معادله چندنرخی ارز در بودجه ۹۸/ از دلار ۴۲۰۰ تا ۱۷۰۰۰ تومانی+جدول

سرویس اقتصاد مشرق - روحانی و نوبخت در روزهای اخیر اعلام کرده‌اند که در سال آینده 14 میلیارد دلار ارز با نرخ 4,200 تومان برای کالاهای اساسی اختصاص خواهد یافت.

بیشتر بخوانید

متن کامل لایحه بودجه 98 منتشر شد + جزئیات

روحانی روز سه‌شنبه در مجلس خاطرنشان ساخت: برای کالاهای اساسی، درمان و تجهیزات پزشکی در سال 97، 13 میلیارد دلار با دلار 4,200 تومان در نظر گرفتیم و برای سال آینده این رقم را به 14 میلیارد دلار با همان قیمت افزایش دادیم؛ یعنی قیمت دلار در سال آینده برای همه کالاهای اساسی ما 4,200 تومان خواهد بود.

بیشتر بخوانید

سخنان روحانی در روز تقدیم بودجه 98 به مجلس

نوبخت هم در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما عنوان کرد: 14 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی در بودجه سال آینده (98) برای تأمین نیازهای معیشتی مردم در نظر گرفته شد.

مسئولان دولتی نرخ تسعیر ارز برای سایر مصارف در بودجه سال آینده را (به غیر از 14 میلیارد دلاری که با نرخ 4,200 تومان به کالاهای اساسی اختصاص خواهد یافت) اعلام نکرده‌اند اما پیش از این نوبخت گفته بود که نرخ دوم تسعیر ارز همان نرخ ارز سامانه نیما است که اکنون بین 8 تا 9 هزار تومان است. اما محاسبات نشان می‌دهد نرخ دوم ارز در لایحه بودجه سال آینده بالاتر از ارز سامانه نیما خواهد بود.

در لایحه بودجه سال 98 منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی 142٫5 هزار میلیارد تومان درج شده است.

در تبصره 1 ماده واحده بودجه ذکر شده که از این 142٫5 هزار میلیارد تومان منابع حاصل از نفت و گاز، 137 هزار میلیارد تومان آن سهم دولت و 5٫5 هزار میلیارد تومان نیز مربوط به سه درصد سهم مناطق نفت‌خیز و محروم است.

بیشتر بخوانید

درآمد دولت از فروش نفت در سال 98 چقدر است؟

همچنین سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال آینده 20 درصد و سهم شرکت ملی نفت 14٫5 درصد خواهد بود؛ بنابراین سهم دولت 62٫5 درصد درآمدهای نفتی است که معادل ریالی آن در بودجه 137 هزار میلیارد تومان اعلام شده است.

از آنجا که معادل ریالی سهم دولت از درآمدهای نفتی (62٫5 درصد) در بودجه سال آینده، 137 هزار میلیارد تومان اعلام شده است می‌توان رقم کل درآمد نفتی سال آینده را حساب کرد که 219٫2 هزار میلیارد تومان می‌شود. به عبارتی معادل ریالی کل درآمد نفتی کشور در سال 98 حدود 219٫2 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

از سوی دیگر آنطور که مسئولان دولتی گفته‌اند صادرات نفت کشور در سال آینده روزانه 1٫5 میلیون بشکه و قیمت برآوردی هر بشکه نفت 54 دلار در نظر گرفته شده است؛ بنابراین درآمد روزانه ایران از صادرات نفت در سال 98 به طور میانگین 81 میلیون دلار و در کل سال حدود 29٫5 میلیارد دلار خواهد بود.

سهم 62٫5 درصدی دولت از درآمد ارزی نفت حدود 18٫5 میلیارد دلار می‌شود. از آنجا که معادل ریالی درآمد نفتی دولت در بودجه 98 بالغ بر 137 هزار تومان درج شده، بنابراین نرخ متوسط تسعیر ارز در لایحه بودجه 7,400 تومان است؛ اما از آنجا که دولت قصد دارد 14 میلیارد دلار از سهمش از درآمد نفتی را با نرخ 4,200 تومان برای واردات کالاهای اساسی تخصیص دهد، قطعاً نرخ دومی هم برای ارز در بودجه وجود خواهد داشت.

* سناریوی ارز 17 هزار تومانی

تسعیر 14 میلیارد دلار از درآمد نفتی با نرخ 4200 تومان، رقمی بالغ بر 58٫8 هزار میلیارد تومان می‌شود؛ بنابراین برای تحقق 137 هزار میلیارد تومان منابع نفتی موردنیاز دولت در بودجه 98، باید مابقی سهم دلاری دولت از درآمد نفتی (4٫5 میلیارد دلار) به نرخی به فروش برسد که رقم باقی‌مانده (78٫2 هزار میلیارد تومان) حاصل گردد. محاسبات نشان می‌دهد نرخ دوم تسعیر ارز در لایحه بودجه 98 در این سناریو بیش از 17 هزار تومان باید باشد، وگرنه دولت با کسری بودجه مواجه خواهد شد.

اما قطعاً دولت چنین قصدی ندارد و فروش ارز توسط دولت به قیمت 17 هزار تومان تقریباً محال است؛ بنابراین به نظر می‌رسد سهم دولت از درآمدهای نفتی در بودجه 98 باید بیشتر از 62٫5 درصد اعلام‌شده باشد.

* سناریوی ارز 11 هزار تومانی

در حالی که طبق محاسبات، سهم دلاری دولت از درآمدهای نفتی در بودجه سال 98 بالغ بر 18٫5 میلیارد دلار باید باشد، محمدباقر نوبخت سه‌شنبه‌شب در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو گفت: درآمدهای نفتی بودجه امسال 27 میلیارد دلار بود که سال آینده با 28 درصد کاهش 21 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است.

در صورت صحت سخنان نوبخت، سهم دولت از درآمدهای نفتی در سال آینده 71 درصد از 29.5 میلیارد دلار خواهد بود، نه 62٫5 درصد. قطعاً این افزاش 8٫5 درصدی سهم دولت، با کاهش سهم صندوق توسعه ملی امکان‌پذیر خواهد بود، یعنی سهم صندوق توسعه ملی از 20 درصد مندرج در بودجه هم کمتر خواهد شد و به 11٫5 درصد خواهد رسید.

با فرض سهم 21 میلیارد دلاری دولت از درآمدهای نفتی در بودجه 98 و با توجه به فروش 14 میلیارد دلار آن با نرخ 4,200 تومان برای کالاهای اساسی، دولت برای تحقق درآمد 137 هزار میلیارد تومانی بودجه، باید 7 میلیارد دلار مابقی را با نرخ 11 هزار تومان تسعیر کند.

* سناریوی ارز 7800 تومانی

سناریوی سومی که درباره نرخ ارز در بودجه وجود دارد بر اساس رقمی است که پیش از این توسط مسئولان دولتی درباره متوسط نرخ ارز در بودجه اعلام شده بود که رقم 5,700 تومان بود.

با توجه به سخنان مسئولان دولتی، 14 میلیارد دلار صرف واردات کالاهای اساسی با نرخ 4,200 تومان خواهد شد، از این رو بقیه درآمدهای ارزی دولت باید به نرخ دیگری محاسبه شود تا نرخ میانگین 5,700 تومان به دست آید. همانطور که ذکر شد طبق لایحه بودجه 98، سهم دولت از درآمدهای نفتی 137 هزار میلیارد تومان است. اگر نرخ درآمد نفتی سهم دولت (137 هزار میلیارد تومان) را بر نرخ تسعیر بودجه (5700 تومان) تقسیم کنیم، درآمد دلاری دولت از محل فروش نفت حدود 24 میلیارد دلار خواهد بود یعنی 81 درصد کل درآمد 29٫5 میلیارد دلاری کشور در سال آینده.

از آنجا که 14 میلیارد دلار باید با نرخ 4,200 تومان به واردات کالاهای اساسی اختصاص یابد در نتیجه، مابقی منابع دلاری دولت معادل 10 میلیارد دلار خواهد بود که باید معادل 78٫2 هزار میلیارد تومان شود. در این حالت، نرخ تسعیر دوم حدوداً 7 هزار و 800 تومان خواهد بود.

البته این سناریو به شرطی محقق می‌شود که سهم دولت از درآمدهای نفتی کشور در سال آینده به 81 درصد افزایش یابد. با توجه به اینکه 14٫5 درصد باید به شرکت ملی نفت و 3 درصد برای مناطق نفت‌خیز و محروم اختصاص پیدا کند، نهایتاً 1٫5 درصد برای صندوق توسعه ملی می‌ماند؛ بنابراین با توجه به اینکه سخنان دولتمردان درباره نرخ تسعیر ارز به سناریوی سوم نزدیک است، به نظر می‌رسد دولت در سال آینده سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی را نزدیک به صفر لحاظ کرده است. در غیر این صورت، نرخ دوم تسعیر ارز یا 11 هزار تومان یا ارقام بالاتر باید باشد.