تابناک نوشت: تالاب انزلی که با مساحتی بالغ بر 20 هکتار مربع در شمال ایران و در استان گیلان واقع است به دلیل آب و هوای مطلوب، همه ساله پذیرای تعداد زیادی پرنده و گونه‌های دیگر جانوری است که این اکوسیستم بی نظیر را برای حیات انتخاب کرده اند؛ تالابی که در سال‌های اخیر و به واسطه برخی عوامل انسانی از جمله احداث سد و برداشت بی رویه آب در معرض خطر قرار گرفته و حجم آب‌های سطحی اش به شدت کاهش یافته است.
این شرایط یعنی کاهش حجم آب‌های سطحی تالاب به قدری جدی و نگران کننده است که در سال‌های گذشته و با مساعدت مسئولان استانی و کشوری اقدام‌هایی جدی برای رفع این مشکل در دستور کار قرار گرفته است.
البته مساله کاهش آب‌های ورودی به تالاب انزلی تنها مشکل این اکوسیستم طبیعی نیست و از سوی دیگر ورود پساب‌های صنعتی و فاضلاب شهری به این تالاب، نگرانی و تهدید دیگری است که به شدت حیات این منطقه زیبا را به چالش کشیده است.
شرایطی که به آن اشاره شد، این ضرورت را ایجاد کرد که مسئولان سازمان محیط زیست و دیگر مدیران اجرایی استان گیلان به موضوع احیای تالاب و جلوگیری از نابودی آن ورود جدی داشته باشند و برای کاهش تهدید‌های پیش آمده برنامه‌های مختلفی را در دستور کار قرار دهند.
هر چند برنامه‌ها و طرح‌های کارشناسی مسئولان امر برای تحقق اهداف از پیش تعیین شده منطقی به نظر می‌رسد و به حمایت جدی از سوی دولت نیاز دارد، شواهد موجود حکایت از آن دارد که مسئولان سازمان محیط زیست و به صورت مشخص رئیس این سازمان از این تهدید پیش آمده فرصتی برای خود و شرکت خصوصی وابسته به خود ساخته است که ابهام‌های فراوانی در مورد ساز و کار فعالیتی این شرکت در تالاب انزلی وجود دارد.
سخن از شرکت نانو صنعت پرشیا است که اخیراً و در قالب تفاهم نامه‌ای رسمی مسئولیت حل بخشی از مشکلات و تهدیدات زیست محیطی تالاب انزلی را بر عهده گرفته و هر چه بیشتر در مورد جزئیات و اطلاعات این شرکت دقیق می‌شویم، وابستگی آن به «عیسی کلانتری»، نفر اول سازمان محیط زیست و معاون رئیس جمهور بیشتر نمایان می‌شود.
توضیح بیشتر اینکه رئیس سازمان محیط زیست در تابستان سال جاری (20 مرداد) و طی نامه‌ای خطاب به محمد باقر نوبخت، رئیس برنامه و بودجه از ارائه طرحی مطالعاتی توسط محققان شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان با عنوان طرح احیای تالاب انزلی به روش زیست پالایی با فناوری‌های بومی خبر داد؛ نامه‌ای که رونوشت آن برای وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز ارسال شد و در آن بر لزوم تعیین بودجه مناسب برای آغاز عملیات اجرایی این طرح مورد تاکید قرار گرفت.
در شرایطی که در دوران کنونی بسیاری از شرکت‌های تحقیقاتی و مطالعاتی کشور برای دریافت اندک بودجه‌های پژوهشی با مشکل رو به رو هستند، نگارش تنها یک نامه از سوی رئیس سازمان محیط زیست کفایت می‌کرد تا در کمتر از دو ماه سازمان برنامه و بودجه به این در خواست ترتیب اثر دهد و مبلغی حدود 850 میلیارد ریال برای آغاز فعالیت اجرایی شرکت نانو صنعت پرشیا در تالاب انزلی تخصیص دهد.
این ادعا را می‌توان از نامه مورخ 8 مهرماه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور برداشت کرد که خطاب به وزارت کشور، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت دفاع، وزارت امور اقتصادی، سازمان برنامه و بودجه و سازمان محیط زیست نوشت و در آن بر پرداخت 85 میلیارد تومان برای مدیریت خشکسالی و احیای تالاب انزلی در چارچوب توافق مبادله شده از سوی سازمان محیط زیست با سازمان برنامه و بودجه تاکید شد.
هر چند در نامه معاون اول رئیس جمهور مبنی بر پرداخت مبلغ 85 میلیارد تومان برای مدیریت خشکسالی و احیای تالاب انزلی به صورت مشخص به نام «شرکت نانو صنعت پرشیا» اشاره نشده است، بررسی‌ها و اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر این شرکت با توصیفاتی که در نامه رئیس سازمان محیط زیست خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز مورد تاکید قرار گرفته، مسئولیت اجرایی این طرح زیست پالایی را بر عهده گرفته است.
تا اینجای کار مجموعه اقدامات صورت گرفته، نه تنها شائبه برانگیز نیست، بلکه نشانه‌ای از اهتمام جدی ویژه مسئولان به تالاب انزلی به عنوان یکی از ارزشمندترین زیست گاه‌های طبیعی کشور است که می‌توان آن از تقدیر کرد.
با این حال بررسی‌های بیشتر و به ویژه آنجایی که نشان می‌دهد حداقل دو نفر از اعضای فعال در شرکت نانو صنعت پرشیا به نمایندگی از خانه کشاورز در این شرکت عضویت دارند و در مقام هیات مدیره نیز قرار دارند، شائبه مبنی بر منفعت شخصی و نوعی ویژه خواری در این طرح بیشتر می‌شود.
توضیح بیشتر اینکه در شرکت مجری، فرشید سهیلی و عنایت الله آقاجان بیابانی به نمایندگی از خانه کشاورز به عنوان اعضای اصلی هیات مدیره فعال هستند؛ خانه کشاورزی که می‌دانیم ریاست آن بر عهده «عیسی کلانتری» رئیس سازمان محیط زیست کشور است و در سال 1379 به عنوان یک نهاد غیر دولتی فعالیت خود را آغاز کرده است.
این مهم یعنی حمایت‌های ویژه رئیس سازمان محیط زیست از شرکت مورد نانو صنعت پرشیا آن هم در شرایطی که بسیاری از شرکت‌های تحقیقاتی کشور با مشکل جدی در تامین اعتبار برای فعالیت‌های خود رو به رو هستند، این ظن و گمان را پیش می‌آورد که این شرکت نه به خاطر توانمندی‌های علمی بلکه به خاطر روابط سازمانی موفق به طی فرایند اخذ طرح و بودجه با چنین سرعت بالایی شده است.
آنچه مورد اشاره قرار گرفت، همه ابعاد پنهان پروژه احیای تالاب انزلی با روند کنونی نیست و در این زمینه مستندات دیگری وجود دارد که در صورت لزوم منتشر خواهد شد.
