ثبات کیفی خودروهای داخلی

دنیای اقتصاد: جدیدترین گزارش کیفی خودروهای داخلی در حالی از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اعلام شد که در مقایسه با گزارش قبلی، به جز یک مورد، رتبه‌بندی سایر محصولات تغییری نکرده است. طبق گزارش اعلامی که به اسفندماه سال گذشته مربوط می‌شود، 33 خودرو موردنظر در گروه‌های قیمتی بالای 100 میلیون تومان، 75 تا 100 میلیون تومان، 50 تا 75 میلیون تومان، 25 تا 50 میلیون تومان و زیر 25 میلیون تومان گروه‌بندی شده و معادل شرایط کیفی‌شان، «ستاره» کسب کرده‌اند.در روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران لحاظ کرده، خودروهای داخلی قابلیت دریافت یک تا پنج ستاره کیفی را دارند، این در حالی است که طی ارزیابی کیفی اسفندماه، هیچ‌کدام از خودروها موفق به کسب بیش از چهار ستاره نشده‌اند.بر این اساس، مزدا3، سراتو، سوزوکی گرندویتارا و رنو ساندرو چهار محصولی به شمار می‌روند که در ارزیابی کیفی اسفند موفق به کسب بیشترین ستاره کیفی یعنی چهار ستاره شده‌اند. این در شرایطی است که 29 خودرو دیگر بین یک تا سه ستاره کیفی به دست آورده‌اند.

اما اعلام کیفیت خودروها بر حسب «ستاره‌های دریافتی» در حالی است که پیش‌تر شرکت بازرسی با ارزیابی کیفی خودروها در 9 معیار مختلف، عددی را به‌عنوان «مجموع نمرات منفی» برای هر خودرو اعلام می‌کرد و این «عدد» نشان‌دهنده سطح کیفی بود. بر این اساس، هر خودرویی که نمره منفی کمتری دریافت می‌کرد، طبعا از کیفیت بالاتری برخوردار بود و هرچه نمره موردنظر بالا می‌رفت، نشان از پایین بودن کیفیت خودروها داشت. اگر معیارها تغییری نکرده باشند؛ بنابراین خودروهای داخلی همچنان در 9 معیار شامل «سیستم فنربندی، تعلیق و فرمان»، «سیستم موتور و انتقال قدرت»، «سیستم ترمز»، «تجهیزات الکتریکی»، «تزئینات داخلی و خارجی»، «نفوذ آب»، «بدنه»، «رنگ» و «صداهای غیرعادی» مورد بررسی کیفی قرار گرفته‌اند. با این حال، ازآنجاکه شرکت بازرسی جزئیات نمرات منفی خودروهای داخلی را در ارزیابی کیفی اسفندماه اعلام نکرده، مشخص نیست کدام خودرو در کدام معیارها دارای نقاط ضعف و قوت است. این در حالی است که پیش تر با اعلام جزئیات نمرات منفی، مشتریان می‌توانستند انتخاب بهتری داشته باشند، زیرا متوجه نقاط ضعف و قوت خودروها می‌شدند. به‌عنوان مثال، مشتری پراید یا پژو 405 با مشاهده جزئیات نمرات منفی این خودروها، متوجه می‌شد که آنها مثلا در سیستم ترمز چه وضعی دارند یا سیستم تعلیق‌شان شرایط مناسبی را به خود می‌بیند یا نه.

هرچه هست، مسوولان شرکت بازرسی به هر دلیلی، در آمارهای اخیر خود، جزئیات نمرات منفی خودروها را منتشر نکرده و تنها به اعلام ستاره‌بندی آنها اکتفا می‌کنند. در این شرایط، مشخص نمی‌شود خودروهای داخلی چه افت و خیز کیفی را در معیارهای 9گانه تجربه کرده‌اند و مشتریان تنها به تغییرات ستاره‌بندی آنها دسترسی دارند. اتفاقا این تغییرات بسیار محدود بوده و معمولا ستاره‌بندی خودروها در سطح وسیعی دچار تغییر نمی‌شود.طی چندین دوره‌ای که شرکت بازرسی اقدام به انتشار آمار کیفی خودروها براساس «ستاره‌بندی» کرده است، تاکنون هیچ خودرو داخلی نتوانسته با کسب امتیازات لازم، پنج‌ستاره کیفی را به دست بیاورد، با این حال معدود خودروهایی موفق به اخذ چهار ستاره کیفی شده‌اند. نگاهی به خودروهای دارای چهار و سه ستاره نشان می‌دهد بیشتر آنها محصولاتی مونتاژی بوده یا تحت نظارت مستقیم شرکت‌های مادر خارجی تولید می‌شوند و این نشان‌دهنده اهمیت نظارت‌ها و همچنین ضعف در داخلی‌سازی توام با کیفیت قطعات، در خودروسازی کشور است.به‌عنوان مثال، خانواده تندر-90 که معمولا سه یا چهار ستاره کیفی کسب می‌کنند، تحت‌نظارت مستقیم رنوی فرانسه در ایران خودرو و پارس خودرو به تولید می‌رسند و از همین رو همواره کیفیت شان کنترل می‌شود.

یا مثلا خودروهایی مانند مزدا3، ویتارا و سراتو نیز با حداقل داخلی‌سازی و تحت‌لیسانس شرکت‌های مادر در ایران مونتاژ می‌شوند و از همین رو کیفیت قابل‌قبولی را به خود می‌بینند. اما هرچه هست، مطابق با آمار اعلامی از سوی شرکت بازرسی، در گروه خودروهای بالای 100 میلیون تومان، مزدا3 صدرنشین شده و در صدر گروه خودروهای 75 تا 100 میلیونی‌ها نیز کیا سراتو جا خوش کرده است. همچنین صدرنشینی دسته 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها نیز در حالی به آریزو5 رسیده که در گروه 25 تا 50 میلیون تومانی‌ها رنو ساندرو توانسته حائز بیشترین کیفیت شود.در نهایت اما صدرنشینی گروه خودروهای زیر 25 میلیون تومانی نیز به تیبای معمولی رسیده است تا این محصول با تک‌ستاره‌اش، با کیفیت‌ترین محصول در دسته ارزان قیمت‌ها لقب بگیرد.

ستاره جدید برای سراتو
سراغ جزئیات آمار ارائه شده برویم و ببینیم خودروهای داخلی در آخرین ماه سال گذشته چند ستاره کیفی را به دست آورده‌اند.ابتدا از گروه خودروهای بالای 100 میلیون تومان شروع کنیم، گروهی که فقط دو عضو دارد، یکی مزدا3 و دیگری سوزوکی گرند ویتارا. هر دو خودرو که اتفاقا مونتاژی به شمار می‌روند، در ارزیابی کیفی اسفندماه چهار ستاره به‌دست آورده‌اند و این یعنی در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری از جنبه ستاره‌بندی حاصل نکرده‌اند.مزدا3 در گروه بهمن مونتاژ می‌شود و سوزوکی گرندویتارا نیز چند سالی است که میهمان ایران خودرو خراسان شده و اتفاقا به تازگی 4 میلیون به قیمت آن اضافه شده است.

اما در گروه خودروهای 75 تا 100 میلیون تومان، در حالی با کیاسراتو و تیگو 5 و جک S5 روبه‌رو می‌شویم که در این بین، سراتو توانسته با کسب چهارمین ستاره کیفی، بهترین عضو این گروه شود. در واقع سراتو تنها محصول حاضر در ارزیابی اسفندماه به شمار می‌رود که ستاره‌بندی آن تغییر کرده و از محصولی سه ستاره به خودرویی چهار ستاره تبدیل شده است.این محصول در سایپا مونتاژ می‌شود و دردو مدل دنده‌ای و اتومات در بازار عرضه شده است. پس از سراتو اما با دو مونتاژی چینی در گروه 75 تا 100 میلیونی‌ها روبه‌رو می‌شویم که در این بین، تیگو سه ستاره کیفی به دست آورده اما جک S5 دارای دو ستاره است.تیگو در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و جک نیز جزو محصولات کرمان موتور به شمار می‌رود؛ بنابراین هر دو در زمره محصولات بخش خصوصی خودروسازی کشور قرار می‌گیرند. در این گروه پیشتر‌هایمای مونتاژی ایران خودرو نیز به چشم می‌آمد اما در ارزیابی اسفندماه اثری از این محصول چینی نیست. شرکت بازرسی معمولا خودروهایی را که تولید نشده یا دارای تیراژ اندکی هستند، در ارزیابی خود شرکت نمی‌دهد، این در حالی است که‌هایما در آمار اسفندماه بیش از 600 دستگاه تیراژ داشته است.

سری هم اما به گروه خودروهای 50 تا 75 میلیون تومان بزنیم، گروهی که به طور کامل در قرق چینی‌ها قرار دارد. در این گروه، آریزو5 که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود، دارای سه‌ستاره کیفی بوده و در مقایسه با گزارش قبلی تفاوتی نکرده است. همچنین چانگان نیز که در سایپا مونتاژ می‌شود با سه ستاره و بدون تغییر در مقایسه با گزارش قبلی، در رده دوم جا خوش کرده است. پشت‌سر این محصول اما برلیانس پارس خودرو به چشم می‌خورد که این محصول نیز سه ستاره دارد و در مقایسه با گزارش قبلی تغییری نکرده است.در گروه 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها اما در حالی با جک J5 روبه‌رو می‌شویم که این محصول دو ستاره دارد و تغییری نسبت به گزارش قبلی به خود نمی‌بیند. همچنین آریو نیز که در بن‌رو مونتاژ می‌شود، دقیقا همین شرایط را دارد، یعنی دوستاره کیفی کسب کرده و تغییری نیز نسبت به گزارش قبلی نکرده است.این در شرایطی است که دو عضو آخر گروه تحت بررسی یعنی ام‌وی‌ام 550 و لیفان X60، هر دو یک ستاره کیفی به دست آورده‌اند و نسبت به گزارش قبلی نیز تفاوتی در ستاره‌بندی آنها به چشم نمی‌آید.

صدرنشینی خانواده تندر
و اما شلوغ‌ترین گروه مورد بررسی که به خودروهای 25 تا 50 میلیون تومانی تعلق دارد. در این گروه که بخش بزرگی از مشتریان داخلی مشتری اعضای آن هستند، در مجموع 16‌خودرو تولید داخل به چشم می‌آید. صدرنشینی گروه موردنظر در حالی به تنهایی به رنو ساندرو رسیده که این محصول توانسته چهار ستاره کیفی را ازآن خود کند. ساندرو که در پارس خودرو به تولید می‌رسد، در واقع مدل هاچ‌بک تندر-90 به شمار می‌رود و این در حالی است که مدل‌های معمولی تندر نتوانسته‌اند در ارزیابی اسفندماه بیش از سه ستاره کیفی کسب کنند.در لیست اعضای گروه مربوطه اما نامی از رانا به چشم نمی‌آید و این در شرایطی است که دو محصول دیگر ایران خودرو یعنی پژو 206 هاچ‌بک و 206 صندوقدار، هر دو صاحب سه ستاره کیفی شده‌اند.در بین دیگر اعضای گروه اما ام‌وی‌ام در مدل 315 و همچنین دنا، دو ستاره کیفی به دست آورده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد خودروهای موردنظر در مقایسه با گزارش قبلی تغییری را از جنبه ستاره‌بندی تجربه نکرده‌اند.سایر خودروهای این گروه شامل، پژو پارس، 405، سمند،ام وی ام 110 و تیبا2 نیز همه دارای تنها یک ستاره کیفی بوده و تغییر خاصی نیز نسبت به گزارش بهمن‌ماه نداشته‌اند.

تیبا در صدر ارزان‌ها
اما در گروه خودروهای زیر 25 میلیون تومان که به دسته ارزان قیمت‌ها مشهور هستند، تیبای هاچ‌بک سایپا در حالی توانسته بهترین عضو گروه لقب بگیرد که تنها یک ستاره کیفی دارد و نسبت به گزارش قبلی نیز تغییری به خود ندیده است. این گروه البته چهار عضو دیگر هم دارد که اتفاقا آنها نیز تنها دارای یک ستاره هستند. پراید 131، پراید 111، پراید 132 و پراید 131 پارس خودرو چهار محصول موردنظر هستند که البته با توجه به عدم‌اعلام نمرات منفی آنها، مشخص نیست کدام یک دارای کیفیت بهتری در مقایسه با سایرین است.البته اگر به همین ستاره‌های اعلامی اکتفا کنیم، معنایش این است که کیفیت هر پنج خودرو گروه زیر 25 میلیون تومانی‌ها، تقریبا در یک سطح قرار دارد. این در حالی است که به نظر می‌رسد جزئیات کیفی این خودروها متفاوت از یکدیگر بوده و شبیه هم نیست.به عبارت بهتر، اگر شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، جزئیات نمرات منفی خودروهای این گروه را اعلام کند، متوجه خواهیم شد که آنها در معیارهای مختلف با تفاوت‌هایی البته شاید جزئی مواجه هستند.