به جرات می توان مغز را پیچیده ترین عضو بدن دانست که ساختاری در هم تنیده از عصب ها آن را در احاطه خود در آورده اند و به لطفشان تک تک رفتارهای انسان و هر جاندار دیگری تحت کنترل در می آیند. البته تصاویر ثبت شده از مغز انسان بی شمارند و قطعا با دیدنشان از این همه پیچیدگی در یک بافت زنده حیرت زده شده اید اما شاید تا به حال ساختار مغز مگس را با جزئیاتش ندیده باشید. در ادامه گزیده ای از جالب ترین تصاویر مربوط به علوم اعصاب را که در سال 2018 از مغز موجودات زنده گرفته شده با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
Tetbow
علم عصب شناسی برای آنکه درک بهتری از سازوکار مغز فراهم نماید باید نمایی نزدیک از چگونگی در هم تنیده شدن اعصاب در اختیارمان قرار دهد. با این حال اما این کار چندان هم ساده نیست. صرفا جهت اطلاع تان باید بگوییم که تنها یک میلی متر مکعب از فضای کورتکس مغزی در برگیرنده حدودا 50 هزار نورون است که هرکدامشان نیز بیش از 6 هزار اتصال با دیگر اعصاب دارند.
بنابراین دنبال کردن مسیر یک عصب در این شبکه پیچیده کاری بس دشوار است. به همین خاطر در سال های اخیر دانشمندان Brainbow را توسعه داده اند؛ تکنیکی که امکان برچسب گذاری تک تک عصب ها با رنگ های مختلف فلورسنت را ممکن می کند. متاسفانه حتی با این روش هم چندین ماه طول می کشد تا مسیر یک نورون در مغز مشخص گردد. برای حل این مساله در سال 2018 میلادی محققی به نام تاکشی ایما و همکارانش در دانشگاه Kyushu واقع در کیوتو با همکاری مرکز بیولوژی رشد RIKEN در ژاپن این تکنیک را به سطح جدیدی رساندند. آنها روشی به نام Tetbow را ابداع کردد که رنگ هایی به شدت زنده را ایجاد می کند و به دانشمندان امکان می دهد که مسیر حرکت اعصاب را در سرتاسر مغز ظرف تنها چند روز مشخص نمایند.
برای مشاهده تصاویر بیشتر می توانید نگاهی به این ویدیوی کوتاه بیاندازید.
همه ساله موسسه مغز کوئینزلند در دانشگاه کوئینزلند استرالیا میزبان رقابتی به نام NeuroArt است تا زیبایی ها و ساختار پیچیده مغز را به تصویر بکشد. برنده امسال این رقابت نیز تصویری با عنوان ستاره متمایز مغز بود که یک دانشمند علم اعصاب به نام Jong Huat Tee از همین موسسه آن را ثبت کرده بود.
عکسی که در ادامه می بینید هم از چشم مگس میوه گرفته شده و زندگی هوشمند نام دارد. این تصویر که دانشمندی به نام لئونی کرزنبلات از کویینزلند آن را ارائه کرده برنده جایزه انتخاب مردم شده است.
هنر علوم اعصاب
از آنجا که به مبحث هنر در علم اعصاب رسیدیم شاید خالی از لطف نباشد که از رقابت «هنر علم اعصاب» به میزبانی موسسه علوم اعصاب هلند یاد کنیم. این رقابت از دانشمندان علم اعصاب و هنرمندان دعوت می کند تا راه های تازه ای را برای تصویربرداری از مغز ابداع و ارائه نمایند.
فهرست آثار ارائه شده به رقابت سال 2018 و گالری آثار برگزیده در فضای مجازی در اختیار عموم قرار دارند.
در ذهن یک مگس چه می گذرد؟
شاید عجیب به نظرتان بیاید اما مغز مگس میوه از 100 هزار عصب تشکیل شده. در سال 2018 میلادی داوی براک و همکارانش در موسسه پزشکی Howard Hughs نخستین نقشه پرجزئیات از مغز مگس میوه را با استفاده از دیتای به دست آمده از 21 میلیون عکس تهیه کردند. این نقشه جزئیات کاملی در رابطه اتصالات میان تمامی نورون های مغز مگس میوه در خود دارد.