در حالی که اصفهان یکی از برخوردارترین شهرهای ایران به شمار می‌آید، گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان‌دهنده آمار فقر 95/11 درصدی این شهر است و شاید بتوان دلیل آن را در عواملی همچون رکود تولید و صنعت، خشکسالی، آمار بالای مهاجران، تراکم زیاد جمعیت و مواردی از این دست جست‌وجو کرد.
معیار تعیین خط فقر
به گزارش به نقل از همشهری ،یکی از پرمناقشه‌ترین بحث‌ها طی سال‌های اخیر در کشور معیار تعیین خط فقر بوده و هست. واقعیت مطلب این است که تعیین صحیح خط فقر نیازمند بررسی‌های دقیق و علمی زیادی است. در این زمینه برای همه ایرانی‌ها نمی‌توان نسخه واحدی پیچید، چراکه پیچیدگی‌های زندگی ایرانیان بر سختی تعیین هر چه دقیق‌تر خط فقر افزوده است. معیارهایی همچون تفاوت دستمزد در شهرها، اختلاف قیمت زمین، مسکن و اجاره‌بها، تفاوت آموزش و هزینه درمان از جمله مهم‌ترین عوامل تعیین خط فقر به شمار می‌آیند.
اما بر اساس آنچه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر مبنای معیارهای مورد نظر خود، خط فقر امسال را در گزارشی اعلام کرده خط فقر در سال جاری، 25 درصد رشد داشته است.
در این میان، برخی صاحب‌نظران درآمد 3 میلیون تومانی را معیاری برای خط فقر می‌دانند. برخی هم 2 میلیون و 700 هزار تومان درآمد را ملاک می‌گیرند. به‌تازگی هم زمزمه‌هایی از درآمد ماهیانه 4 میلیون تومانی به عنوان خط فقر در کلان‌شهرهای تهران و اصفهان در رسانه‌ها به گوش می‌رسد. قابل توجه آن است که به همین میزان که نظرها در این زمینه متفاوت است، به همین میزان هم آمار و ارقام متفاوتی از جامعه فقیر در کشور وجود دارد.
رئیس کانون هماهنگی شورای اسلامی کار اصفهان و عضو شورای عالی کار کشور درباره تعیین رقم خط فقر بیان می‌کند: رقم خط فقر در استان‌ها متفاوت است. ضمن این‌که در کشور ما جامعه آماری درستی وجود ندارد و هر نهاد به طور جداگانه آماری ارائه می‌دهد.
«احمدرضا معینی» می‌افزاید: با توجه به ارقام استخراجی از شهرها، در حال حاضر خط فقر در استان‌هایی مانند تهران و اصفهان تا رقم 5 میلیون تومان هم تعیین می‌شود. رئیس کانون هماهنگی شورای اسلامی کار اصفهان با بیان این‌که بنا بر آمارهای غیررسمی، رقم خط فقر زیر 2 میلیون و 400 هزار تومان است می‌گوید: هرچند بانک مرکزی هنوز رقم دقیق خط فقر را مشخص نکرده، هنوز دستمزد کارگران زیر خط فقر است.
اصلاح یک تصویر نادرست
با ترسیم نقشه فقر از سوی موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی در سال گذشته بسیاری از باورهای مردم درباره میزان فقر موجود در شهرها به هم ریخت. نمونه بارز آن اصفهان است. شاید باور مردم در مورد رتبه فقر در استان برخورداری چون اصفهان بسیار متفاوت با واقعیت موجود بود، ولی نتیجه این رتبه‌بندی حقیقتی دیگر را نشان داد که حاکی از فراوانی مشکلات در این کلان‌شهر است. در این شرایط بررسی شاخص‌های فقر در اصفهان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان‌های کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. گفتنی است که طی سال‌های اخیر همواره اصفهان در رتبه بالای جدول قرار داشته و امسال نیز شرایط چندان خوشایند نیست.
این نتایج در حالی به طور واضح به نمایش گذاشته می‌شود که بسیاری، اصفهان را استانی برخوردار می‌دانند و مانع از توجه مسئولان و حتی اختصاص اعتبارات مناسب‌تر به این استان می‌شوند. البته بر اساس آمار موجود، این فقر در برخی از شهرستان‌های استان به‌ویژه شرق استان با شدت بسیاری ریشه دوانیده و در تعدادی از شهرستان‌ها چون مبارکه، نجف‌آباد، خمینی‌شهر و فلاورجان میزان فقر بسیار کم‌رنگ‌تر است.
تعاریف مختلف
به گفته «مسعود شاه‌کرمی» که از کارشناسان اقتصادی است، برای خط فقر تعاریف مختلفی مطرح شده، اما در هر صورت باید این تعاریف استانداردهایی داشته باشد. وی تصریح می‌کند: معمولا خط فقر بر اساس درآمد و هزینه خانوار در طول سال‌های پی‌درپی تعیین می‌شود که چنین روندی از سال 90 به بعد با شتاب بیشتری رشد کرده است. این کارشناس توضیح می‌دهد: اگر به طور واضح در مورد فقر نظر دهیم، فقر یک معضل چندبعدی است که وابسته به درآمد، مسکن و آموزش است. این‌که افراد دارای چه میزان تحصیلات هستند، تا چه میزان درآمد دارند و از لحاظ مسکن در چه شرایطی قرار دارند همگی از آیتم‌های تعیین‌کننده فقر است.
چالش بیکاری
شاه‌کرمی می‌افزاید: خوشبختانه از این لحاظ در استان و به‌ویژه شهر اصفهان شرایط چندان ناخوشایندی نداریم، ولی آنچه خط فقر این استان را پررنگ می‌کند به بیکاری و نبود درآمد مناسب خانوارها مربوط می‌شود. یعنی افراد توانمند با تحصیلات مناسب وجود دارند، ولی درآمد ندارند و این مسئله منجر به رشد فقر می‌شود.
وی یادآور می‌شود: قابل توجه است که خط فقر در همه شهرستان‌های استان یکسان نیست. در تعدادی از شهرستان‌ها مانند مبارکه و تیران و کرون فقر کمتر از 3 درصد برآورد شده است و افراد ساکن در آن از زندگی نسبتا خوبی برخوردارند که می‌توان دلیل آن را سکونت سرمایه‌گذاران در آن مناطق، نزدیک بودن به مرکز استان، وجود امکانات بهتر و پیشرفته‌تر و وجود مراکز صنعتی دانست.
واقعیت آن است هرچه شرایط اشتغال در منطقه‌ای بیشتر فراهم باشد فقر در آن منطقه کمتر است و هرچه شرایط اشتغال پایین‌تر و خشکسالی و کمبود آب بیشتر باشد در آن منطقه فقر بیشتر خود را نمایان می‌کند؛ مانند شرق استان که به دلیل وجود این معضلات مردمش با فقر بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و کار به جایی رسیده که اغلب روستاهای این منطقه در حال تخلیه شدن هستند.
شاه‌کرمی بیان می‌کند: اما آنچه به رفع چنین مشکلی کمک می‌کند قطعا در سیاست‌های دولتمردان ما نهفته است. ایجاد واحدها و مراکز تولیدی و صنعتی بیشتر با امکانات و تجهیزات مناسب، فراهم‌سازی بسترهای جذب سرمایه‌گذار به این مناطق، استفاده از شرایط بالقوه آن مناطق در جهت بهبود شرایط و رفع موانع اداری برای سرمایه‌گذاران از مهم‌ترین راهکارهای رفع تدریجی فقر از این مناطق است.
خط فقر 5 میلیون تومانی
«رسول خضر» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر این‌که رقم خط فقر با توجه به تورم باید تغییر پیدا کند اظهار می‌کند: خط فقر را 3 میلیون تومان تعریف کردند که به نظر من خط فقر الان با این وضعیت گرانی باید تغییر پیدا کند و من فکر می‌کنم خط فقر به 5 میلیون در شهرستان‌ها و در تهران به 10 میلیون نزدیک می‌شود و ما باید این واقعیت را بپذیریم.
