گیجی، تهوع، استفراغ، سوزش شدید در ناحیه چشم و گلو، احساس گرفتگی و درد شدید در قفسه‌سینه، ضعف جسمانی، سرگیجه و بی‌قراری و غیره علائم شایع سرماخوردگی یا آنفلوآنزاست، اما جالب است بدانید همین چند علامت ساده می‌تواند جانتان را بگیرد.
به‌خصوص با آغاز فصل سرما و خنک‌تر شدن هوا زمزمه‌های مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن افزایش می‌یابد. مونوکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو و غیرمحرک است که در اثر سوختن ناقص سوخت‌های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و ذغال چوب حاصل می‌شود. هر چند طی سال‌های گذشته به واسطه توصیه کارشناسان آگاهی عمومی در خصوص خطرات استنشاق این گاز افزایش یافته ولی همچنان شاهد انتشار اخباری مبنی برمسمومیت و مرگ و میر عده‌ای هستیم که فکر می‌کنند قاتل خاموش به سراغ آنها نخواهد آمد و شتری است که تنها در خانه دیگران می‌خوابد...
شهروندان توصیه‌های کارشناسی را جدی نمی‌گیرند
رییس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس البرز با اشاره به چگونگی تولید گاز مونواکسید کربن اظهار کرد: بسیاری از شهروندان توصیه‌های کارشناسی برای جلوگیری از مسمومیت با مونواکسید کربن را جدی نمی‌گیرند و فکر می‌کنند حوادث تلخ صرفاً برای دیگران اتفاق می‌افتد.
مهرداد بابایی افزود: مردم باید در استفاده از وسایل گازسوز و در مجموع وسایل گرمایشی ای که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، به نکات ایمنی توجه داشته باشند چون مسمومیت با مونواکسید کربن علایم ظاهری خاصی ندارد و همین باعث می‌شود هر سال جان تعداد زیادی از شهروندان بر اثر استنشاق این گاز به خطر بیفتد.
وی توضیح داد: توجه به نکات ایمنی در خانه‌های قدیمی سازی که از بخاری برای گرمایش استفاده می‌کنند یا آبگرمکنشان در داخل خانه تعبیه شده و خروجی استانداردی ندارد، بسیار ضروری است چون اغلب حوادث در این فضاها اتفاق می افتد.
این مسئول خاطر نشان کرد: استفاده از شومینه غیر استاندارد یا نصب بخاری بدون دودکش در منازل نیز از دلایلی است که آمار مسمومیت با مونواکسید کربن را افزایش می‌دهد.
استفاده از بخاری بدون دودکش در خانه ممنوع
بابایی با اشاره به اینکه استفاده از بخاری بدون دودکش در هیچ فضایی مورد تایید نیست، اظهار کرد: از نظر ایمنی استفاده از بخاری بدون دودکش در هیچ فضایی توصیه نمی‌شود و حتی سازندگان این بخاری‌ها توصیه می‌کنند که این وسایل گرمایشی به هیچ وجه در محیط‌های دربسته و فضاهایی که هوا در جریان نیست استفاده نشود.
رییس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس البرز افزود: بخاری دودکش بیشتر برای فضاهای عمومی مثل فروشگاه‌ها و مراکزی که در ورودی مدام باز و بسته می‌شود مناسب است.
این مسئول ابراز کرد: درمجموع تا جایی که امکان دارد باید از استفاده از این بخاری‌ها در هر محیطی خودداری کرد چون به هر حال تا حدودی فضا را مسموم می‌کنند و ممکن است بدون هیچ علایمی سلامت افراد را به خطر بیندازند.
مسمومیت 162 نفر در سه ماهه پاییز
وی در ادامه با اشاره به تعداد مسموم شدگان استان بر اثر استنشاق این گاز در سه ماهه پاییز اظهار کرد: در سه ماهه پاییز در مجموع 162 نفر در اثر استنشاق گاز مونو کسید کربن دچار مسمومیت شدند. این تعداد، 67 نفر از خدمات درمان سرپایی توسط تکنسین‌های اورژانس برخوردار شده، 95 نفر توسط آمبولانس‌های اعزامی از سوی اورژانس 115 به مراکز درمانی منتقل شدند و متأسفانه پنج نفر نیز جان خود را از دست دادند.
بابایی ادامه داد: برای جلوگیری از این صدمات جبران ناپذیر، عاجزانه از شهروندان درخواست می‌کنیم که نکات بسیار ساده ، آسان و کم هزینه را رعایت کنند و به علائم گمراه کننده گاز گرفتگی توجه داشته باشند .
علایم مسمومیت با مونواکسید کربن
وی با اشاره به علایم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن توضیح داد: علائم مسمومیت با مونوکسید کربن می تواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماری‌های مختلف دیده می‌شود.
وی بیان کرد: متأسفانه بسیاری از این علائم شبیه به سرما خوردگی بوده و اکثر افراد فکر می‌کنند به دلیل سردی هوا دچار سرما خوردگی شده‌اند و تمایل به استراحت و خوابیدن پیدا می‌کنند وطولانی شدن زمان استنشاق هوای مسموم و عدم ترک محیط آلوده آنها را به سمت تشدید علائم مسمومیت و گاه مرگ پیش می‌برد. سرگیجه یکی دیگر از نشانه‌های هشدار دهنده اولیه مسمویت با مونوکسید کربن است، در موارد شدید، اگر مونوکسید کربن به میزان زیادی تنفس شده باشد، ممکن است به از دست دادن هوشیاری، از جمله غش کردن منجر شود.
وی افزود: تنگی نفس یا تنفس سریع ، تهوع، کاهش فشار خون، اختلال در تمرکز حواس، ضعف، افزایش تحریک پذیری، سردرد و سرگیجه از دیگر علایم مسومیت با این گاز هستند.
چه کنیم تا کمتر در معرض مسمومیت با این گاز قرار بگیریم؟
رییس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس البرز با اشاره به اقدامات لازم برای پیشگیری از مسمومیت با این گاز گفت: شهروندان در زمان استفاده از بخاری‌های گازی و نفتی باید از نصب صحیح و کارکرد مناسب دودکش‌ها مطمئن شوند.
وی اظهارکرد: استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های کهنه و فرسوده و یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش و وسایل حرارتی غیراستاندارد در منزل بیشترین عواملی هستند که منجر به مسمومیت با گاز منوکسید کربن می‌شوند به همین دلیل مردم باید قبل از استفاده از این وسایل از ایمنی آنها اطمینان پیدا کنند.
وی افزود: شهروندان دقت داشته باشند در زمان استفاده از بخاری اگر شعله بخاری گازی آبی نباشد (نارنجی رنگ یا هر رنگ دیگری جز آبی باشد) نشان می‌دهد هوای کافی به بخاری نرسیده و وسیله گرمایشی شما گاز منو کسید کربن تولید می‌کند.
بابایی با اشاره به اینکه دودکش‌های غیر استاندارد هم عاملی برای انتشار مونواکسید کربن در خانه هستند، افزود: انتهای دودکش استاندارد باید حداقل یک متر از سطح بام و حداقل یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته باشد و دارای کلاهک مخصوص به شکل H و اتصالات آن باید از جنس مقاوم و بدون هیچ سوراخ یا نشتی باشد.
وی با اشاره به راه دیگر تشخیص انتشار مونواکسید کربن از طریق بخاری توضیح داد: اگر لوله بخاری سرد باشد، نشان می‌دهد محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش خارج نمی شوند که در این صورت باید ضمن رفع نقص موجود، به طور موقت با باز کردن قسمتی از درب و یا پنجره، تهویه هوای مناسب در محیط ایجاد کنیم.
با مسموم شدگان چطور برخورد کنیم؟
بابایی در ادامه با اشاره به برخی اقداماتی که در صورت مسمومیت با مونواکسید کربن باید انجام داد اشاره کرد و گفت: درمان مسمومیت با این گاز بستگی به شدت مسمومیت دارد و در موارد شدید به اقدامات پیشرفته بیمارستانی نیازمند هستیم. مسموم شدگان با این گاز در ابتدا باید به جایی انتقال داده شوند که تهویه مناسب داشته باشد.
وی اظهار کرد: بعد از این کار باید ضربان قلب و تنفس مصدومان را بررسی کرده و در صورت نیاز احیای قلبی و ریوی صورت بگیرد. البته نباید فراموش کرد احیای قلبی و ریوی کاری تخصصی است و از عهده هر کسی برنمی‌آید به همین دلیل بهتر است این کار توسط نیروهای اورژانس صورت بگیرد.
وی گفت: بعد از اقدامات اولیه درمانی مصدومان باید برای درمان به بیمارستان منتقل شوند و بعد از کسب سلامت کامل به منزل بازگردند.
