خبرگزاری مهر: لایحه بودجه 98 فردا رونمایی می‌شود و باید دید آیا اصلاحات انجام شده از سوی دولت، توانسته این لایحه را با واقعیات دوران تحریم تطبیق و مصونیت کشور در برابر تبعات تحریم را افزایش دهد یا خیر.
تعیین وضعیت دخل و خرج یک ساله کشور یکی از مهم‌ترین وظایف دولت هاست که طبق قانون، دولت هر سال باید حداکثر تا 15 آذر ماه لایحه پیشنهادی بودجه کل کشور را برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه دهد.
از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، تاخیری در زمان ارائه لایحه بودجه به مجلس رخ نداده است و دولت هر سال در تاریخ 15 آذر ماه لایحه را به مجلس ارسال می‌کند؛ امسال هم قرار بود در همین تاریخ رسما لایحه را به مجلس ارائه دهد، اما با توجه به در پیش بودن تعطیلات ده روزه مجلس، نظر بر این بود که لایحه پس از تعطیلات به مجلس برود؛ اما با این وجود، برای آنکه پایبندی دولت به قانون به رخ کشیده شود، محمد باقر نوبخت روز پنج شنبه، 15 آذرماه در یک نشست خبری در جمع خبرنگاران ضمن تشریح اعداد و ارقام اصلی لایحه، خبر داد که لایحه بودجه در چند نسخه محدود، صبح همان روز (پنج شنبه، 15 آذرماه) به مجلس ارسال شده است و تاکید کرد برای ارسال به موقع لایحه به مجلس، همکارانش در سازمان برنامه، تا پاسی از شب مشغول کار بوده اند.
اما بخت با دولت همراه نبود؛ لایحه چند ایراد اساسی داشت که این ایرادات موجب شد رهبر انقلاب دولت را مامور اصلاح لایحه کند. بی توجهی یا کم توجهی به واقعیات شرایط تحریم، خوش بینی در درآمد و اسراف در هزینه از جمله ایرادات لایحه بود که مقرر شد دولت این ایرادات را به گونه‌ای برطرف کند که دخل و خرج کشور در سال آینده در شرایط تحریم، منجر به مصونیت و تاب آوری بیشتر اقتصاد کشور شود.
حال قرار است دولت لایحه اصلاح شده را فردا با تاخیری 19 روزه نسبت به مهلت قانونی تقدیم مجلس کند.
دولت باید هزینه‌ها را شفاف سازی کند
براین اساس باید منتظر ماند و دید اعداد و ارقام اصلاح شده، تا چه اندازه به واقعیات دوره تحریم نزدیک شده است و چه میزان می‌تواند کشور را در فضای تحریم مصون دارد.
ضرورت در نظر گرفتن شرایط تحریم و وضعیت اقتصادی کشور در بودجه غیرقابل انکار است، وحید شقاقی شهری کارشناس اقتصادی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: لایحه اولیه که در سازمان برنامه و بودجه رونمایی شد به هیچ وجه متناسب با شرایط تحریم نبود به نحوی که مقرر شد اصلاحاتی در لایحه مذکور صورت بگیرد.
وی افزود: درآمد‌ها در لایحه بودجه 98 بسیار خوشبینانه بود و البته امکان تحقق نداشت. به عنوان مثال پیش بینی صادرات 1.5 میلیون بشکه نفت در سال آینده به واقعیت نزدیک نیست. با شرایطی که سال آینده خواهیم داشت و با حذف معافیت برخی از کشور‌ها از خرید نفت ایران، امکان کاهش صادرات نفت خام به زیر یک میلیون و 200 هزار بشکه وجود دارد.
شقاقی شهری همچنین با تاکید بر ضرورت کاهش و مدیریت هزینه‌ها در بودجه و از بین بردن هزینه‌های زائد، گفت: دولت حاضر نشد با نهاد‌هایی که بودجه‌های اضافه می‌گیرند و اهداف موازی دارند، گفتگو کند تا هزینه‌ها کاهش یابد. بودجه ریزی عملیاتی هم که در حد شعار مانده است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه متأسفانه دولت اصلا شرایط غیر عادی و خاص دوران تحریم را درک نکرده است، تصریح کرد: رفتار دولت همچنان رفتاری عادی است و این گونه که به نظر می‌رسد قرار نیست هیچ تصمیم سختی را بگیرد و حاضر به چالش و گفتگو با نهاد‌هایی که بودجه را اصلاح می‌کنند نیست.
وی افزود: دولت هزینه‌ها را شفاف سازی نمی‌کند و برای پیش بینی درآمد‌ها بسیار خوشبینانه عمل کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی یادآور شد: طبیعتاً سال آینده سال بسیار سختی است چرا که تورم بالای 35 درصدی و همچنین رکود شدید را در اقتصاد کشور شاهد خواهیم بود. از این رو نیازمند بودجه‌ای هستیم که بخشی از این مسائل را پوشش دهد. متأسفانه دولت فرصت را از دست داد و اقدامی برای شفاف سازی نکرد.
وی خاطرنشان کرد: دولت باید با شفاف سازی، پایه‌های مالیاتی را گسترش می‌داد تا وابستگی بودجه به نفت کاهش یابد که البته این مسئله نیز نیازمند بانک‌های اطلاعاتی بود که دولت طی سال‌های گذشته توجهی به این مسئله نکرد.
دولت کدام اعداد را اصلاح کرد؟
در این میان خبر‌ها از اصلاحات مربوط به لایحه بودجه که طی حدود 10 روز در سازمان برنامه و بودجه در حال انجام بود، حکایت از کاهش 27 هزار میلیارد تومانی سقف اعتبارات دارد، به گونه‌ای که دولت تصمیم گرفته اعتبارات و هزینه‌های لایحه را که پیش از این 433 هزار میلیارد تومان اعلام شده بود (در نشست خبری 15 آذرماه نوبخت) به 406 هزار میلیارد تومان کاهش دهد.
البته اینطور که متولیان می‌گویند، تغییری در میزان رشد حقوق و دستمزد ایجاد نشده است و افزایش 20 درصدی برای این بخش محفوظ مانده است، اما بخش مربوط به هزینه‌های عمرانی از 64 هزار میلیارد تومان به 62 هزار میلیارد تومان تقلیل یافته است.
طبق شنیده‌ها، رقم دیگری که دولت آن را اصلاح کرده، مربوط به بخش درآمدهاست و دولت درآمد‌های مالیاتی و گمرکی را 5 هزار میلیارد تومان افزایش داده است؛ به گونه‌ای که درآمد‌های این حوزه از 152 هزار میلیارد تومان به 157 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
رقم مربوط به فروش اوراق نیز از 52 هزار میلیارد تومان به 50 هزار میلیارد تومان اصلاح شده و کاهش یافته است.
از سویی دیگر بودجه سال آینده به صورت دو سقفی و با نگرش دو سالانه تدوین شده است که طبق شنیده‌ها حداقل 407 هزار میلیارد تومان و حداکثر 447 هزار میلیارد تومان است که از دلایل دو سقفی بستن لایحه بودجه 98، افزایش توان مقاومت بودجه در فضای تحریمی عنوان شده است.
البته نباید فراموش کرد در نهایت این نمایندگان هستند که در خصوص کم و کیف و تغییر یا ثبات اعداد و ارقام مدنظر دولت برای دخل و خرج سال 98، تصمیم نهایی را می‌گیرند.
