شرایط معافیت پزشکی سربازی را بدانید

وب‌سایت نبض ما - حسین مقدس زاده: خدمت سربازی برای تمام پسران یک مرحله اجباری در دوران زندگی در ایران است. منتها افرادی که دارای شرایط خاص پزشکی باشند، در مواردی می توانند از معافیت هایی استفاده کنند که به آن معافیت پزشکی گویند.

لیست بیماری های معافیت پزشکی

اگر فرد مشمول خدمت سربازی از مشکلات جسمی و روحی رنج ببرد، می تواند مشمول برخی از قوانین و مقررات آیین نامه پزشکی شده و برای خدمت سربازی اش معافیت پزشکی بگیرد.

بیماری هایی که شامل معافیت پزشکی می شود عبارتند از :

• بیماریهای عمومی
• بیماریهای غدد درون ریز داخلی
• بیماریهای پوست و بافت‌های زیر پوست
• بیماریهای داخلی مغز و اعصاب (نورولوژی)
• بیماریهای روانپزشکی
• بیماریهای جراحی مغز و اعصاب
• بیماریهای ریه و قفسه صدری
• بیماری های استخوان (اسکلت)
• بیماریهای شکم و دستگاه گوارش و جراحی عمومی
• بیماریهای خون و انکولوژی (بدخیمی‌ها)
• بیماریهای دستگاه ادراری تناسلی

شرایط معافیت پزشکی

به طور کلی معافیت های سربازی به دو دسته معافیت تقسیم می شوند. به همین ترتیب معافیت های پزشکی هم همین گونه تقسیم می شوند:

دسته اول، معافیت های موقت: این دسته افرادی در صورتی که شرایطی را دارا باشند که در قوانین سازمان نظام وظیفه مشخص شده است، می توانند برای مدتی از خدمت سربازی معاف شوند.

دسته دوم، معافیت های دائم: افرادی که این شرایط را داشته باشند، به طور کامل از خدمت سربازی معاف هستند.

برخی بیماری ها و شرایط پزشکی، منجر به معافیت دائمی فرد می شود و برخی دیگر فقط معافیت های موقت و برخی هم صرفا معافیت از رزم را در پی خواهند داشت.

مراحل دریافت معافیت پزشکی خدمت سربازی

مشمولان لازم است که برای ثبت درخواست معافیت پزشکی، به دفاتر پلیس+10 مراجعه نموده و پس از دریافت دفترچه راهنمای خدمت وظیفه عمومی، نسبت به تکمیل مدارک مربوط به معافیت پزشکی و تحویل آن به دفتر مذکور اقدام کنند.

پس از ثبت درخواست در سامانه وظیفه عمومی، حداکثر ظرف مدت 15روز نامه معرفی به بیمارستان برای انجام معاینه تخصصی از طریق پست به آدرس اعلامی ارسال خواهد شد که لازم است پس از دریافت معرفی نامه مذکور در تاریخ تعیین شده یا حداکثر بمدت 30 روز از تاریخ نامه، به بیمارستان مراجعه تا نسبت به انجام معاینات لازم پزشکی اقدام شود.

مشمولانی که دارای نقص عضوی یا بیماری‌های مشهود می‌باشند نیازی به مراجعه به بیمارستان نخواهند داشت.

بعد از انجام معاینه تخصصی دعوتنامه حضور در جلسه شورای پزشکی وظیفه عمومی حداکثر ظرف مدت 30 روز بعد از معاینه در بیمارستان به آدرس اعلامی ارسال خواهد شد که لازم است مشمولان در زمان تعیین شده به وظیفه عمومی شهرستان محل سکونت خود مراجعه کنند.

همچنین مشمولانی که قبل از موعد اعزام، به بیماری مبتلا شوند لازم است برای ثبت بیماری جدید خود به وظیفه عمومی مراجعه کنند.

آیا معافیت پزشکی مانع استخدام می شود؟

طبق قانون عدم ممنوعیت استخدام دارندگان معافیت پزشکی که در سال 77 به تایید شورای نگهبان رسیده است، استخدام افراد دارای معافیت پزشکی درصورتیکه واجد شرایط مورد احتیاج دستگاه مربوطه باشند بلامانع است. همچنین کلیه دستگاه های استخدامی موظفند که مواردی را که مانع استخدام می شوند، از قبل اعلام نمایند.

همچنین رئیس سازمان امور اداری و استخدامی در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت گفته است: « ما در اعلامیه‌های استخدامی خود یکی از شروط متولدین مرد متقاضی را داشتن کارت پایان خدمت، معافیت پزشکی و یا کفالت اعلام می‌کنیم.»

چه نوع معافیت پزشکی مانع رانندگی می شود؟

افرادی که معافیت پزشکی می گیرند بعد از مدت یک سال می توانند پس از مراجعه به پزشک مربوط و اخذ تاییدیه سلامت جسمی و فکری به مراکز تعلیم رانندگی مراجعه کرده و مراحل اخذ صلاحیت رانندگی را طی نمایند تا موفق به دریافت گواهینامه رانندگی شوند.

البته افرادی که به دلیل اختلال روانی از سربازی معاف شده باشند برای اخذ گواهینامه به کمیسیون روانپزشکی ناجا ارجاع داده می شوند و 50 درصد این افراد قادر به اخذ گواهینامه نیستند.

همچنین لازم است بدانید که برای افرادی با مشکلات روانی، رویکردهای متفاوتی در سازمان ناجا پیش بینی شده است. برای مثال کسی که اختلال شخصیت داشته باشد در سنین کمتر از 25سال قادر به اخذ گواهینامه نیست و حتما باید متأهل ‌و دارای شغل باشد . همچنین رانندگی وی پس از دریافت گواهینامه توسط مراجع ذی صلاح پایش می شود.

آیا در حین تحصیل می توان از معافیت پزشکی استفاده کرد؟

در صورتی که در حین تحصیل از معافیت تحصیلی استفاده می کنید و همزمان می خواهید درخواست معافیت پزشکی هم بدهید، باید بدانید که رسیدگی به تقاضای شما بعد از فارغ التحصیل شدنتان از دانشگاه مربوطه و یا ترک تحصیل و اخراج انجام می شود.

بیماری هایی که موجب معافیت پزشکی می شوند:

در ادامه به برخی از بیماری ها به صورت موردی اشاره می شود. خوانندگان محترم برای کسب اطلاعات بیشتر می توانند به سایت نظام وظیفه مراجعه نمایند.

معافیت پزشکی چشم

1- آستیگماتیسم ساده ، مرکب یا مخلوط با سیکلوپلژی (معاینه چشم با قطره) کامل: بسته به شدت آن می تواند معاف دائم و یا معاف از رزم را به همراه داشته باشد.

2- هیپرمتروپی (دوربینی) یا میوپی (نزدیک بینی) با سیکلوپلژی کامل که آن هم بنا بر شدتش می تواند منجر به معافیت دائم و یا معاف از خدمات رزم گردد.

3- کدورتهای عدسی، کدورت زجاجیه، انفصال شبکیه، افتادگی دائمی پلک در صورتیکه بیش از نصف مردمک را بپوشاند و همچنین مواردی چون گلوکوم و پیوند قرنیه نیز از جمله بیماری هایی هستند که می توانند منجر به صدور شرایط معافیت پزشکی مشمول شوند.

معافیت پزشکی اعصاب و روان

1- اختلالات پسیکوز مانند اسکیزوفرنی و اختلالات هذیانی منجر به معافیت دائم مشمول می شوند.

2- اختلالات خلقی نیز می توانند شرایط معافیت پزشکی را فراهم کنند:

در صورت ابتلا به بیماری دوقطبی نوع یک در هر مرحله و فاز فرد به صورت دائم معاف می شود.

همچنین اختلال افسردگی اساسی نیز منجر به معافیت دائم می شود

افراد مبتلا به انواع اختلال خلقی افسردگی خفیف، اختلال خلقی دو قطبی نوع دوّم (هایپومانیا) در صورتیکه با دارو تحت کنترل بوده و یا تهدید کننده خود و اطرافیان نباشند، از رزم معاف می گردند.

در صورتیکه حداقل شش ماه از حمله حاد و افسردگی گذشته باشد و فرد هیچگونه علامتی نداشته باشد صرفا از رزم معاف می گردد.

3- اختلال وسواس، اختلالات تکلم، اختلالات تیک صوتی و حرکتی و همچنین نقیصه های عقلانی و کند ذهنی نیز در صورت شدید بودن به طور دائم معاف هستند و در موارد دیگر نیز از رزم معاف می شوند.

معافیت پزشکی ارتوپدی

1- انحرافات ستون فقرات مادرزادی یا اکتسابی بسته به درجه انحراف می توانند معافیت دائم یا معاف از رزم را به همراه داشته باشد.

2- شکستگی های لگن، شکستگی های استخوان های بلند، محدودیت حرکات مفاصل، کوتاهی پا، صافی کامل کف یک یا هردو پا و پارگی مینیسک و پارگی های شدید رباط، بسته به نوع ضایعه ایجاد شده می تواند منجر به معافیت دائم و یا معافیت از خدمات رزمی گردد.

3- دیسک کمر

دیسک بین مهره‌ای که به اختصار دیسک خوانده می‌شود، به صورت بالشتک یا صفحه‌ای بین دو جسم مهره در ستون فقرات قرار می‌گیرد و جذب کننده فشارهایی است که به ستون مهره‌ها وارد می‌شود. این عناصر به هنگام اعمال فشار، قابلیت تغییر شکل داشته و بدین طریق شدت ضربات را کاهش می‌دهند.

شکل اصلی دیسک‌ها زمانی که تحت فشار نباشند، کروی است؛ ولی هنگامی که در حد فاصل مهره‌ها قرار می‌گیرند، تحت تأثیر فشار وارده، پهن می‌شوند و شکل تخم مرغ را به خود می‌گیرند.

دیسک‌ها در ناحیه کمری (لومبار) به علت تحرک زیاد، ارتفاع بیشتری دارند. دو دیسک بین مهره‌ای L4-L5 و L5-S1 (قسمت پایینی کمر) که از تحرک بالایی برخوردار هستند، نسبت به دیسک‌های فقرات کمری فوقانی ضخامت بیشتری دارند.

مطابق با آخرین شرایط و ضوابط موجود در قانون نظام وظیفه بخش ششم بیماری های جراحی مغز و اعصاب

انواع هرنی دیسکال یا Extrusion دیسک: معاف دائم از رزم می شوند. لازم به ذکر است در مورد بیماران عمل نشده، انجام MRI ستون فقرات در مراکز درمانی نظامی و یا دانشگاهی ضروری می باشد و مواردی که ممنوعیت داشته باشد از میلوگرافی استفاده می شود.

افراد با برجستگی یا دهیدراتاسیون دیسکال همراه با علائم بالینی یاندول اشمورل نیز معاف از خدمات رزمی می باشند.

معافیت پزشکی ارولوژی

موارد زیر بسته به شدت بروز بیماری و نوع آن می تواند منجر به معافیت دائم و یا معافیت از خدمت رزم شود.

1- انسداد ادراری به دلایل عضوی یا عفونی، برگشت ادرار به حالب، بیماری های عفونی (میکروبی، انگلی و قارچی)

2- سنگ های حالب، کلیه و پروستات، تومورهای دستگاه تناسلی، هیدرونفروز یا اتساع لگنچه، پتوز کلیه و تنگی مجرا

3- هیدروسل و واریکوسل: واریکوسل عبارت است از واریسی شدن(گشاد شدن سیاهرگها) وریدهای بیضه ها که 90% موارد در سمت چپ .و 10% بصورت دو طرفه است. واریکوسل منفرد سمت راست بسیار نادر و فقط در موارد معکوس بودن ارگانهای داخلی بدن ملاحظه می گردد.

از علائم بالینی واریکوسل می توان به درد بیضه هنگام ایستادن و فعالیت اشاره کرد هرچند که ممکن است هیچ دردی نداشته باشد. در این بیماری عروق بزرگ و گشاد در کیسه بیضه اطراف و بالای بیضه و طناب بیضه ملاحظه و لمس می گردد که در حالت ایستاده تشدید و در حالت خوابیده بسیار کاهش می یابد.

هیدروسل یا آب اوردگی بیضه نیز بصورت مادرزادی و یا اکتسابی یکی از بیماری های اختصاصی مردان می باشد که بصورت بزرگ شدن یک یا هردو بیضه ظاهر می گردد و ممکن است دردناک و یا بدون درد باشد.

هیدروسل فقط در موارد شدید و حجیم از خدمت سربازی معاف می شود و موارد متوسط فقط معاف از رزم می گردند. همچنین موارد خفیف تر را می توان نرمال قلمداد کرد.

در مورد واریکوسل و افرادی که درجه سوم این بیماری مبتلا هستند لازم به ذکر است که:

الف) در صورتیکه نیاز به عمل جراحی داشته باشد (جهت عمل جراحی): شش ماه معاف موقت

ب) در صورتیکه بعداز عمل عود نماید و درجه 3 و بالاتر باشد: معاف دائم

ج) فقط در مشمولین قبل از اعزام، عمل نشده در هر درجه ای و نیز عمل شده بدون عارضه: معاف از خدمات رزمی

معافیت پزشکی قلب

موارد زیر جز اختلالاتی هست که معاف دائم از رزم را به همراه دارند:

1- بیماری مادرزادی قلب همراه با عارضه یا اختلال عملکرد، هر نوع بیماری عروق کرونر در هر درجه و حالتی، نارسائی مزمن قلب با EF کمتر از 50،

2- هر نوع بیماری مزمن پریکارد ، آندوکارد ، میوکارد اعم از التهابی ، تومورال ، مادرزادی و اکتسابی

3- اختلال هدایت داخل دهلیزی ، بلوک سینوس دهلیزی ، وقفه سینوس دهلیزی و سندرم تاکیکاردی و برادیکاردی

معافیت پزشکی اضافه وزن

مشمولی دچار اضافه وزن است. چنانچه اضافه وزن در اثر بیماری غدد باشد در صورت تایید شورای پزشکی و نظریه تخصصی در شمول معافیت دائم قرار می‌گیرد.

چاقی و لاغری مفرط با توجه به عدد A محاسبه می شود. برای مثال اگر وزن فرد 48 کیلوگرم و قد فرد 180 سانتی متر ( 8/1) باشد، عدد A به شکل زیر محاسبه می شود:

A=48/(1.8)2=14.8

حال با توجه به مقدار به دست آمده برای عدد A:

الف) اگر عدد A کمتر از 15 و بیشتر از 40 باشد فرد معاف دائم می شود.

ب) اگر عدد A بین 35 تا 40 باشد معاف از رزم می شود.

معافیت پزشکی آسم

بیماری آسم به شرط اثبات کلینیکی و پاراکلینیکی و داشتن سوابق درمانی بالینی ( FEV1 کمتر از 50درصد) در صورتی که با اختلال عملکرد تنفسی متوسط و یا بیشتر همراه باشد، معافیت دائم را به همراه دارد و در نوع خفیف و آلرژیهای تنفسی، معافیت از رزم را در پی خواهد داشت.