باشگاه خبرنگاران: عرضه محصولات غذایی و بهداشتی و مارکتینگ در حال گذر از حالت سنتی به مدرن است و به تدریج مغازه‌های بقالی و خوار و بار فروشی کم رونق شده اند.
هر چند این اتفاق در کشور‌های پیشرفته مدت هاست که روی داده، اما در کشور‌هایی مانند ایران این تحول به تدریج و با سرعت کمتری در حال انجام است؛ اما در این مسیر انحرافاتی نیز رخ می‌دهد که می‌تواند منظور اصلی و هدفگذاری اصلی از ایجاد و ترویج فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای را مخدوش کند.
رمزگشایی از تخفیف‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای
چندی پیش که برای خرید به یکی از این فروشگاه‌های زنجیره‌ای مراجعه کردم، چند قلم کالا را در سبد خرید گذاشتم و پس از پرداخت مبلغ رسید را از صندوقدار گرفتم و طبق معمول پس از کنترل مبالغ و کالا‌های خریداری شده، نگاهی هم به متن پایانی رسید کردم که نوشته بود: ((سود شما از این خرید مبلغ 75400 ریال)).
بی اختیار بدون اینکه بدانم این تخفیف‌ها از کجا و به چه علت اعمال می‌شود، احساس رضایتمندی خوبی بابت این تخفیف داشتم. عصر وقتی مادرم به خانه برگشت، چند قلم کالا از مغازه محله خریداری کرده بود که چند قلم آن با خرید‌های من مشترک بود. وقتی کالا‌های خریداری شده را داخل کابینت می‌گذاشتم، متوجه چیز عجیبی شدم. مایع تمیز کننده‌ای که از یک شرکت با یک تاریخ تولید بود، دو قیمت متفاوت برای مصرف کننده داشت!
وقتی سایر کالا‌ها را نیز چک کردم متوجه شدم قیمت همه محصولاتی که از فروشگاه زنجیره‌ای خریداری کرده ام، بسیار بالاتر از قیمت محصولاتی است که بر روی کالا‌های مغازه درج شده است. به عنوان مثال قیمت یک قوطی کنسرو ذرت از یک مارک با تاریخ تولید مشابه حدود 2 هزار تومان تفاوت قیمت داشت. یک کالا با یک تاریخ تولید از یک کارخانه با دو قیمت متفاوت!
وقتی قیمت سایر اقلام را نیز کنترل کردم، متوجه شدم قیمت مصرف کننده بسیاری از کالا‌های موجود در فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای گرانتر از قیمتی است که بر روی کالا‌های مغازه‌ای درج شده است.
دو نمونه از این تخفیف‌ها از دو فروشگاه زنجیره‌ای معروف در عکس‌های زیر قابل مشاهده است:
قیمت درج شده روی پنیر 10 هزار تومان، قیمت فروشگاه دو هزار تومان گرانتر و با تخفیف، 1400 تومان گرانتر از قیمت روی کالا!
قیمت روی کالا 17300 تومان، قیمت فروشگاه 22900 تومان و قیمت با تخفیف، تنها 50 تومان زیر قیمت درج شده روی کالا!
تفاوت تخفیف واقعی و غیر واقعی
از لحاظ اقتصاد مارکتینگ، خرید‌های کلان و عمده دارای تخفیف‌های ویژه و ریزش قیمت است و کارخانه‌های تولیدی درصدی تخفیف را برای خرید‌های عمده در نظر می‌گیرند که فروشنده بتواند علاوه بر محاسبه سود خود، تخفیف‌هایی را نیز به مشتریان بدهد. تا کنون تصور می‌کردم منشا این تخفیف‌ها اصول مارکتینگ و قواعد مربوط به خرید عمده و خرده فروشی است، اما تازه فهمیدم که اینگونه نیست. در خوش بینانه‌ترین حالت می‌توان گفت: تولید گنندگان قیمت سفارشات خریداران عمده و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را با هماهنگی قبلی بیشتر از قیمت واقعی درج می‌کنند که هنگام فروش در ظاهر به مشتری تخفیف داده شود، اما در اصل نه تنها تخفیفی داده نشده بلکه برخی محصولات را گرانتر از حد معمول به فروش رسانده اند که در نمونه کالای بالا مشاهده کردید.
بروز این پدیده می‌تواند علاوه بر مخدوش کردن فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ، تحول از فروش سنتی به مدرن را نیز به شکست منجر سازد.
در این میان حضور و نظارت دقیق نهاد‌های ناظر مانند سازمان بازرسی و تعزیرات و سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد. نظارتی که خلا آن تاکنون مشهود بوده و ظاهرا ساز و کاری برای جلوگیری از تخلفات احتمالی وجود ندارد.
