به گزارش ایسنا، محمدرضا بایرامی، دبیر علمی جایزه جلال به عنوان نخستین سخنران مراسم پایانی که عصر شنبه، (17 آذر ماه) در کتابخانه ملی برگزار شد پس از صحبت درباره جایزه «جلال» در کنار جوایز و اقدامات فرهنگی و ادبی که بودجه‌های گزاف خرج‌شان می‌شوند اما آن‌طور که باید و شاید به ثمر نمی‌شینند، می‌گوید:داوری و مسئولیت آن یکی از کارهای سخت دنیا است. داوری سخت است و داوری در جایزه‌ای مثل جلال آل احمد سخت‌تر، زیرا با این‌که پول این جایزه را دولت می‌دهد اما جایزه ملی ما است و در نبود جایزه‌هایی با این شان و گستردگی. هستند جوایزی که با ادعای خصوصی بودن سعی در پیدا کردن جایگاه ملی دارند اما متاسفانه گاه تنگ‌نظری‌ها آنها را در حد جایزه‌های محفلی تنزل می‌دهد. در این جایزه‌ها بخش بزرگی از ادبیات ما برای همیشه غایب است. در جایزه جلال اما غایب نداریم. تا آن‌جا که من دیده و شنیده‌ام همه آثار بررسی می‌شوند و سطح جایزه را هم کتاب‌های موجود در همان سال و مقایسه بین آنها مشخص می‌کند.
بایرامی در پایان به پیشنهادی که چندباری برای این جایزه داده است اشاره می‌کند که آن را همانند نوبل به مجموعه آثار یک نویسنده بدهند نه فقط یک اثر.
اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، به عنوان دیگر سخنران این برنامه می‌گوید: اگرعزیزان با نوشته‌های جلال خو گرفته باشند به این نکته می‌رسند که جلال در حقیقت با این نکته همراه بوده‌است که نویسنده در صبغه کارش تکلف نداشته باشد. جلال با ژرف اندیشی و نگاه عمیق و موشکافانه در تک تک وقایع اطرافش می‌خواست با همان زبان بدون تکلف و خودمانی بنویسد.
او در حالی که از دوران نوجوانی خود یاد می‌کند با اشاره به رقابت کتاب‌های جلال و شریعتی برای خواندن خودش و جوانان هم‌دوره‌اش و بیان می‌کند: در آن زمان هم نویسندگان و هم اصحاب فرهنگ و هنر همه به نحوی علاقه‌شان را نسبت به جلال در نوشته‌ها و گفته‌هایشان ابراز می‌کردند. من حتی وقتی «غرب‌زدگی» را می‌خواندم جملات آن را در ذهنم حک می‌کردم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان می‌افزاید: کسانی که علاقه‌مند به آینده این سرزمین هستند باید بکوشند ادبیات را که در واقع زبان فهم مطالب و انتقال آن به دیگران است حفظ کنند.
در ادامه لیلا سیدقاسم با کتاب «بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی» از نشر هرمس به عنوان اثر شایسته تقدیر در بخش نقد ادبی معرفی می‌شود.
سیدقاسم در حالی که از آمادگی نداشتن برای انتخاب شدنش می‌گوید، خود را از نسلی می‌داند که در اوایل دهه 90 در مقطع دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه‌های مطرحی فارغ‌التحصیل شدند. او با بیان این‌که مبارزه در خونش است، می‌گوید: آن نسل باید بیرون از درهای دانشگاه باید به مبارزه علمی خود ادامه دهند.
ادامه مراسم اختتامیه جایزه ادبی جلال آل احمد به پخش مستندی اختصاص می‌یابد که در آن مردم از لطف و کمک‌هایی که از جانب این نویسنده شامل حال‌شان شده‌است می‌گویند؛ از این‌که یک نویسنده چگونه مهم‌ترین نقش را در زندگی خیلی‌ها و برای رفاه حال‌شان داشته است.
در گوشه‌ای از اختتامیه یازدهمین جایزه جلال، نویسندگانی حضور دارند که نمی‌شنوند اما می‌نویسند و آنها نویسندگان ناشنوایی هستند که در این جمع حاضر شده‌اند.
سپس محسن جوادی، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در سخنانی کوتاه با اشاره به جمله‌ای از جلال آل احمد می‌گوید: امیدوارم از این لحظه که سایت ویکی ادبیات آغاز به کار می‌کند راه را بر تحریف تاریخ ادبیات ایران که دغدغه جلال هم بود ببندد و مشارکت همه ادب دوستان را در نگارش تاریخ ادبیات فراهم کند.
در این مراسم دانشنامه اینترنتی ادبیات یا همان «ویکی ادبیات» نیز به حاضران معرفی و از آن رونمایی می‌شود.
مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و دبیر اجرایی جایزه جلال نیز درباره «ویکی ادبیات» می‌گوید: ویکی‌های زیر مجموعه خیلی طول می‌کشد تا آماده شوند اما همکاران من و با کمک دکتر جوادی در کمتر از دو ماه موضوع را به مرحله مدخل نویسی رساندند. کاری که در نمونه‌های داخلی و شبیه به آن 15، 16 ماه طول می‌کشد.
با اعلام نتیجه نهایی بخش مجموعه داستان، کتاب «زخم شیر» نوشته صمد طاهری از نشر نیماژ به عنوان اثر شایسته تقدیر در این بخش معرفی می‌شود.
صمد طاهری در چند جمله‌ای از ناصر زراعتی، هوشنگ گلشیری و صفدر تقی‌زاده به عنوان کسانی که در دوران جوانی او نقش موثری برای او داشته اند تقدیر می‌کند.
ادامه برنامه با اعلام نتیجه نهایی بخش مستند نگاری همراه می‌شود که «الف لام خمینی» نوشته هدایت‌الله بهبودی و «رکاب زنان در پی شمس» نوشته حسن کرمی به طور مشترک شایسته تقدیر این بخش معرفی می‌شوند. هر کدام از این دو نویسنده به طور جداگانه جملاتی را با حضار صحبت می‌کنند و حسن کرمی از دشواری‌هایی که در مسیر انتشار کتابش داشته است می‌گوید.
آتیه داستان ایرانیان بخشی است که برای اولین سال و به مناسبت 40 سالگی انقلاب به این جایزه اضافه شده است؛ برگزیدگان این بخش با نام‌های محمد علی رکنی با بیشترین آرا از سوی مردم، محمدرضا شرفی خبوشان، الهام فلاح و سید میثم موسویان اعلام می‌شوند.
در حالی که هنوز تمام برگزیدگان معرفی نشده‌اند، زمان تقدیر از احمد مدقق و مصطفی جمشیدی فرا می‌رسد. احمد مدقق، نویسنده افغانستانی کتاب «آوازهای روسی» است که در این دوره از جایزه جلال مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
دیگر سخنران این برنامه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است. سید عباس صالحی می‌گوید: این جایزه در سه گرایش تنظیم شده است. بخش نخست حوزه داستان است. داستان برای ما در حوزه‌های مختلفی اهمیت داشته و دارد. از یک سو بخشی از گویش زبان فارسی در صد سال اخیر مدیون داستان است. از طریق داستان دارد زایش زبان دارد اتفاق می‌افتد.
او می‌افزاید: داستان زبان فرهنگی بین نسلی ما است. امروز ما آل احمد، هدایت و هزاران نفر دیگر را با فرهنگ بین نسلی‌مان مرتبط کرده‌ایم. همچنین داستان طریق گفت‌وگوی ما با دیگر فرهنگ‌ها و زبان‌ها می‌تواند باشد.
صالحی بیان می‌کند: پس از انقلاب در 40 سال گذشته شاهد این بودیم که حدود 21 هزار و 500 کتاب چاپ اول داشتیم و حدود 11هزار و 400 مولف که در این سال‌ها داستان ایرانی نوشته‌اند و در 92 تا 96 شتاب در داستان نویسی داشتیم و حدود نصف مولفان در پنج سال اخیر نوشته‌اند.
او در پایان سخنان خود به دیگر بخش‌های جایزه و اهمیت آنها نیز اشاره می‌کند.
تنها بخش باقی مانده از جایزه، رمان و داستان بلند است که با اعلام کتاب «رهش» نوشته رضا امیرخانی از نشر افق به عنوان برگزیده این بخش پایان می‌یابد.
برگزیده این جایزه 30 سکه، لوح تقدیر و نشان جایزه جلال را دریافت می‌کند و شایستگان تقدیر هم 10 سکه، لوح تقدیر و نشان جایزه جلال را دریافت می‌کنند.
