور است که پاکستان کشوری تروریسم پرور است و باید با آن مقابله کرد. شاید برخی‌ها در گفته‌های ترامپ تردید می‌کردند، اما وی به محض روی کار آمدن دست به عملی کردن شعار‌های انتخاباتی خود زد، به همین دلیل هم اکنون روز به روز شاهد اظهارات ضد پاکستانی شدیدی از سوی کاخ سفید هستیم.
ترامپ در نخستین اظهارات توئیتری خود در سال 2018، با متهم کردن پاکستان به پناه دادن به افراطیون خشونت طلب و دروغگو، تهدید کرد که کمک‌های خارجی به اسلام آباد را قطع می‌کند. وی در نخستین توئیت خود در سال جدید میلادی نوشت: آمریکا از روی بی فکری، ظرف 15 سال گذشته بیش از 33 میلیارد دلار در قالب کمک در اختیار پاکستان قرار داده و آن‌ها با احمق پنداشتن رهبران ایالات متحده، چیزی جز دروغ و فریب تحویل نداده اند. آن‌ها با اندکی کمک، پناهگاه در اختیار تروریست‌هایی که آمریکایی‌ها را در افغانستان شکار می‌کنند، قرار می‌دهند.
پس از این اظهارت ترامپ «نیکی هیلی» نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که واشنگتن به دلیل حمایت پاکستان از گروه‌های تروریستی کمک‌های مالی به ارزش 255 میلیون دلار را به این کشور را پرداخت نمی‌کند. به فاصله حدودا چندماه پس از این اقدام آمریکا مجددا «جیمز ماتیس» وزیر دفاع این کشور دستور لغو کمک 300 میلیون دلاری این کشور به پاکستان را به دلیل ناکام بودن اسلام آباد در مبارزه با تروریسم، صادر کرد.
موج جدید این تنش‌ها چند روز گذشته با جنگ لفظی توئیتری بین ترامپ و عمران خان آغاز شد زمانی که رئیس جمهوری آمریکا در پیامی توئیتری اعلام کرد: ما می‌بایست اسامه بن‌لادن (سرکرده شبکه القاعده) را خیلی پیشتر می‌گرفتیم. رئیس جمهوری کلینتون از شکار این هدف بازماند. ما میلیارد‌ها دلار به پاکستان پول دادیم، ولی آن‌ها به ما نگفتند که بن لادن در آن کشور زندگی می‌کرد. اسامه بن لادن در ماه می‌سال 2011 در جریان عملیات نیرو‌های ویژه امریکایی در پاکستان کشته شد. مقامات پاکستان پیشتر تصریح کرده بود که از موجودیت سرکرده القاعده در پاکستان آگاهی نداشته است.
عمران خان در پاسخ به اتهامات ترامپ گفت که اولاً هیچ تبعه پاکستانی در حملات 11 سپتامبر دست نداشت؛ با این وجود پاکستان تصمیم گرفت که در جنگ آمریکا علیه تروریسم با واشنگتن همکاری کند. نخست وزیر پاکستان در این خصوص نوشت: ثانیاً، پاکستان بیش از 75 هزار نفر در این جنگ تلفات داشت و اقتصاد ما نیز بیش از 123 میلیارد دلار زیان دید؛ این در حالیست که کمک‌های مالی آمریکا تنها حدود 20 میلیارد دلار بود.
عمران خان ادامه داد: ثالثاً، مناطق قبایلی پاکستان کاملاً نابود شد و میلیون‌ها نفر از مردم با از دست دادن خانه‌های خود آواره شده اند. این جنگ به زندگی مردم پاکستان به شدت آسیب رسانده است.. وی در ادامه در پاسخ به حملات لفظی ترامپ افزود: چهارم اینکه، پاکستان کماکان به طور رایگان خطوط هوایی و زمینی خود را در اختیار آمریکا قرار می‌دهد. آیا آقای ترامپ می‌تواند نام متحد دیگری را ذکر کند که به اندازه پاکستان فداکاری کرده باشد؟
نخست وزیر پاکستان تصریح کرد: آمریکا به جای اینکه پاکستان را سپر بلای شکست خود در افغانستان کند باید این موضوع را به طور جدی ارزیابی کند که چرا با وجود استقرار 140 هزار نیروی ناتو و 250 هزار نیروی افغانستانی و صَرف بیش از یک تریلیون دلار در افغانستان، امروز طالبان قوی‌تر از گذشته در منطقه فعالیت دارد؟
متعاقب این تنش‌ها وزارت دفاع آمریکا امروز از قطع کمک 1.66 میلیارد دلاری به پاکستان درپی بالا گرفتن جنگ توئیتری سران 2 کشور خبر داد. این ملبغ در ازای همکاری‌های امنیتی واشنگتن-اسلام‌آباد در اختیار پاکستان قرار می‌گرفت.
این اولین بار نیست که تعلیق کمک‌های نظامی رخ می‌دهد. ایالات متحده بعد از حملات 11 سپتامبر بودجه امنیتی پاکستان را محدود کرد. اما بر خلاف دولت‌های پیشین، نمایندگان ترامپ در سال جاری به طور دائم به دنبال حذف کمک‌های نظامی هستند که می‌تواند بر بودجه دفاعی پاکستان تأثیر بگذارد و بر این کشور فشار وارد کند و پاکستان را از دسترسی به سخت افزار نظامی مطلوب ایالات متحده محروم کند.
امر پوشیده‌ای نیست که قدرت اصلی در طی بیش از 70 دهه حیات پاکستان از آن ارتش و نیرو‌های نظامی‌این کشور بوده و در این پیوستگی، آمریکا عمدتا در حمایت از نیرو‌های نظامی‌در مقابل نیرو‌های سیاسی عمل کرده است. به عبارت دیگر آمریکا حامی‌دیکتاتور‌های نظامی‌در پاکستان بوده و از طریق حمایت از نظامی‌ها، اهداف استراتژیک خود را دنبال کرده است.
در واقع دموکراسی جایی در روابط آمریکا و پاکستان نداشته و معمولا سیاستمداران پاکستانی قربانی ارتش پاکستان و آمریکا می‌شدند و روند دموکراتیک در پاکستان در اثر این رابطه دچار خلل و آسیب دائمی‌بوده است. در سال‌های اخیر آمریکا به ارتش پاکستان به دلیل نقش آن در افغانستان و مخصوصا حمایت عناصر اطلاعاتی ارتش پاکستان از طالبان حساس شده و این حساسیت در عین حفظ پیوند با ارتش آمریکا به ایجاد تنش‌هایی در داخل پاکستان منجر شده است.
