معمولا افراد هنگام خرید دوربین سوالاتی از این دست که چه دوربینی از چه برندی خریداری کنند، برایشان مطرح می‌شود. کاربران حتی برای ارتقاء تجهیزات و خصوصا بدنه‌ی دوربین، همیشه با این سوال گیج‌کننده درگیر هستند و برای یافتن پاسخ آن با چالش مواجه می‌شوند. به همین دلیل، در این مطلب به نقش مگاپیکسل و حجم خروجی عکس در انتخاب دوربین می‌پردازیم.
در میان ایرانیان ضرب‌المثل معروفی وجود دارد: "هدف وسیله را توجیه می‌کند." با این اوصاف می‌توان پاسخ سوالی که در تیتر این مطلب آمده را خیلی خلاصه بیان کرد؛ هدفی که شما در عکاسی دارید، باید نقشی اساسی در انتخاب دوربین و رزولوشن خروجی سنسور آن داشته باشد.
در بازار رقابتی، هر تولید‌کننده در تلاش است تا تفاوت‌های مثبت محصول خود را در مقایسه با رقبا بزرگ‌نمایی کند یا روی تقویت مشخصه‌ای از محصولاتش که اهمیت تبلیغاتی و جذب مخاطب دارد، بیشتر سرمایه‌گذاری کند. اگر به طراحی جعبه و پوسترهای مربوط به معرفی دوربین‌های عکاسی توجه کنید، بعد از نام برند و مدل دوربین، مهم‌ترین عبارتی که به چشم می‌خورد، رزولوشن سنسور خواهد بود. پس می‌توان نتیجه گرفت که از منظر تجاری، مگاپیکسل سنسور، نقشی اساسی در فروش دوربین عکاسی دارد. بر اساس آمار، بالاترین حد ایزو (ISO) پس از رزولوشن، برای کاربران دوربین‌های عکاسی اهمیت دارد، و پس از آن تونایی‌های مربوط به رزولوشن و سرعت فیلم‌برداری قرار دارد.
چه رزولوشنی برای چاپ عکس مناسب است؟
اگر عکاس تازه‌کاری نباشید و سابقه‌ی استفاده از دوربین‌های 2 مگاپیکسلی تلفن همراه را داشته باشید، متوجه این موضوع هستید که به شرط عکاسی در شرایط نوری مناسب، مثل فضای باز و در میانه‌ی روز، حتی عکس‌های یک دوربین موبایل قدیمی و 2 مگاپیکسلی هم در سایز عادی آلبوم‌ها که معمولا 10x15 سانتیمتر است به خوبی چاپ می‌شود و کیفیت قابل قبولی دارد.
شاید جالب باشد بدانید که رزولوشن بیلبوردهای تبلیغاتی سطح شهر چقدر است و اینکه عکس‌های با کیفیت آنها با چه دوربینی عکاسی شده‌اند؟ در پاسخ باید گفت که دوربینی با خروجی عکس 24 مگاپیکسل، به خوبی پاسخ‌گوی چاپ تصویر در سایز 10 متر است و هم‌اکنون شرکت‌های تبلیغاتی مشکلی با این موضوع ندارند و حتی از عکس‌های با رزولوشن 10 مگاپیکسل هم در طراحی بیلبوردها استفاده می‌کنند.
در ادامه‌ی این مطلب، اشاره‌ای کوتاه به مفهوم DPI لازم به‌نظر می‌رسد که مخفف عبارت Dots per inch به معنی نقطه در خطی به طول یک اینچ است. آنچه ما، در عکاسی دیجیتال می‌شناسیم، PPI به معنی Pixel per inch است و برای تبدیل شدن به عکس واقعی و فرایند چاپ باید به DPI برای دستگاه چاپ ترجمه شود. چنانچه عکسی که در کامپیوتر خود دارید را بزرگ‌نمایی (زوم) کنید، نقاطی مربع شکل را می‌بنید که تمام سطح آنها، یک رنگ واحد دارد. این مربع، یک پیسکل نام دارد و طبیعتا برای چاپ هم، دستگاه نقطه‌ای روی کاغذ می‌گذارد که به حجم آنها در یک سطح مشخص (خطی به طول یک اینچ معادل 2.54 سانتیمتر) DPI نامیده می‌شود. طبیعی است که بالا رفتن DPI به معنی زیاد شدن نقاط رنگی در یک اینچ بوده و کیفیت چاپ را بالا می‌برد، اما چشم انسان تا کجا تفاوت تصاویر با DPI های مختلف را نشخیص می‌دهد؟
همان‌طور که با زوم کردن روی تصویر در مانیتور کامپیوتر، پیکسل‌ها مشخص می‌شوند، با نزدیک کردن یک عکس چاپ شده به چشم هم، نقطه‌های رنگی دیده می‌شوند. به همین دلیل DPI چاپ عکس در بیلبوردهای تبلیغاتی 15 است، چون شما قرار است از فاصله‌ای بیش از 10 متر بیننده‌ی آن باشید و چنانچه با عدد DPI بیشتری چاپ شود، تفاوت خاصی نخواهد داشت. جالب است بدانید که مجله‌هایی با بهترین کیفیت چاپ، نهاتیا از عدد 150 DPI استفاده می‌کنند، چراکه حتی افراد نزدیک بین هم، مجله را در فاصله‌ای بیش از 15 سانتیمتر مطالعه می‌کنند و از کیفیت عکس‌ها راضی خواهند بود.
اگر به دنبال عددی از DPI هستید که چشم انسان حتی از فاصله‌ی بسیار نزدیک هم، قادر به دیدن نقاط رنگی در عکس چاپ شده، نباشد؛ عدد 300 پاسخ شما خواهد بود. هرچند به‌ندرت چاپگری پیدا می‌شود که با عدد 300DPI(موسوم به DPI طلایی) به‌تواند تصویری را در سایز بزرگ چاپ کند، لازم است بدانید که از نظر تئوری، دوربینی با رزولوشن 50 مگاپیسکسل، نهایتا توان چاپ عکسی با کیفیت 300DPI در سایز 73 سانتیمتر را خواهد داشت که اصلا زیاد نیست، اما حتی با چسباندن آن به چشم‌هایتان هم، نقاط رنگی دیده نخواهند شد.
سایزی که عکاسان حرفه‌ای هم معمولا برای چاپ عکس در نمایشگاه‌ها استفاده می‌کنند، 100 سانتیمتر است که مسلما بیننده برای تماشای آنها، حداقل 2 متر فاصله می‌گیرد. پس می‌توان نتیجه گرفت؛ دوربینی با سنسور 15 مگاپیکسلی، جوابگوی نیاز آنها خواهد بود، چرا که با بزرگ‌شدن سایز چاپ، بیننده هم مجبور به عقب رفتن و تماشا از دور است.
آیا رزولوشن بالاتر، نشانه‌ی جزئیات بیشتر است؟
پاسخ شما خیر است. درواقع شارپنس تصویر شما، حاصل مگاپیسکل دوربین نسیت و عوامل بسیار زیادی وجود دارند که بیش از رزولوشن، در کیفیت عکس و جزئیات آن تاثیر دارند. به عنوان مثال، عکاسی در نور کم، می‌تواند شما را مجبور به استفاده از دوربین در ایزوهای بالا کند که
نویزبالا و افت کیفیت عکس را به دنبال خواهد داشت. تصویری که شما ثبت می‌کنید، از طریق لنز به سنسور دوربین می‌رسد، پس این قطعه هم، نقش زیادی در میزان وصوح عکس خواهد داشت. استفاده از سه‌پایه و هزاران تکنیک عکاسی نیز، می‌تواند بر تصویر شما تاثیر زیادی بگذارد.
نمی‌توان بالابودن رزولوشن و تاثیر آن بر کیفیت عکس را کاملا نادیده گرفت، اما این تاثیر در مقایسه با دیگر عوامل دخیل بر این موضوع، چندان مهم نیست و اگر شما به دنیال عکسی شفاف و اصطلاحا شارپ هستید، به هیچ‌وجه نباید رزولوشن سنسور را عاملی تعیین‌کننده در خرید دوربین قرار دهید. به عنوان مثال در ایزوهای بالا، دوربین‌ها از فناوری‌های گوناگونی برای کاهش نویز استفاده می‌کنند که در خروجی تصویر آنها بسیار تاثیرگزار است. عکسی که با دوربین حرفه‌ای کنون 1DX در ایزوی 12800 گرفته می‌شود، بسیار بهتر از عکسی است که با کنون 6D در همان ایزو گرفته شده، در حالیکه هر دو دوربین از سنسور فول فریم با رزولوشن مشابه استفاده می‌کنند، اما فناوری‌های مختلف به کار رفته در 1DX، وضوح تصویر بهتری برای آن رقم می‌زند. توانایی‌های گوناگون این دوربین، قیمتی معادل 4 برابر 6D را موجب می‌شود.
دوربین‌های با زرولوشن بالا، برای چه کسانی مفید هستند؟
ضرب‌المثلی که در ابتدای این مطلب آورده شد، پاسخ این سوال است. هدف شما از عکاسی، می‌تواند داشتن مگاپیسکل بالای سنسور را توجیه کند و آن‌را به خدمت بگیرد.
برش‌زدن عکس یا اصطلاحا کراپ‌کردن (Cropping) در عکسی به رزولوشن بالا، بسیار راه‌گشا خواهد بود. فرض کنید، تصویری با رزولوشن 5 مگاپیکسل دارید که از اعضای یک خانواده به صورت تمام قد، گرفته شده است. اگر بخواهید قسمت سر یکی از افراد حاضر در عکس را برش بزنید، در نهایت عکسی بی‌کیفیت با رزولوشن بسیار کم خواهید داشت که عملا فایده‌ای ندارد. اما اگر همان‌تصویر، با یک دوربین حرفه‌ای و با رزولوشن خروجی 20 مگاپیکسل باشد؛ پس از برش، تصویری با کیفیت بالاتر باقی خواهد ماند.
با این اوصاف، به هنگام عکاسی پرتره در استودیو و حتی عکاسی تبلیغاتی از محصولات تجاری که همه‌چیز تحت کنترل است و کادربندی دقیق، با صبر و حوصله انجام می‌شود نیز، به دلیل اینکه نیاز به برش‌زدن عکس به‌ندرت اتفاق می‌افتد، دوربین‌هایی با رزولوشن عکس 10 تا 30 مگاپیکسل، شرایط مشابهی دارند.
از سویی دیگر چنانچه عکسی با یک دوربین مدرن مدیوم فورمت با رزولوشن 50 مگاپیکسل گرفته شده باشد، مثلا در عکاسی مدلینگ از انسان تمام‌قد، می‌توان قسمت سر مدل را از کل عکس جدا کرد و یک تصویر جدید با رزولوشن بالا داشت. در عکاسی تجاری هم می‌توان، تصویر یک محصول را از قسمت‌های مختلف برش زد و عکس‌های مختلف با وضوح قابل قبول داشت. این موضوع در عکاسی از اشیاء کوچک، مثل جواهرات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در ادامه‌ی این مطلب، نمونه‌ی عکس گرفته شده با دروبین هاسلبلاد H6D آورده شده است که با سنسور 50 مگاپیکسلی همراه بوده و بخشی از آن برای نشان دادن کیفیت تصویر، برش خورده است.
فراموش نکنیم، امروزه بیلبوردهایی هستند که در فاصله‌ی نزدیک به چشم عابرین نصب می‌شوند. در ایستگاه‌های مترو، آسانسورها و فروشگاه‌های پرتردد، پوسترهای تبلیغاتی بزرگ و چند متری در نزدیکی مردم هستند. چنین شرایطی، وجود دوربین‌های با خروجی تصویر بیش از 20 مگاپیسکل را توجیه می‌کند و در صورت همراه شدن با چاپ‌گرهایی که DPI بالا را پشتیبانی می‌کنند، وضوح بسیار خوبی را نتیجه می‌دهد.
. برای یک عکاس خبری هم، گرفتن یک عکس با زاویه دید باز (اصطلاحا واید) و جدا کردن بخشی از آن، ممکن است مثل گرفتن همان عکس به وسیله‌ی یک لنز تله، راه‌گشا باشد و یا به هنگام ویرایش عکس، کادربندی را تصحیح نماید و در نهایت باز هم عکسی با رزولوشن مناسب برای چاپ در جراید داشته باشد.
اگر یک عکاس آماتور هستید، دوربینی با خروجی تصویر 10 تا 15 مگاپیکسل پاسخ‌گوی نیازهای شما خواهد بود. اگر یک عکاس حرفه‌ای هستید و مواردی که در بالا ذکر شد، به‌ندرت برای شما اتفاق می‌افتد نیز، خرید دوربینی با خروجی سنسور بیش از 20 مگاپیکسل، صرفا اسراف هزینه خواهد بود و تعویض دوربین فعلی با دوربینی که رزولوشن بالاتری دارد، کار عاقلانه‌ای نیست مگر اینکه دیگر فناوری‌های به کار رفته در بدنه‌ی دوربین، (مثل کیفیت عکس، نویز کم در ایزوهای بالا، توانایی عکاسی پیاپی و...) برای شما اهمیت داشته باشد.
درانتهای مطلب، تصاویری آورده شده که با دوربین هاسلبلا H6D گرفته شده است و با رزولوشن 50 مگاپیکسلی قابل دانلود خواهد بود. بدنه‌ی این دوربین 26 هزار دلار قیمت دارد، اما قابل خرید با سنسور 100 و 200 مگاپیکسل نیز می‌باشد که در آن‌صورت به ترتیب 33 و 45 هزار دلار ارزش خواهد داشت.
Hasselblad H6D ؛ 1/320 sec ؛ f/5.6 ؛ 28.0 mm ؛ ISO 400
دانلود با رزولوشن 50 مگاپیکسل
Hasselblad H6D ؛ 1/500 sec ؛ f/11.0 ؛ 50.0 mm ؛ ISO 100
دانلود با رزولوشن 50 مگاپیکسل
Hasselblad H6D ؛ 1/500 sec ؛ f/11.0 ؛ 50.0 mm ؛ ISO 100
دانلود با رزولوشن 50 مگاپیکسل
Hasselblad H6D ؛ 1/500 sec ؛ f/11.0 ؛ 50.0 mm ؛ ISO 100
دانلود با رزولوشن 50 مگاپیکسل