دکتر شادی نعیمی؛ متخصص نوزادان و کودکان
پوست و مو در هر انسانی آینه تمام‌نمای سلامت بدن است و در بسیاری از کودکان که دچار سوء‌تغذیه هستند، فرم موها و پوست کودک در نگاه اول این امر را یادآوری می‌کند.
کمبود آهن، کمبود روی، کمبود ویتامین D3، کمبود ریز مغذی‌هایی مثل مس، روی و منگنز به تنهایی یا در کنار هم می‌تواند عامل ریزش مو باشد.
گاه روش‌های غلط شستشو و یا شامپوهای نامناسب با قلیای بالا به‌طور موقت در کودک باعث ریزش مو می‌شود.
در کودکان هم مثل بزرگسالان حدود 60 تا 80 عدد مو در روز می‌تواند از سر بریزد که البته تعداد دقیق آن در سنین مختلف متفاوت است.
هر چه سن کمتر است، تعداد موهای از دست رفته هم کمتر است. ریزش مو در کودکان علت 3 درصد مراجعات پزشکی می‌باشد.
مو یک سیکل زندگی دارد. هر تار مو بین 2 تا 6 سال رشد می‌کند و سپس وارد مرحله استراحت می‌شود که به آن فاز تلوژن می‌گویند.
بعد از سه ماه این مو می‌افتد و یک موی جدید جای آن را می‌گیرد.
کچلی سر یا عفونت با قارچ Tinea capitis
شایع‌ترین علتی که باعث ریزش موی کودکان است، کچلی سر یا عفونت با قارچ Tinea capitis است.
این قارچ که باعث ریزش مو در فضاهای دایره‌وار روی سر است، در سنین مدرسه شایع می‌باشد و به شدت واگیردار است.
این قارچ موی سر را درگیر می‌کند. اطراف ناحیه بدون مو پوسته‌دار است و حاوی موهای شکسته می‌باشد.
لامپ UV تشخیص را تایید می‌کند، البته در مناطقی که بیماری شایع است، افراد با تجربه به راحتی بیماری را تشخیص می‌دهند.
این عفونت با داروی ضد قارچ و شامپو در عرض 8 روز کامل درمان می‌شود.
از سه روز بعد از درمان واگیر وجود ندارد و کودک می‌تواند به مدرسه برگردد.
آلوپسی آراتا (کچلی فراگیر سر) (Alopecia Areata)
دومین عامل شایع ریزش مو در کودکان آلوپسی آراتا (Alopecia Areata) است.
در این بیماری سیستم ایمنی فرد به اشتباه موها را هدف قرار می‌دهد.
در بعضی موارد فقط موی سر، در برخی موی مژه، ابرو و سر و گاه موهای تمام بدن می‌ریزد.
در این مورد هم به شکل دایره یا بیضی ریزش داریم.
حاشیه ناحیه ریزش مو التهاب و قرمزی ندارد و سطح بدون مو کاملا سالم است.
از نظر شیوع یکی از هر 1000 کودک مبتلا می‌شود.
هیچ تست تشخیصی خاصی ندارد و رد سایر علل باعث تشخیص قطعی است.
اگر موهای سر و صورت کامل از دست برود، کودک از نظر روانی به‌شدت ضربه می‌خورد و نیاز به حمایت روانی دارد.
درمان در این بیماران سخت، زمان‌بر و طاقت‌فرسا است.
مرحله تخریبی یا فاز تلوژن (Telogen Effluvium)
سومین علت ریزش مو، Telogen Effluvium است.
در این مورد به ناگاه تعداد زیادی از موها وارد مرحله تلوژن شده و از دست می‌روند.
در واقع سیکل طبیعی موها ناگهان قطع می‌شود.
در تب شدید، استرس شدید، بیماری‌های سخت و شدید عفونی، بیهوشی عمومی، مصرف مقدار زیاد ویتامین A، تصادف شدید و فشارهای روانی و احساسی زیاد اتفاق می‌افتد.
در این مورد هم تست تشخیصی نداریم و با شرح‌حال و معاینه دقیق و رد سایر علل به تشخیص می‌رسیم.
با رفع علت اولیه ظرف 6 ماه موها برمی‌گردد.
صدمه به موی سر (Hair Shaft Trauma)
این مورد نیز یک علت مهم است.
در اثر فشار مداوم مثل بالا بستن و بالا کشیدن مو و گاه در اثر مصرف مداوم مواد شیمیایی یا ضربه مو می‌ریزد.
گاه در شرایط روانی خاص کودک موهای یک بخش سر را مرتب می‌کشد و باعث ریزش در آن ناحیه می‌شود.
گاه با این عامل سر در آن منطقه طاس می‌شود.
گاه در ریزش موی سر اختلالات غددی شروع بلوغ مسئول هستند.
در شروع بلوغ نیازهای رشد به شدت افزایش می‌یابد و گاه کمبودهای ویتامینی و املاح باعث شدت یافتن ریزش مو است، البته این موارد به راحتی قابل تشخیص و درمان است.
