بارورسازی ابرها چند سالی است که به عنوان راهی برای بهبود شرایط کم آبی مناطق مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است.
به گزارش به نقل از آرمان ،در حال حاضر 60 کشور دنیا از طریق بارورسازی ابرها اقدام به بهره برداری بیشتر از آن می‌کنند. باروری ابرها بنابر بیانیه انجمن تعدیل وضع هوا در سال 2011 در شرایط مناسب قابلیت افزایش بارش به میزان 10 الی 15 درصد داشته و براساس مقالات معتبر گردآوری شده در کتاب ASCE(جامعه مهندسین عمران آمریکا) قابلیت آن در افزایش تا 20 درصد هم مورد تایید است.
ایران به دلیل داشتن ارتفاعات در گستره خود، پتانسیل بسیار خوبی جهت باروری هوایی و زمینی ابرها دارد. به گزارش مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، سودهای دریافت شده بسیار بیشتر از هزینه‌های مصرف شده در این برنامه‌هاست هزینه‌های عملیاتی برنامه‌های باروری ابرها در مقایسه با سودهای بزرگ حاصل از اجرای آن کوچک است. براساس آمار ارائه شده از طرف سازمان جهانی هواشناسی، تعداد کشورهای فعالی در زمینه باروری ابرها از 56 کشور در سال 2016 به 60 کشور در 2017 افزایش داشته است. روند افزایش کشورهای فعال در سال 47، 2015 کشور بوده است.
مطالعات وسیع میدانی و آزمایشگاهی نشان داده اند استحصال آب از طریق باروری ابرها هیچ تأثیر معنی داری بر محیطزیست ندارد، اثرات محیط زیستی این برنامه‌ها را از همان نوع و مقداری می‌داند که در اثر افزایش بارش طبیعی رخ می‌دهد همانند تغییر تدریجی ترکیب بوته گیاه وقتی در اقلیم مرطوبتر قرار می‌گیرد. افزایش بارش از طریق باروری ابرها بایستی به صورت مداوم و پیوسته به عنوان یک اقدام تسکین و تخفیف خشکسالی در نظر گرفته شود. فرصت‌های افزایش بارش در طول دوره خشکسالی کاهش می‌یابد و اگر به عنوان بخشی از استراتژی مدیریت آب در طولانی مدت و به صورت پیوسته و مداوم در سال‌های متمادی در نظر گرفته شود برنامه‌های افزایش بارش در تخفیف اثرات خشکسالی مؤثرتر خواهد بود.
باروری ابرها در دنیا منعطف‌ترین نوع مدیریت آب را به خود اختصاص می‌دهد، چرا که یک فناوری قابل اجرا از یک منطقه به منطقه دیگربوده و نیازی به ساختن سازه‌های بزرگ، پایدار و گران از قبیل سامانه‌های انتقال آب را ندارد. رئیس جمهور با بیان اینکه حل مشکل آب با بارور کردن ابرها، راه حل اساسی نیست؛ آب‌های موجود باید به‌درستی مدیریت شود،گفت: مبنای اداره منابع آبی کشور را باید بر پایه ادامه خشکسالی گذاشت و مهمترین قدم؛ به حداقل رساندن هدر رفت منابع آبی و برقی است. حسن روحانی با اشاره به اینکه همه مردم کشور آگاه هستند که آب و برق، مساله بسیار حساس زیربنایی و حیاتی برای زندگی است، ادامه داد: هوا و اکسیژن نخستین نیاز بشر است، اما شاید مهمترین مساله بعد از اینها آب باشد که نه تنها مایه حیات برای انسان‌ها بلکه برای همه موجودات است. رئیس جمهور با بیان اینکه در سال 97 ممکن بود مشکلات بزرگی در زمینه آب و برق برای کشور به‌وجود آید، خاطر نشان کرد: در دوران وزارت مهندس چیت‌چیان به من اعلام کرد که اگر یکسری از اقدامات انجام نشود، در تابستان مجبوریم آب تهران را جیره‌بندی کنیم، اما دولت اقدامات سریعی اتخاذ کرد که اتصال آب سد ماملو یکی از همین فعالیت‌های دولت بود. به گزارش ایلنا، روحانی با اشاره به ضرورت اصلاح مصرف در مصارف خانگی، گفت: باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که مصرف آب و برق در مصارف خانگی کاهش پیدا کند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را می‌توان از منتقدان استفاده از تکنولوژی بارورسازی ابرها دانست. عیسی کلانتری با تاکید بر اینکه بارورسازی ابرها هیچ تاثیری بر افزایش بارش‌های کشور ندارد، گفت: بارورسازی ابرها صرفا جنبه تبلیغاتی و روانی دارد. سازمان هواشناسی به عنوان مرجع این موضوع بارها اعلام کرده که تاثیر مثبتی در وضعیت بارشی کشور ندارد. به گزارش ایسنا، او ادامه می‌دهد: رئیس سازمان هواشناسی کشور بارها در مورد عدم تاثیر باروسازی ابرها بر افزایش بارش‌های کشور سخن گفته است. همچنین بر اساس اطلاعات این سازمان و گزارش‌های ثبت شده در ایستگاه دائمی شیرکوه یزد برای سنجش میزان بارش، بارورسازی ابرها هیچ تاثیری در بارش‌های این منطقه نداشته است.
ابزاری برای مقابله با کم‌آبی
مدیرمرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها، تکنولوژی بارورسازی ابرها را یکی از ابزارهای مقابله با کمبود آب تعریف می‌کند و می‌گوید: هیچ تکنولوژی و فناوری به تنهایی قادر نیست مسائل و مشکلات آب کشور را حل کند. در مدیریت منابع آب جعبه ابزاری داریم که یکی از ابزارهای ما بارورسازی ابرها برای افزایش بارش است. هر کدام از ابزارها کار خود را انجام می‌دهند و قرار نیست با آن یک وسیله به همه مسائل رسیدگی شود. این نظریه صحبتی انحرافی است که از ابتدا توسط سازمان هواشناسی مطرح شد. فرید گلکار با بیان اینکه درباره بارورسازی ابرها خیلی از افراد متخصص شده اند، در حالی که از کانال‌های رسمی دنبال پاسخ نیستند، توضیح می‌دهد: مثالی را مطرح می‌کنم، از متخصص حمل و نقل شهری اگر بپرسیم آیا اتوبوس می‌تواند مشکلات حمل و نقل شهری را حل کند و متخصص پاسخ خیر دهد، آیا می‌توان نتیجه گرفت که باید اتوبوس را از سیستم ارتباط شهری حذف کنیم؟ بارورسازی هم به تنهایی نمی‌تواند بحران آب را حل کند، در حالی که یکی از ابزار مقابله با آن است.
پدید نقره به همراه مقادیر بسیار کمی از کلرید نقره یکی از رایج‌ترین مواد مورد استفاده در باروری ابرها است که به عنوان ماده هسته‌زا به کار می‌رود. ساختار کریستالی یدید نقره شباهت زیادی به ذرات یخ دارد و به همین دلیل جایگزین بسیار مناسبی برای یخ به عنوان عامل هسته‌زا در ابر است. دلیل دیگر استفاده از یدید نقره در باروری ابرها این است که این ماده عملا در آب غیرقابل حل است و قسمت اعظم آن در تماس با آب، به حالت جامد باقی می‌ماند تا اینکه در آب حل شود.
مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در توضیح درباره میزان یدید نقره استفاده شده برای بارورسازی توضیح می‌دهد: میزان یدید نقره‌ای که برای بارورسازی استفاده می‌کنیم خیلی کم و نسبت به مقدار طبیعی در مرتبه یک به 10 هزار است اگر 100 سال بارورسازی ابرها را در منطقه انجام دهیم میزان یدید نقره‌ای که وارد منطقه می‌شود، باز به میزان خطرناک نخواهد رسید و از این بابت مشکلی وجود ندارد. گلکار در ادامه به دو شیوه که کشور ما از بارش‌های جوی متاثر می‌شود اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی سامانه‌ای است که از غرب و شمال غرب کشور وارد کشور می‌شود و برخی از سامانه‌ها از راه جنوب غرب وارد می‌شند.
گاهی ابرهایی به دلیل برخورد هوا با منابع طبیعی مانند کوهستان باران ایجاد می‌کنند. مانند زاگرس که آنجا هم ابر تشکیل می‌شود و بنابراین جنوب، شمال، شرق و غرب متاثر از همین سامانه‌ها است سامانه‌ای که از مدیترانه و دریای سرخ می‌آید و تقویت می‌شود. بنابراین هر جایی که پروژه اجرا می‌کنیم، بارندگی داریم. عموما بارندگی متاثر از همین شرایط است چون ما منبع رطوبت دیگری نداریم. او با بیان اینکه اگر در استان یزد بارندگی داریم به دلیل تولید ابر در شیرکوه است، توضیح می‌دهد: بارش‌هایی در حدود 350 میلیمتر در سال در این منطقه داریم و چون عوامل طبیعی به سامانه کمک می‌کند آنجا بارش داریم. پروژه‌های ما در جنوب کشورهم انجام می‌شود ما در استان فارس، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، یزد و... پروژه‌هایی انجام دادیم فقط در شمال کشور به دلیل کمبود امکانات کار نکردیم.
