به گزارش جمعه خبرنگار علمی ایرنا، میکروجلب ها یا ریزجلبک ها، گونه های تک سلولی هستند که تکی، زنجیره ای یا گروهی زندگی می کنند و اندازه آنها از چند میکرومتر تا چند صد میکرومتر متغیر است. ریز جلبک ها بر خلاف گیاهان ریشه، ساقه و برگ ندارند، توانایی فتوسنتز دارند و به طور میانگین نصف اکسیژن موجود در اتمسفر را تولید می کنند.
تنوع زیستی ریزجلبک ها زیاد است و بسیاری از آنها موادی با خواص منحصر به فرد مانند کارتنوئیدها، آنتی اکسیدان ها، اسیدهای چرب، آنزیم ها، پلیمرها، پپتیدها، توکسین ها و استرول ها تولید می‌کنند.
گروهی از محققان حوزه مهندسی شیمی و زیست فناوری در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی برای تولید و استفاده از متابولیت های ثانویه ریز جلبک ها راکتوری تولید کرده اند. متابولیت های ثانویه ترکیبات آلی هستند که مستقیم در مراحل رشد و نمو یا تولید مثل یک ارگانیسم شرکت نمی کنند و قابل استفاده به عنوان دارو، طعم دهنده های غذایی و حتی مواد آرایشی هستند.
مجری طرح رآکتور نوری لوله ای مارپیچ در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد این دستاورد توضیح داد: این رآکتور نوری در ترکیب با یک رآکتور زیستی ایرلیفت (نوعی از رآکتور زیستی برای تخمیربا کمک هوا) و مخزن روباز با هدف کشت انواع ریز جلبک و استفاده از متابولیت های ثانویه آن، مانند زیست توده و مواد آرایشی و بهداشتی باارزش، داورهای پیشگیری از سرطان و انواع آنتی اکسیدان ها طراحی و ساخته شده است.
سیدعلی هاشمی کوچکسرایی افزود: هدف ما تولید میکرو جلبک و استحصال مواد مختلف از آن است، ضمن اینکه در مراحل بعدی می شود از میکرو جلبک ها برای غذاهای دامی و حیوانی و حتی غذای ماهی های آکواریومی استفاده کرد.
***دریافت گواهی ثبت اختراع برای رآکتور نوری، لوله ای و مارپیچ
هاشمی کوچکسرایی در مورد مشابه خارجی یا داخلی این راکتور توضیح داد: این اولین نمونه ای است که در ایران ساخته شدهاست و بر همین مبنا گواهی ثبت اختراع دارد. این رآکتور که در مجتمع تحقیقاتی شیخ بهایی واحد علوم و تحقیقات طراحی و توسعه یافته است، مشابه خارجی دارد ولی نمونه ایرانی ضمن بی نیازی کشور از واردات آن و خروج ارز نسبت به نمونه خارجی بهینه سازی شده است.
این دانش آموخته رشته زیست فناوری مقطع کارشناسی ارشد گفت: سه دانش آموخته مهندسی شیمی و رشته های مرتبط مانند گرایش جداسازی مواد و زیست فناوری حدود 6 ماه برای طراحی و بهینه سازی آن کار کرده اند تا نمونه صنعتی دستگاه تولید و ثبت اختراع شد.
وی افزود: تولید این دستگاه که در صنایع مختلف تولید مواد آرایشی، بهداشتی و دارویی و مکمل های غذایی و دامی مورد استفاده دارد؛ تاکنون 40 میلیون تومان هزینه در برداشته است، پیش از افزایش اخیر نرخ ارز براورد قیمت تمام شده این دستگاه هفت میلیون تومان بود که اکنون دستکم سه برابر افزایش می یابد.
هاشمی کوچکسرایی یکی از تولیدات این دستگاه را صابون هایی بر پایه میکرو جلبک برشمرد و گفت: این صابون ها که در مراحل اولیه تولید است از پودر میکرو جلبک با ترکیبات اولیه صابون به دست می آید که نمونه داخلی ندارد و نمونه خارجی آن بسیار گران است.
وی تاکید کرد تولید ریز جلبک ها در سیستم ها و محیط باز به آسانی و زیاد انجام می شود، ولی برای صنایع دارویی و آرایشی قطعا به تولید این نوع جلبک ها در فضای بسته نیاز است که با این رآکتور لوله ای نوری در فضای بسته با کیفیت بالا انجام می شود. شرکت های آرایشی و بهداشتی، صنایع داروسازی و تولید کنندگان غذاهای دامی و طیور می توانند مصرف کننده این دستگاه باشند.
***دستگاه تصفیه هوا بر پایه میکرو جلبک
این گروه از محققان همچنین موفق به طراحی و ساخت دستگاه تصفیه هوا بر پایه میکروجلبک نیز شده اند که هاشمی کوچکسرایی در مورد آن گفت: میکرو جلبک ها به صورت ذاتی تا 50 برابر بیشتر از گیاهان عادی هم اندازه خود قدرت فرایند تصفیه هوا را با گرفتن دی اکسید کربن و پس دادن اکسیژن دارند.
وی افزود: هر لیتر میکرو جلبک در طول یک روز توانایی حذف 5 گرم دی اکسید کربن را دارد که استفاده از آنها می تواند برای فضای کلانشهرهایی مانند تهران باعث بهبود شرایط شود.
این کارشناس رشته زیست فناوری توضیح داد: دستگاه فعلی که به صورت سیستماتیک هوا را تصفیه می کند، هنوز در مرحله آزمایشگاهی است و بعد از پایان آزمایش ها برای ثبت اختراع آن اقدام می شود.
به گزارش ایرنا، طرح رآکتور نوری برای کشت میکرو جلبک ها یکی از طرح های برتر نمایشگاه اختراعات و نوآوری های واحد علوم و تحقیقات شناخته شد که همزمان با گرامیداشت هفته پژوهش و فناوری (24 تا 30 آذر) در دانشگاه علوم پایه این دانشگاه و در محل نمایشگاهی نور برپا شده بود.
این طرح ها که با مشارکت واحد علوم و تحقیقات به سرانجام رسیده است از نظر مالکیت معنوی 50 درصد متعلق به دانشگاه و بقیه به توسعه دهندگان طرح ها تعلق دارد.
علمی**9157*1961*