خبرگزاری تسنیم: کیفیت همواره یکی از موضوعات مورد توجه مصرف کنندگان بوده و تقلبات یکی از دغدغه‌های بسیار مهم آنان است که البته مسئله کیفیت با وجود دستگاهها و نهاد‌های مختلف ناظر بر آن همیشه مورد ظن مردم قرار گرفته است.
خبرنگار در مشهد مقدس گفت‌وگویی با علیرضا نبی دبیرکل انجمن صنایع دارندگان نشان استاندارد کشور داشته و از وی در مورد موضوعات حوزه استاندارد در واحد‌های تولیدی سؤالاتی داشته که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که همیشه در مورد صادرات محصولات ما مطرح می‌شود نبود مرغوبیت بوده و اعتماد عمومی در مورد محصولات ایرانی هم در داخل و هم در خارج از بین رفته شما اگر بخواهید این مسئله را توضیح دهید چه می‌گویید؟
نبی: استاندارد‌ها قابل دور زدن نیستند این سلایق هستند که قابل دور زدن هستند، استاندارد یک قانون مثل قانون ممنوعیت عبور از چراغ قرمز است، اما وقتی پلیس با ما آشنا باشد ممکن است اجازه رد شدن ما را بدهد در این وضعیت این قانون نیست که مشکل دارد بلکه مجری قانون است که مشکلاتی دارد همچنین شما باید این را در نظر بگیرید که قوانین استاندارد حداقل‌های در نظر گرفته شده برای کیفیت هستند؛ ما هم اکنون واحد‌هایی داریم که صادرات انجام داده و سطح تولید آن‌ها از استاندارد بسیار بالاتر است، اما چیزی که سبب می‌شود این استاندارد‌ها اجرا نشود برخورد‌های سلیقه‌ای افراد ناظر بر اجرای آن در دستگاه‌های مختلف دولتی است.
به عنوان مثال در نظر بگیرید ما قانونی در حوزه زیتون داریم که مواد نگهدارنده در تولیدات این محصول نباید وجود داشته باشد؛ این مسئله در مشهد بسیار سخت گرفته می‌شود، اما در رودبار این مسئله مورد سختگیری قرار نمی‌گیرد و ما شاهد هستیم که زیتون‌هایی با مواد نگهدارنده در شهر مشهد هم توزیع می‌شود.
به عبارت دیگر در شهر مشهد کارشناسان با تعهد بسیار زیادی مسئله مواد نگهدارنده در مورد زیتون را مورد نظارت قرار می‌دهند، اما در رودبار این اتفاق رخ نمی‌دهد چراکه اکثر آن‌ها باغدار هستند و شهر کوچک است و همه با هم نسبت فامیلی دارند و خیلی سخت گرفته نمی‌شود.
تسنیم: یعنی شما اعتقاد دارید که داستان‌هایی مانند وجود کدو و هویج داخل رب گوجه‌فرنگی یا گرفتن آب لیمو از کاه تنها به علت سهل انگاری ناظران بر این واحد‌ها است؟
نبی: دقیقا
تسنیم: بگذارید ببینم درست متوجه شدم به نظر شما تولیدکننده در این میان تقصیری ندارد؟
نبی: ما باید وظایف را تعریف کنیم و این را باید دانست که هر چیزی که اصل دارد حتما تقلبی هم دارد ما استاندارد‌ها و تولیدکننده‌های خوب داریم و ناظران بر عملکرد و تولیدکنندگان بد هم داریم ما کسانی که تولیدات تقلبی دارند را تولیدکننده نمی‌دانیم چراکه تولیدکنندگان افرادی وطن‌پرست و بشردوست هستند و آن چیزی که برای خود نمی‌خواهند برای دیگران هم نمی‌خواهند تولیدکنندگان امیر و سردار لشگر جنگ اقتصادی است فردی که تقلبات را انجام می‌دهد، دلال و کاسب است و باید مورد برخورد قرار گیرد، اما علت اینکه با این افراد برخورد نمی‌شود این است که همانطور که ما تولیدکنندگان بد داریم ناظران بد هم داریم و ما باید بتوانیم مرز این 2 گروه را تشخیص دهیم.
بنده که از تمام واحد‌های صنعتی دارای استاندارد در تمام کشور بازدید می‌کنم متوجه می‌شوم که چه قدر قدرت‌های عظیمی در آن‌ها به ویژه در حوزه تولید مواد غذایی وجود دارد.
تسنیم: طبیعی است از نام انجمن پیدا است که شما واحد‌های دارای استانداردی که در انجمن شما ثبت‌نام کرده‌اند را بازدید می‌کنید و افرادی که زیرپله‌ای فعالیت دارند مورد توجه شما نیستند و مشکل ما هم دقیقا همین است که همیشه واحد‌های دارای مجوز در دیدرس و بازدید هستند و واحد‌های بدون مجوز و استاندارد بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
نبی: مشکل دقیقا همین است که ما از آن به عنوان خلا قانونی یاد می‌کنیم مشکل اینجا است که ما اجازه داده‌ایم یک صنف تولید داشته باشد و نظارتی هم بر آن نداریم و در این وضعیت کارخانه‌دار در اصطلاحی عامیانه به چهار میخ بسته می‌شود و طبیعی است که قیمت تمام شده آن تولیدکننده بالا می‌رود حالا در این وضعیت اقتصادی در نظر بگیرید یک فرد یک ظرف ماست از یک برند را باید مثلا 7000 تومان پول بدهد و این در حالی است که عباس آقای ماست بند آن را به 3500 تومان می‌فروشد که این تفاوت در قیمت برای موارد نظارتی است.
خلا‌های قانونی در اصناف و صنعت سبب به وجود آمدن شکاف شده‌اند و این تولیدکنندگان غیراستاندارد مخلوق نامشروع همین شکاف‌ها هستند که باید آن‌ها را شناخته و مسئولان هم باید آن‌ها را برطرف کنند.
تسنیم: شما تصور می‌کنید که چرا اساسا مردم ما به استفاده از کالا‌های سنتی بیشتر علاقه داشته و به تولیدات صنعتی اصلا اعتماد ندارند؟
نبی: به علت اینکه شاید افراد تولیدکننده سنتی را می‌بینند مثلا همین عباس آقای نوعی را مردم محله می‌بینند، اما کارخانه‌دار را نمی‌بینند برای همین ما در بازدید‌ها همیشه به این مسئله تأکید می‌کنیم که باید دانشجویان و مردم از کارخانجات بازدید کنند و اینکه عده‌ای این اجازه را نمی‌دهند اشکال بوده و همین مسئله در گویشی صریح به معنی جهل است.
در واقع 2 ایراد در کشور ما وجود دارد یکی اینکه دانشگاه‌ها را به پادگان و دوم اینکه کارخانه‌ها را به مکان‌های حفاظت‌شده تبدیل کرده‌ایم و مردم را به این مکان‌ها راه نمی‌دهیم، این در حالی است که ما می‌خواهیم کالای خود را به مردم بفروشیم.
تسنیم: البته من فکر می‌کنم که در جا‌هایی تولیدکنندگان اشتباهاتی داشته‌اند که اعتماد مردم از بین رفته شما چه قدر در این زمینه با من هم عقیده‌اید؟
نبی: صد درصد با شما مواق هستم ما در اطلاع‌رسانی بسیار ضعیف هستیم امروز فرد به عنوان واحد نمونه انتخاب شده و به وی توصیه می‌شود که با رسانه‌ها مصحابه داشته باشد، اما تولیدکننده از این کار امتناع می‌کند.
تسنیم: البته می‌دانید بر فرآیند انتخاب واحد‌های برتر و نمونه نیز برخی شبهات از طرف مردم وارد شده این مسئله را قبول دارید؟
نبی: 2 نوع است، در مورد یک نوع از انتخابات این مسئله درست است که برخی افراد لوح فروشی می‌کنند که این تعداد اصلا مخاطب ما نیستند؛ اما سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو و انجمن استاندارد نهاد‌هایی هستند که برای انتخاب توئلیدکننده نمونه و برتر ممیزی دارند و فرد باید مدارک و مستندات داشته باشد و ما نظارت دورهای را هم در نظر میگیریم.
تسنیم: شما برای بازرسی دورهای از این تعداد بالای واحد‌های صنعتی آیا مشکل نیرو و یا منابع مالی دارید؟
نبی: خوبی بخش خصوصی به همین است که خودش خودش را تأمین می‌کند و انجمن دارندگان نشان استاندارد کشور از واحد‌های صنعتی تأمین شده و گاهی هم اتاق بازرگانی به کمک وی می‌آید و هر وقت هم کمبود منابع داشته‌ایم با خود اعضا صحبت کرده‌ایم و آن‌ها نیز با ما همکاری داشته‌اند.
تسنیم: آیا شما این تضمین را دارید که کالا‌های واحد‌های تولیدی انجمن دارندگان نشان استاندارد از کیفیت لازم برخوردار است؟
نبی: کیفیت کالا‌ها در سطح استاندارد را بله چراکه هم بازدید‌های دورهای داریم و هم آزمایشاتی از تولیدات آن واحد‌ها گرفته می‌شود یکی از موضوعاتی که ما روی آن‌ها کار می‌کنیم آموزش مدیران کنترل کیفیت در داخل کارخانه‌ها است که ما آن‌ها را دسته‌بندی کرده برایشان اساتید معتبر آورده و علوم روز را به آن‌ها آموزش می‌دهیم و اعتقاد داریم که شیشه را با چکش نمی‌برند و باید آن را با الماس برید.
به عبارت دیگر وقتی سر و کار ما با انسان‌ها است نباید با تهدید و توبیخ وارد عمل شد ما با افراد جنگ نداریم باید اساتید را بیاوریم و مخاطبان خود را در سراسر دنیا هم در نظر گرفته و در مورد تولید با هم تبادل اطلاعات داشته باشیم تا بتوانیم وضعیت را ارتقا دهیم.
تسنیم: در دنیا از بحث تولید استاندارد را حذف کرده و رقابت را جایگزین کرده‌اند به این معنی که تنها مسئله رقابت می‌تواند در قیمت و کیفیت کالا‌ها تأثیر داشته باشد و کالایی با کیفیت نازل خریداری پیدا نمی‌کند به نظر شما چرا این سیستم در ایران قابل پیاده‌سازی نیست؟
نبی: به علت اینکه نظام ایران نظام توسعه یافته‌ای نیست باید این را در نظر گرفت که توسعه انسانی مقدم بر توسعه اقتصادی است و این کار هم بر عهده رسانه‌ها، معلمان، کتابخانه‌ها، اساتید دانشگاه و سایر اقشاری مانند این است ما تا زمانیکه مردم‌مان را تبدیل به مردمی دانا نکنیم نمی‌توانیم این گونه از فرمول‌ها را برای بازرار تجویز کنیم چراکه سبب شلختگی در نظام اقتصادی می‌شود.
