وب‌سایت یکا - شهرزاد رضاصادقی: اهمیت وجود مقدار کافی آهن در بدن به قدری هست که اگر آهن کافی داشته باشیم، احساس تندرستی و نشاط فوق العاده ای خواهیم داشت اما اگر دچار کمبود اون باشیم، به شدت احساس ناسالم بودن و خستگی می کنیم. در اینجا پانزده علامت کمبود آهن رو که نشان می دهند که احتمال کمبود آهن در شما وجود دارد، معرفی می کنیم.
احساس خستگیاین مورد، رایج ترین علامت کمبود آهن هست. بسیاری از زنان به احساس خستگی، عادت کرده اند و اون رو یک امر عادی در زندگی خودشون می دانند و توجه نمی کنند که اگر این خستگی ناشی از کمبود آهن باشد بدین معنی است که اکسیژن کمتری به بافت های بدن شان می رسد و بدن انرژی کافی برای فعالیت و تمرکز بر روی کارها، نخواهد داشت. ضمن اینکه دچار ضعف و کج خلقی هم می شوند.
قاعدگی سنگین
اصلی ترین دلیل کمبود آهن در زنان، قاعدگی سنگین و زیاد هست. بعضی از زنان، مقدار زیادی خون رو در دوران قاعدگی از دست می دهند و فقط نیمی از این خون در روزهای غیر از قاعدگی جبران می شود. سپس قاعدگی بعدی شروع می شود و باز هم خون زیادی رو از دست می دهند. در صورت سنگین بودن قدعدگی باید به پزشک زنان مراجعه کرد.
رنگ پریدگی
هموگلوبین موجود در خون باعث قرمز شدن خون می شود و در نتیجه رنگ چهره ما، صورتی و گلگون می شود. اگر مقدار هموگلوبین خون کم باشد، مستقیماً بر روی رنگ صورت تأثیر می گذارد. مهم نیست که رنگ چهره ما روشن باشد و یا تیره چون این موضوع بستگی به ژنتیک ما دارد اما اگر داخل لبها، لثه ها و داخل پلک چشم ها، از حالت طبیعی همیشگی خود کمرنگ تر باشند ممکن است که دچار کمبود آهن شده باشیم.
تنگی نفس
اگر مقدار اکسیژن بدن ما کم باشد، هر قدر هم نفس عمیق بکشیم باز هم احساس کمبود هوا می کنیم. اگر در زمان انجام کارهایی که قبلاً به راحتی انجام می دادیم، دچار تنگی نفس شویم (مثلاً در زمان بالا رفتن از تعداد کمی پله)، احتمال کمبود آهن در ما وجود دارد.
تپش قلب
در اثر کمبود آهن، قلب ما مجبور هست که بیشتر کار کند. در نتیجه کارکرد بیش از حد قلب، ضربان قلب نامنظم شده و به مرور قلب بزرگتر می شود و حتی می تواند به نارسایی قلب منجر شود. در ضمن اگر شخصی بیماری قلبی داشته باشد، بسیار مهم هست که حتماً از نظر کمبود آهن مورد بررسی قرار گیرد تا مشکلات قلبی او بدتر نشوند.
سندرم پای بی قرار
15% از افرادی که از سندرم پای بی قرار رنج می برند، دچار کمبود آهن هستند. هر قدر هم که این کمبود بیشتر باشد، علائم این سندرم هم بیشتر می شود.
سردرد
بدن ما، اکسیژن رو قبل از هر چیز برای مغز ما می فرستد. اما گاهی در اثر کمبود آهن، اکسیژنی که به مغز می رسد، از حد طبیعی کمتر است. بنابراین، سرخرگ های مغز ورم می کنند و منجر به سردرد می شوند.
اشتیاق به خوردن خاک و یخ
اشتیاق برای خوردن مواد غیر خوراکی مثل یخ، خاک، کچ و کاغذ، می تواند از علائم کمبود آهن باشد.
اضطراب بدون دلیل
کمبود اکسیژن باعث افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک می شود (مثل اینکه پا رو روی پدال گاز ماشین، نگه داشته باشیم). همچنین، قلب هم مجبور هست که برای جبران بیشتر فعالیت کند. این عوامل دست به دست هم می دهند تا حتی در مواقعی که دلیلی برای اضطراب وجود ندارد، فرد احساس آشفتگی کند.
ریزش مو
کمبود آهن، به خصوص در مراحلی که به کم خونی منجر می شود، ما تکمبود آهن، به خصوص در مراحلی که به کم خونی منجر می شود، می تواند باعث ریزش مو شود. علت این هست که بدن وارد شرایط بحرانی می شود و ترجیح می دهد که اکسیژن رو به جای اینکه صرف نگه داشتن موها کند، برای اعمال مهم تر بدن مورد استفاده قرار دهد. البته ریزش روزانه 100 تار مو، طبیعی هست.
رژیم گیاهخواری یا خام گیاهخواری
آهن موجود در مواد غذایی مختلف با هم فرق می کند. بدن ما آهن ” Heme ” رو که در گوشت قرمز، ماکیان و ماهی وجود دارد، 2 تا 3 برابر بهتر از آهن غیر Heme که در منابع گیاهی یافت می شود، جذب می کند. پس یک فرد گیاهخوار باید توجه داشته باشد که مقدار کافی آهن مصرف کند. مثلاً باید از سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند، غلات کامل و حبوباتی که سرشار از آهن هستند استفاده کند و منابع غذایی مملو از ویتامین C مثل فلفل دلمه، توت ها و بروکلی رو همراه مواد غذایی خود استفاده کند تا جذب آهن رو بالا ببرد.
کم کاری تیروئید
کمبود آهن باعث کندی تیروئید می شود و اثرات کاهنده بر روی متابولیسم دارد. معمولاً شش نفر از هر ده نفر که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند، از وجود این بیماری در خود بی اطلاعند. پس اگر احساس کردید که انرژی بدن تان کم هست، افزایش وزن بی مورد پیدا کرده اید یا حتی دمای بدن تان بدون دلیل خاصی، پایین هست، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
بارداری
جنین در بدن مادر به آهن نیاز دارد و به قول معروف، آهن بدن مادر رو می دزدد. در زمان وضع حمل هم مادر، مقدار زیادی خون و آهن رو از دست می دهد. اگر فرد، چند قلو باردار باشد یا فاصله بارداری های وی کم باشد یا مرتباً دچار حالت تهوع شود، ممکن هست که نیاز به آهن بیشتری داشته باشد.
غیر طبیعی بودن زبان
کمبود آهن باعث تخریب سطح زبان می شود و بسیاری از افرادی که کمبود آهن دارند از زخم، التهاب و نرمی غیر طبیعی سطح زبان، شکایت می کنند. علت این هست که کمبود آهن باعث کاهش مقدار میوگلوبین بدن می شود. میوگلوبین نوعی پروتئین هست که سلامت ماهیچه ها رو حفظ می کند و زبان هم در واقع یکی از ماهیچه های بدن می باشد.
ابتلا به سلیاک یا بیماری التهابی روده
اگر فردی به بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (مثل بیماری کرون) مبتلا باشد، حتی اگر به مقدار کافی آهن از طریق رژیم غذایی خود مصرف کند باز هم نمی تواند انواعی از مواد مغذی (از جمله آهن) رو جذب بدن کند. پس اگر فردی به هر یک از بیماری های گوارشی مبتلا باشد باید حتماً تحت نظر پزشک قرار گیرد.
با همه اونچه که گفته شد، باید مواظب باشیم که از اون سوی بام هم نیفتیم و در مصرف آهن زیاده روی نکنیم چون می تواند به اندام های داخلی صدمه بزند و ممکن هست که خطر ابتلا به دیابت، سکته قلبی و سرطان رو (به خصوص در افراد مسن) افزایش بدهد.
