شیراز چهل‌ساله‌ی ده‌ساله

بالاخره و پس از ده سال از ساخت آلبوم «شیراز چهل‌ساله»، این آلبوم با نام تازه‌ی «شیراز» به بازار آمد و گرچه در همان دوران هم علت مجوز ندادن به این آلبوم مشخص نبود اما امروز که پس از ده سال، موفق به اخذ مجوز شده نیز به نظر می‌آید که اهالی دفتر موسیقی تنها با نام آلبوم مشکل داشته‌اند و ساختار موسیقی، شعر و باقی موارد اساساً دچار اشکالات ممیزی نبوده است. ازاین‌رو باید به مسئولان دفتر موسیقی آن زمان، برای این تأخیر و تبعاتی که دامن این گروه را گرفته، دست‌مریزاد گفت! فرض را بر این بگذارید که نخستین آلبوم گروه دنگ شو، ده سال پیش منتشر می‌شد؛ هرچند که این آلبوم حدوداً در همان زمان‌ها شنیده شد اما فرض را بر این بگذارید که دنگ‌شو ده سال پیش به شکل رسمی منتشر می‌شد؛ فارغ از اینکه طرفدار آن باشیم یا نباشیم؛ آیا نمی‌توانست رکورد فروش را جابه‌جا کند؟

همچنین بخوانید:
درباره موسیقی پاپ: یک داستان عامه‌پسند

آیا نمی‌توانست کنسرت‌های آن‌چنانی برگزار کند و افراد بیشتری را به خود جذب کند؟ و درنهایت نمی‌توانست بیش از آن چیزی که بر موسیقی پاپ اثر گذاشته، اثر بگذارد؟ و این‌گونه است که سلیقه‌ی افراد مسئول می‌تواند در یک جریان فرهنگی-هنری تا این اندازه مؤثر باشد.
نکته‌ی مهم دیگر این است که به نظر می‌آید آلبوم «شیراز»‌ با یک شتاب‌زدگی انتشار یافته است. از اشتباهات فاحش املایی که نام سپنتا مجتهد زاده، “سینا” نوشته شده و یا عبارت مدیر برنامه که حروفش جابه‌جا تایپ شده است و این جابه‌جایی نه در حروف کلمه “مدیر” که در مورد خود شخص هم اتفاق افتاده است. چراکه در آن روزها مدیر‌برنامه‌‌ی این گروه را صمد طالقانی بر عهده داشت و رفتار حرفه‌ای ایجاب می‌کرد که نام عوامل آلبوم به‌درستی ذکر شود.اما درباره‌ی نوع موسیقی این گروه، به‌طورقطع می‌توان کار دنگ‌شو را دسته‌ی موسیقی پاپ قرار داد. ترکیب سازهای ایرانی و غربی، برای آنکه یک موسیقی، از نوع تلفیقی را بسازد، شرایط دیگری نیز دارد و دنگ شو با استفاده از ترکیب و نه تلفیق ملودی ایرانی و غربی به‌اتفاق تازه و البته ریشه‌داری دست پیدا کرده و توانسته این جریان موسیقی را، راه بیاندازد. در سال‌های پس از انتشار این آلبوم، امید نعمتی که در موفقیت این آلبوم سهم بسزایی داشته از این گروه جدا شده و گروه پالت را به ‌همراه داریوش آذر و نوازندگان همفکرشان تشکیل می‌دهد و شکل دیگری از همین رویکرد را ارائه می‌دهند. چارتار نیز کمی پس از پالت آثار خود را با سیاست اولیه‌ی دنگ‌شو (بدون مجوز)‌ منتشر می‌کند و پس از جذب هوادار موفق به انتشار رسمی آلبومش می‌شود. گروه دال نیز با رویکرد استفاده از خواننده‌ی سنتی و ترکیب آن با موسیقی خود پا به عرصه می‌گذارد و کم‌کم داشت شکل تازه‌ای از یک جریان پاپ پدید می‌آمد که سیل خوانندگان پاپِ تجاری نظیر آرش و مسیح، محسن ابراهیم‌زاده، بهنام بانی، حمید هیراد، ماکان بند، هوروش بند آمدند و به مدد تهیه‌کنندگان بی‌سواد، موسیقی پاپ را به نقطه کنونی رساندند که گروه‌هایی نظیر پالت، دال، چارتار و دنگ‌شوچاره‌ای ندارند جز اینکه دلبری‌شان را کمتر کنند.اما «شیراز چهل‌ساله» که ناچاریم آن را «شیراز» بنامیم با محوریت سازهای پیانو و ساکسیفون توانست نظرها را به خود جلب کند ترکیب این دو ساز با تنبک و درامز شنیدنی است و صدایی که مشخصه‌های جدی آواز ایرانی در آن هویداست به‌راحتی با مخاطب ارتباط می‌گیرد. استفاده از اشعار کلاسیک نیز انتخاب خوبی برای ارتباط نسل امروز با این نوع شعر است. البته که در کنار این اشعار از شعر استاد سیمین بهبهانی نیز استفاده شده است و این ترکیب به دلیل انتخاب درست موضوعی آن به‌هیچ‌وجه نا‌همگن نبوده است.
اما این انتخاب دوگانه در شعر، در آواز نیز صورت گرفته است؛ چنانکه مشاهده می‌کنیم که طاها شجاع‌نوری در کنار امید نعمتی و سپنتا مجتهد زاده می‌خواند.

این ایده‌ که در یک قطعه دو خواننده با مختصات خاص را در کنار هم داشته باشیم ایده‌ی بسیار جذابی است و کنتراست حاصل از آن می‌تواند فضای زیبایی را به وجود آورد اما همیشه و همواره، پاشنه‌ی آشیل دنگ‌شو، آن خواننده‌ی غیر سنتی است که نقش‌ آن را طاها شجاع‌نوری برعهده‌گرفته است و مشخصاً ایشان خواننده نیست.

 طاها شجاع‌نوری علی‌رغم اینکه خارج نمی‌خواند اما دیگر ویژگی‌های یک خواننده را هم ندارد. ساخت و پرداخت صدا و تکنیک‌های خوانندگی که باعث می‌شود تعادلی بین صدای سروصدای سینه ایجاد شود و درنهایت صدایی خوش، به گوش برسد در نوع خواندن ایشان به‌هیچ‌وجه وجود ندارد. صدای طاها شجاع‌نوری در فضای بینی ساخته می‌شود و در کنتراست با صدای امید نعمتی یا سپنتا مجتهد زاده، کفه‌ی خوانندگان سنتی سنگین‌تر است.رویکرد دنگ‌شو در انتخاب خواننده در تمام ادوار از همین فرمول تبعیت کرده و در هر بازه‌ی زمانی خوانندگان سنتی به این گروه اضافه و از آن جدا شدند و دنگ‌شو تا به امروز نتوانسته تا موفقیت «شیراز چهل‌ساله» را دوباره تکرار کند.
اما «شیراز» و این تأخیر در انتشار، چه به خواست گروه و چه به خواست ارشاد بوده باشد، انتشار امروزش یک تجدید خاطره است. تجدید خاطره‌ با آلبومی که روزی فکر می‌کردیم شروعی تازه در موسیقی پاپ است و موزیسین‌های گروه از تمامی ظرفیت خود برای بهتر شنیده شدنش استفاده کرده‌اند. شروعی که روزهای تازه‌ای در موسیقی پاپ نوید می‌داد اما حداقل دنگ‌شو هیچ‌گاه پیشرفت نکرد و درجا زد و درباره دیگر گروه‌ها هم این موج پاپ‌های جدید به‌جایی رسید که کار را برایشان به‌شدت مشکل کرده است. باید منتظر ماند و دید چه زمانی فضای موسیقی کشور تهیه‌کنندگان سودجو را سیراب می‌کند تا دست از موسیقی این مملکت بردارند و موسیقی خوب به گوش مردم برسد، شاید هیچ‌وقت!
منبع: اعتماد