یک رسانه انگلیسی جزئیات جدیدی از گفتوگوی تلفنی «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا و «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهور ترکیه که به تصمیمگیری کاخ سفید برای خروج از سوریه منجر شد، ارائه کرده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داده ترامپ قرار بوده در تماس تلفنی دو هفته پیشش به اردوغان درباره طرح ترکیه برای نیروهای کُرد همپیمان آمریکا در شرق فرات، سوریه هشدار بدهد، اما در جریان مکالمه، کاملاً سیاست آمریکا در خاورمیانه را تغییر داده و مسئولیت تکمیل شکست داعش را به ترکیه واگذار کرده است.
یک مقام ترکیهای به رویترز گفت: «ترامپ از اردوغان پرسید: "اگر ما نظامیان خود را از سوریه خارج کنیم شما میتوانید داعش را پاکسازی کنید؟" اردوغان به ترامپ پاسخ داد که نیروهای ترکیهای این وظیفه را بر عهده خواهند گرفت و ترامپ بلافاصله جواب داد پس این کار را بکنید.»
ترامپ پس از آن به «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید که او هم به آن تماس گوش میداد گفت:«عملیات خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه را آغاز کن.»
یکی از پنج منبع ترکیهای که با خبرگزاری رویترز درباره تماس تلفنی اردوغان و ترامپ در روز 14 دسامبر صحبت میکردند گفت: «من باید بگویم که این یک تصمیم غیرمنتظره بود و لغت «شگفت زده شدن» برای توصیف این شرایط بسیار ضعیف است.»
مقامات آمریکایی نیز میگویند تصمیم ترامپ در واشنگتن نیز شوکه کننده بوده و مقامات ارشد دولت از جمله «جیمز متیس» وزیر دفاع برای چندین روز تلاش کرد تا دیدگاه رئیس جمهور در این باره را تغییر دهد و زمانی که ترامپ این موضوع را شفاف ساخت که وی از تصمیم خود برنخواهد گشت متیس و "برت مکگورک" نماینده آمریکا در ائتلاف مبارزه با داعش از سمتهای خود کنارهگیری کردند.
در سفر اخیر ترامپ به پایگاه هوایی عین الاسد در عراق، فرماندهان آمریکایی نیز بارها از وی خواستند تا حضور 2 هزار نیروی آمریکایی در سوریه را تمدید کند اما تمام این درخواستها بی حاصل بود و وی گفت که داعش به طور گستردهای شکست خورده است و اردوغان نیز به وی قول داده که کار داعش را تمام کند.
اما تصمیم ترامپ فرصت ها و تهدیدهایی را برای ترکیه به همراه داشته است. آنکارا بارها از واشنگتن که یک متحد ناتویی است به دلیل انتخاب مبارزان کُرد به عنوان شریک در زمینه مبارزه با داعش در سوریه انتقاد کرده است.
ترکیه معتقد است که یگانهای مدافعان خلق «وای پی جی» قابل تفکیک از گروه پکک که به مبارزه با نیروهای ترک در جنوب شرق ترکیه می پردازند نیستند.
خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، ترکیه را برای عقب راندن گروههای وای پی جی از 500 کیلومتر مناطق مرزی بدون خطر تقابل با نیروهای آمریکایی آزادتر خواهد کرد. این موضوع همچنین مهمترین عامل تنش دیپلماتیک میان واشنگتن و آنکارا را برطرف میکند.
اما خروج نیروهای آمریکایی از شرق فرات، زمینه را برای دولت سوریه که مورد حمایت ایران و سوریه است برای سیطره بر تمام سوریه فراهم میکند.
گروه وایپیجی روز جمعه از دولت سوریه خواست تا کنترل شهر منبج را که در حال حاضر کُردها با حمایت آمریکا در کنترل دارند در دست بگیرد.
«سونر کاگاپتای» مدیر برنامه ترکیه در موسسه واشنگتن گفت: «اردوغان بیش از آن چیزی که فکر میکرد بدست آورد. وی از آمریکا خواست حمایت از وایپیجی را کنار بگذارد نه آنکه از سوریه خارج شود.»
اردوغان سالهاست که از مخالفان دولت سوریه به امید سرنگونی «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه حمایت کرد اما دولت سوریه باقی ماند و با حمایت تهران و مسکو به این اطمینان دست یافته است که شمال و شرق از جمله مناطق نفتی تحت کنترل اسد باقی خواهد ماند.
آنکارا گفتوگوهای وسیعی را با مسکو واشنگتن آغاز کرد و انتظار میرود که مقامات نظامی آمریکا، جان بولتون و همچنین «جیمز جفری» نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه به ترکیه بیایند.
سخنگوی حزب عدالت و توسعه ترکیه نیز خبر داده بود که وزیران دفاع و خارجه و رئیس سازمان اطلاعات ترکیه شنبه راهی مسکو میشوند.
یک مقام امنیتی ترکیه گفت: «البته این موضوع مشکل خواهد بود. همه موضوع نیازمند برنامه ریزی مجدد از اول خواهد بود.»
یک مقام آمریکایی گفت که طراحان نظامی در حال برنامه ریزی هستند که خروج نیروها از سوریه در یک روند چند ماهه صورت بگیرد. یکی از این طرحها خروج در بازه زمانی 120 روزه است.
واشنگتن همچنین با این موضوع مواجه است که با تسلیحاتی که در اختیار وایپیجی قرار داده و قرار بود پس از پایان مبارزه با داعش پس بگیرد، چه کند.
ترکیه معتقد است که تسلیحات باید جمع آوری شود و نباید علیه نیروهای ترکیهای به کار گرفته شوند اما مقامات آمریکایی معتقدند در حالی که مبارزه با داعش به پایان نرسیده نمیتوان متحدشان را خلع سلاح کنند.
اردوغان هفته پیش اعلام کرد که ترکیه در پی تصمیم ترامپ عملیات از پیش طراحی شده خود علیه وایپیجی را به تعویق خواهد انداخت.
البته ترکیه پیش از این نیز با حمایت از مخالفان سوریه کنترل دو منطقه را در شمال سوریه در دست گرفته بود اما آنکارا به همراه متحدان سوری خود به تنهایی قادر نخواهند بود که کنترل تمام مناطقی را که آمریکا از آن عقب خواهد رفت در دست بگیرند و اولویت ترکیه امن کردن جنوب مرزهای خود است.
البته یک مقام دیگر در مصاحبه با رویترز گفت که هنوز این اطمینان را ندارد که عقب نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه یک پیروزی بزرگ برای ترکیه به شمار میآید.