خبرگزاری تسنیم: «جواد منصوری» که هماکنون قائم مقام مرکز اسناد انقلاب اسلامی است، پیش از انقلاب عضو گروه ملل اسلامی (معروف به گروه 55 نفره) بود که در راستای ایجاد حکومت اسلامی فعالیت میکرد.
وی یکبار در سال 1344 دستگیر و به شش سال زندان محکوم شد و در سال 48 آزاد شد. بعد از آزادی از زندان، مبارزات خود را در گروه حزب الله ادامه داد و مجدداً در سال 51 دستگیر و تا انقلاب در زندان بود. منصوری بعد از پیروزی انقلاب و تجمیع سپاههای متفرق در کشور در دوم اردیبهشت 58، اولین فرمانده سپاه با حکم شهید بهشتی بود. وی در آن دوران از اعضای ارشد حزب جمهوری اسلامی بهشمار میرفت.
منصوری پس از سپاه به وزارت خارجه رفت و از سال 60 تا 67، معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه بود. در سال 68 به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران به پاکستان رفت و تا سال 72 در این سمت بود. وی همچنین از سال 85 تا 88 سفیر ایران در پکن بود.
بهمناسبت ایام 9 دی و بازخوانی حوادث انتخابات سال 88، مصاحبهای با وی در دفتر کارش در مرکز اسناد انقلاب اسلامی داشتیم که از منظرتان میگذرد:
تسنیم: در ایام نه دی هستیم. سال 88 اتفاقاتی رقم خورد که شاید انتظار نمیرفت شخصیتهایی همچون موسوی و کروبی که مسئولیتهای سنگینی پیش از آن در کشور داشتند این مشکلات را برای ایران بوجود آورند. شما بهعنوان شخصی که در دولت مهندس موسوی مسئولیت داشتید، آیا گمان میکردید وی بخواهد چنین بلایی بر سر کشور بیاورد؟
منصوری: به اعتقاد من این مسئله خیلی موضوع مهمی است. متاسفانه در جمهوری اسلامی یک اشتباه اساسی شد که ضربات سنگینی به ما تا الان زده و تا این اشتباه به طور کامل از بین نرفته ما همچنان ضربه خواهیم خورد و آن اشتباه این است که اگر یک کسی را یک روزی وزیر کردیم، دیگر برای همیشه مصونیت دارد! اگر شد نخست وزیر که دیگر کامل و اگر شد رئیس جمهور شد که تا زنده است مصونیت دارد.
مدیران و مسئولان نظام هم این را خوب میدانند که قرار است مصونیت داشته باشد. مثلا موسوی، کروبی و خاتمی این قضیه را درک کرده بودند و لذا به خودشان اجازه میدهند هر کاری بکنند. نه به قانون، نه به اخلاق، نه به شرع، نه به منافع ملی نه به منافع شخصی نه به منافع ملت خیلی پایبند نیستند. به همین دلیل در سال 88 عدهای به خودشان اجازه دادند هر کاری بکنند به این که ما هنوز حاکمیت قانون در کشور را نپذیرفتیم.
** میدانستم اگر موسوی رئیسجمهور شود کشور وارد جنگ داخلی میشود
تسنیم: سال 88 وقتی شنیدید آقای موسوی قرار است بعد از 20 سال دوری از سیاست، به عرصه انتخابات ورود کند آیا دیداری با وی نداشتید که بپرسید علت ورود او به این عرصه چیست؟ یا از این اقدام وی تعجب نکردید؟
جواد منصوری: من در آن زمان سفیر ایران در چین بودم طبیعتا حوزه کاریم دور از کشور بود، اما با شناختی که از موسوی داشتم میدانستم اگر رئیس جمهور بشود، کشور میرود در درگیری و جنگ داخلی، چون از زمان نخستوزیری از وی شناخت داشتم. از دهه 60 کاملا در جریان کارهای مهندس موسوی بودم، چه در جلسات شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی و چه در زمان نخستوزیری و غیره.
نکته دوم قضیه این است طراحی گستردهای در داخل و خارج شده بود و این طور نبود یک کار لحظهای اتفاق افتاده باشد. ما از یک سال قبلش جسته و گریخته میشنیدیم قرار است، در انتخابات 88 تکلیف خیلی چیزها مشخص شود.
موسوی اولا با افراد مبارز، مجاهد، مخلص، آدمهای متدین خیلی میانه خوبی نداشت. به جوانهایی که شعارهای تند و تیز بدهند و یک مقداری هم متمایل به چپ باشند، خیلی پر و بال میداد. این یک نکته بود و نکته دومش هم این بود که معمولا یک نوع دیکتاتوری در نظراتش داشت...
** موسوی در نظراتش دیکتاتوری داشت
تسنیم: شما به آشناییتان با مهندس موسوی از حزب جمهوری اسلامی اشاره کردید. در آن دوران رفتار و تفکرات مهندس موسوی چگونه بود؟
منصوری: ایشان اولا با افراد مبارز، مجاهد، مخلص، آدمهای متدین خیلی میانه خوبی نداشت. به جوانهایی که شعارهای تند و تیز بدهند و یک مقداری هم متمایل به چپ باشند، خیلی پر و بال میداد. این یک نکته بود و نکته دومش هم این بود که معمولا یک نوع دیکتاتوری در نظراتش داشت و حرف کسی را به راحتی نمیپذیرفت. فقط دو سه نفر بودند که حرف آنها را میپذیرفت و نسبت به روحانیون هم نظر خوبی نداشت. بخصوص با مقام معظم رهبری زاویه داشت و گاهی علیه ایشان حرف میزد.
حتی خاطرم هست بارها میشد آیتالله خامنهای از ایشان گزارش میخواست، اما گزارش نمیداد. در انتصاباتش و در اظهارنظرهایش خیلی کارهای عجیبی میکرد.
تسنیم: قبل از انقلاب آشناییتی با مهندس موسوی نداشتید؟
منصوری: من ارتباطی نداشتم، ولی ظاهرا آیتالله خامنهای با ایشان آشنایی مختصری داشته، من تا زمان انقلاب زندان بودم و با ایشان آشنا نبودم. من در شورای مرکزی حزب با ایشان آشنا شدم، اما شهید آیت عجیب نسبت به ایشان حساسیت داشت و نسبت به موسوی نظرش منفی بود. البته خیلی حرفهایی که زد بعدش تقریبا معلوم شد درست بوده، حالا ممکن است به آن شدتی که شهید آیت گفته نبوده، ولی خیلی حرفها مشخص شد.
** رسانههای غربی مستقر در پکن بیوگرافی موسوی را میخواستند
تسنیم: شما آن زمان سفیر ایران در چین بودید و مسئولیت داشتید. یک مسئله درباره فتنه 88 این است که علاوه بر بحث سیاسی و داخلی، تا حد زیادی تحریمهایی برای ایران رقم زد و برای تحریم زمینه فراهم کرد. شما که در خارج کشور بودید این را حس میکردید که در روابط ایران با کشورهای خارجی تاثیر گذاشته باشد؟
منصوری: تا ظهر روز انتخابات و یا شاید تا عصر روز انتخابات، اکثر خبرگزاریهای چین براساس شایعاتی که غربیها گفته بودند، میگفتند موسوی رئیس جمهور میشود و فکر میکردند موسوی وقتی بیاید طبیعتا در مقابل نظام خط دیگری را باز میکند و به این ترتیب فکر میکردند مثلا یک مقداری در حاکمیت ایران تضعیف به وجود میآید. این تحلیل شان بود و ظهر روز انتخابات چند خبرگزاری خارجی مقیم پکن با سفارت تماس گرفتند که چند تا عکس از موسوی ندارید به ما بدهید! یا مثلا میگفتند بیوگرافیش را دارید به ما بدهید یا نقطه نظرات ایشان چیست؟ ظهر روز انتخابات که رای گیری تمام نشده بود.
بعد از انتخابات من دیدم که روزنامههای چین به نقل از منابع غربی دارند خیلی شدید قضایای ایران را پوشش میدهند و طوری حرف میزنند که فردا و پس فردا کار انقلاب تمام است. من یک یادداشت نسبتا تند وزارت خارجه چین دادم که چه طور شما از منابع دیگران استفاده میکنید؟ اگر شما حرفی میخواهید ما اینجا هستیم و اطلاعات میدهیم...
غربیها با برنامه ریزی که برای انتخابات کرده بودند قول قطعی بودن را به هم میدانند.
در پکن اتفاقی افتاد که شاید جالب باشد بگویم. بعد از انتخابات من دیدم که روزنامههای چین به نقل از منابع غربی دارند خیلی شدید قضایای ایران را پوشش میدهند و طوری حرف میزنند که فردا و پس فردا کار انقلاب تمام است. من یک یادداشت نسبتا تندی به وزارت خارجه چین دادم که چه طور شما از منابع دیگران استفاده میکنید؟ اگر شما حرفی میخواهید ما اینجا هستیم و اطلاعات میدهیم. ما دفتر مطبوعاتی داریم، خبرگزاری داریم، سفیر سفارتتان در تهران هست، شما چرا از منابع غربی اطلاعات میگیرید خوب است ما از منابع غربی اخبار شما را پوشش بدهیم؟ یادداشت تندی دادم و از فردای آن روز دیگر آن حرفها را نزدند.
تسنیم: شما با آقای کروبی هم قبل انقلاب ارتباطی داشتید؟
منصوری: یک مدتی در زندان بودیم از همان موقع وی را شناختم و فهمیدم چه خبر است. متاسفانه کروبی نان دوستی و رابطه با حاج احمد آقا را خورد و از این طریق بالا آمد. این نامههای اخیرش هم فکر نمیکنم خودش نوشته باشد.
** کروبی در زندان تند، عصبی و یکطرفه بود
تسنیم: در زندان رفتار و اخلاق وی چگونه بود؟
منصوری: همان تندی و عصبی بودن و همان یک طرفه بودن را داشت. من اگر این حرف را در مورد کروبی میزنم با من ابدا مسئلهای نداشته، حتی در حد یک کلمه و اتفاقا به من خیلی احترام میگذاشت -چه در زندان و چه بیرون زندان- میگویند یک آقایی کنار خیابان ایستاده بود، یک عابری آمد رد شد و گفت: "آقا از این جا تا پل سید خندان چند قدم است؟ " یک 40، 50 متر که جلوتر رفت این آقا دوید دنبالش و گفت: 20 دقیقه دیگر تو به پل سید خندان میرسی! گفت: چه طور آن موقع پرسیدم گفتی نمیدانم؟ گفت: آخه من راه رفتن تو رو ندیده بودم حالا راه رفتن تو را دیدم میگویم بیست دقیقه دیگر تو میرسی. ما راه رفتن این آقایان را دیده بودیم.
تسنیم: یک جا هم از شما خواندم شش ماه قبل از انتخابات حدس میزدید فتنهای راه بیفتد.
منصوری: من به متکی گفته بودم از منابع اطلاعاتی غرب در محافل سیاسی شنیدهام که میگویند یا موسوی رئیس جمهور میشود یا جنگ داخلی میشود. یک سال قبل از اتفاق 88 هم سفیر انگلیس در لبنان گفته یک سال دیگر حکومت ایران عوض میشود!
تسنیم: با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، در پایان اگر نکتهای هست بفرمایید.
منصوری: من به نظرم میرسد که یک ملاحظات زیادی و غیر عادی در مورد مسئولین کشور انجام میشود که نباید بشود الان اینها آنقدر پرونده خلاف دارند که اگر افشا شود نه خودشان نه طرفدارشان جرات حرف زدن پیدا نمیکنند. اگر آنها را در دادگاه عادی محاکمه کنند قطعا محکومیت سنگینی میدهند.