«گوشت و برنج ارزان فقط با کارت ملی!» این اطلاعیه‌ای است که سر درِ برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیده می‌شود و البته به فضای مجازی هم راه پیدا کرده است.
به گزارش به نقل از شهروند ،گویا فروشگاه‌ها گوشت منجمد ارزان، برنج تایلندی و شکر تنظیم بازاری را به این راحتی‌ها نمی‌فروشند و همین موضوع بسیاری از مشتریان را شاکی کرده است. البته بررسی میدانی «شهروند» از فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم نشان می‌دهد که بسیاری از این فروشگاه‌ها اعلام می‌کنند کالاهای تنظیم بازاری ندارند یا با محدودیت‌هایی - مانند دو بسته گوشت- می‌فروشند. گرچه امیرخسرو فخریان، رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای چندان این موضوع را قبول ندارد و توضیح می‌دهد: «امکان دارد فروشگاه‌ها سهمیه گوشت را مدیریت کنند، اما به شکلی نیست که آن را جیره‌بندی کرده باشند.» فخریان در ادامه توضیح می‌دهد: «دولت مقدار معینی گوشت سهمیه‌ای به فروشگاه‌ها می‌دهد، به همین دلیل فروشگاه‌ها باید این میزان سهمیه را مدیریت کنند تا با کمبودمواجه نشوند.»
با این‌حال، آمار واردات و توزیع گوشت، مرغ، برنج و ... تنظیم بازاری هم چندان بالا نیست و مثلا برنج تایلندی تنها به میزان ١٠هزار تن به بازار تزریق شده است. این مسأله به آن دلیل است که هزینه تولید بالا رفته و دولت نگران است با واردات زیاد کالاهای ارزان، تولیدکنندگان ورشکسته شوند.
قیمت مواد غذایی تنظیم بازاری چقدر است؟
«کالاهای تنظیم بازاری تا اطلاع ثانوی وارد و به بازار تزریق می‌شود.» این جمله را مدیران شرکت‌های زیرمجموعه وزارت کشاورزی بارها اعلام کرده‌اند؛ مدیرانی که متولی واردات مواد غذایی اصلی مانند گوشت، مرغ، برنج، شکر و روغن هستند. آنها می‌گویند تا زمانی که خیال‌شان از بابت گرانفروشی در بازار راحت نشده است، به واردات ادامه می‌دهند.
این اتفاق چندان باب میل تولیدکنندگان مواد غذایی نیست. آنها معتقدند هزینه تولید بالا رفته است و اگر دولت بخواهد بی‌حساب و کتاب واردات انجام دهد تا مواد غذایی ارزان را به دست مردم برساند، تولیدکنندگان ورشکسته و افراد بیکار می‌شوند.
حالا دولت اعلام کرده است که گوشت گوساله منجمد را با قیمت هر کیلوگرم ٢٩هزار تومان، مرغ گرم را با قیمت هر کیلوگرم ٨هزار و ١٠٠ تومان و مرغ منجمد را با قیمت هر کیلوگرم ٦هزار و ٧٥٠ تومان به مصرف‌کنندگان می‌فروشد. این قیمت‌ها برای عمده‌فروشی‌ها کمی ارزان‌تر است.
به‌جز گوشت و مرغ، خبرهای رسیده از شرکت بازرگانی دولتی هم حاکی از آن است که توزیع برنج و شکر تنظیم بازاری هم شروع شده است. شکر تنظیم بازاری کیلویی ٣هزار تومان و برنج تنظیم بازاری که شامل برنج تایلندی مرغوب و درجه دو است با نرخ‌های ٥هزار و ٢٠٠ و ٤هزار تومان
فروخته می‌شود.
تفاوت قیمت مواد غذایی دولتی با بازار آزاد
خرید این اقلام چقدر برای مردم مقرون به‌صرفه است؟ در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم در بازار تهران حدود ١١هزار تومان و قیمت مرغ گرم تنظیم بازاری ٨هزار و ١٠٠ تومان است. درحالی که قیمت هر کیلوگرم گوشت منجمد گوساله برای مصرف‌کننده نهایی ٢٩هزار تومان است، قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله گرم در بازار آزاد حدود ٦٠هزارتومان است.
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج هم درباره قیمت برنج وارداتی غیر دولتی به «شهروند» توضیح می‌دهد: «امسال ٩٦٠هزار تن برنج وارداتی داشته‌ایم که نسبت به سال گذشته ٥درصد کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل امیدواریم دولت با در نظر گرفتن تدابیری در ٤ماهه پایان سال امکان واردات را برای ما فراهم کند.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «برای محاسبه قیمت تمام‌شده برنج وارداتی سه مقوله (قیمت ارز، قیمت جهانی و سود و عوارض گمرک) در نظر گرفته می‌شود. در سال جاری سود و عوارض گمرکی به‌علاوه قیمت جهانی تغییری نداشته‌اند، اما قیمت ارزا افزایش داشت، به همین دلیل قیمت تمام‌شده برای کالا و تعرفه آن ٢٦درصد افزایش پیدا کرد، به‌گونه‌ای که در مجموع نسبت به سال گذشته قیمت برنج وارداتی از ٦هزار تومان به ٧هزار تومان به‌صورت عمده افزایش پیدا کرد، به‌طوری که حداکثر قیمت در بازار برای برنج‌های وارداتی ٨هزار تومان می‌شود.»
کجا توزیع می‌شود؟
مواد غذایی تنظیم بازاری که جزو کالاهای اساسی به حساب می‌آید، کجا توزیع می‌شود؟ اخبار منتشره از وزارت کشاورزی و شرکت‌های زیرمجموعه آن نشان می‌دهد که این مواد غذایی در غرفه‌های سازمان میادین و فروشگاه‌های زنجیره‌ای و البته در مراکز مصرف عمده مثل بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و ... هم
توزیع می‌شود.
شرکت بازرگانی دولتی هم گفته است که شکر و برنج ارزان در اختیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای تعاونی‌های مصرف کارکنان دولت (اسکاد)، اتحادیه سراسری تعاونی‌های مصرف فرهنگیان ایران، اتحادیه سراسری تعاونی‌های کارگران (امکان)، اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی و کشاورزان ایران و تعاونی عشایری کشور قرار می‌گیرد.
گوشت فقط دو بسته!
با این حال، مواد غذایی ارزان به این راحتی‌ها هم به دست همه مشتریان نمی‌رسد. روز‌های گذشته عکسی در فضای مجازی منتشر شد که گویای این بود هر فردی با ارایه کارت‌ملی خود تنها یکبار می‌تواند از سهمیه دولتی اقلامی چون برنج، گوشت و شکر استفاده کند. انگار که فروشگاه‌های زنجیره‌ای محصولاتی را با نرخ دولتی جیره‌بندی کرده باشند. برای بررسی این موضوع به تعدادی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای سر زدیم و فهمیدیم که ماجرای آن عکس چندان بیراه هم نیست.
«هر مشتری می‌تواند دو بسته گوش منجمد خریداری کند.» این را یکی از فروشندگان فروشگاه شهروند می‌گوید و ادامه می‌دهد: «کسی که گوشت بیشتری می‌خواهد دیگر مشتری نیست؛ دلال یا کبابی است که می‌خواهد از سهمیه دولتی استفاده کند. آن هم با کیلویی ٢٩هزار تومان، چراکه در غیر این صورت مجبور است گوشت گرم کیلویی ٧٠-٦٠هزار تومانی را خریداری کند.»
البته گویا فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم روزانه میزان کمی از گوشت تنظیم بازاری را دریافت می‌کنند. فخریان، رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای به «شهروند» می‌گوید: «توزیع گوشت براساس واردات است، به همین علت باید مدیریت شود، چراکه یک روز واردات به اندازه کافی است و روز دیگر نه. به‌عنوان مثال؛ ٥٠بسته گوشت منجد به هر فروشگاهی می‌دهد، فروشگاه هم با توجه به تقاضای مشتریان باید این میزان گوشت دریافتی را مدیریت کند، تا مورد اعتراض قرار نگیرد، چراکه اگر ٥٠بسته گوشت به یک نفر تعلق بگیرد، دیگران گوشت مورد نیاز خود را از چه طریقی تهیه کنند.» البته رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ادامه توضیح می‌دهد: «در صورتی که واردات به اندازه کافی باشد، مشکلی برای فروش گوشت وجود ندارد. البته با وجود شرایط فعلی این موضوع در برهه زمانی بلندمدت پاسخگو نیست و با توجه به این‌که دیگر اقلام به اندازه کافی وجود دارد، محدودیتی برای فروش آنها وجود ندارد.»
نمی‌توانیم به اندازه تقاضای مشتریان بفروشیم
با این حال، برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ مانند شهروند، افق کوروش و ... توزیع اقلام تنظیم بازاری با کارت‌ملی را قبول ندارند. روابط عمومی فروشگاه شهروند به «شهروند» می‌گوید: «برای خرید اجناس نیازی به ارایه کارت‌ملی نیست.» این موضوع درحالی اتفاق افتاده که برخی ادعا می‌کنند بیش از مقدار معینی جنس نمی‌توانند خریداری کنند. اما روابط عمومی فروشگاه شهروند موضوع دیگری را در این زمینه عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: «برای خرید‌های عمده باید از فروشگاه‌های عمده‌‌فروشی اجناس را تهیه کرد و هیچ‌گونه محدودیت خرید برای شهروندان وجود ندارد، اما برای خرده‌فروشی نمی‌توانیم کالاهای تنظیم بازاری را به هر میزان که مشتری می‌خواهد، در اختیارش قرار دهیم، زیرا موجودی انبارمان کافی نیست.»
البته صحبت‌های فخریان مُهر تاییدی بر این موضوع بود. او می‌گوید: «خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای هیچ‌گونه محدودیتی ندارد. البته برای کالایی چون گوشت به جهت این‌که وارداتی است ممکن از سوی فروشگاه‌ها تدابیری در نظر گرفته شود.» این صحبت‌ها درحالی شده که یکی از فروشندگان یکی از شعب فروشگاه شهروند می‌گوید: «گوشت منجمد نداریم.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «هر روز باید به فروشگاه ١٠٠ کیلو سهمیه دهند، اما چند روزی است که خبری از گوشت نیست.» این موضوع در حالی اتفاق افتاده که برخی از متقاضیان گوشت‌های منجمد می‌گویند: «مدت زمانی است در فروشگاه‌های شهروند، کوروش و جانبو گوشت یخ‌زده وجود ندارد.»
برنج و شکر دولتی به دست‌مان نرسیده است
در این میان فروش برنج و شکر دشوارتر به نظر می‌رسد، زیرا تعداد فروشگاه‌هایی که برنج تایلندی و شکر تنظیم بازاری می‌فروشند، به تعداد انگشتان دست نمی‌رسد!شرکت بازرگانی دولتی چندی پیش گفته بود مرحله نخست توزیع برنج و شکر از ١٥ آبان تا اواسط آذرماه ادامه دارد و در این زمینه توضیح داده است که «در این مرحله ١٠هزار تن برنج تایلندی و ١٠هزار تن شکر از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای تعاونی‌های مصرف کارکنان دولت (اسکاد)، اتحادیه سراسری تعاونی‌های مصرف فرهنگیان ایران، اتحادیه سراسری تعاونی‌های کارگران (امکان)، اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی و کشاورزان ایران و تعاونی عشایری کشور توزیع می‌شود.» اما آن‌چه به نظر می‌رسد در فروشگاه‌های زنجیره‌ای هنوز که هنوز است خبری از اقلام اساسی با نرخ دولتی نیست، به‌طوری که یکی از فروشندگان فروشگاه کوروش می‌گوید: «هنوز خبری از اجناس با نرخ‌های مصوب دولتی نیست. روزانه چندین و چند نفر برای تهیه این اقلام به ما مراجعه می‌کنند و از ما جواب می‌خواهند، اما واقعا هیچ برنج و شکر دولتی به دست ما نرسیده است.
