الهه گمرک‌چیان؛ کارشناس ارشد تغذیه، زیر نظر: دکتر نازلی نمازی؛ دکترای تغذیه
هیچ عضوی از مادر بیماری‌ها، در امان نیست
چاقی و اضافه وزن به صورت تجمع غیر طبیعی یا مازاد چربی که می‌تواند سلامتی را به خطر بیندازد تعریف می‌شود.
شیوع چاقی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران در حال افزایش است.
چاقی خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی - عروقی، دیابت نوع 2 و برخی از سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.
لذا پیشگیری از چاقی می‌تواند به کاهش بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن کمک کند.
تأثیر التهاب بر سلولهای ایمنی
در نظر گرفتن التهاب بعنوان هدف درمانی، می‌تواند منجر به کشف درمانهای جدید جهت کاهش ریسک بیماری‌های قلبی- عروقی شود.
هنگامی که رسوبات چربی و سایر مواد در سرخرگ‌های بدن تجمع یابد، پلاک ایجاد شده که موجب تنگی عروق می‌شود و عبور جریان خون دشوار می‌گردد که به این حالت «تصلب شریان» یا «آترواسکلروز» می‌گویند.
پلاک‌ها از کلسترول، سلولهای مرده و دیگر فاکتورها ساخته شده‌اند. اگر پلاک‌ها در رگ‌های دچار مشکل تشکیل شوند، مانع جریان خون در عروق شده و منجر به سکته می‌شوند.
چاقی موجب افزایش ریسک مشکلات قلبی-عروقی از طریق افزایش فشار خون و کلسترول می‌شود.
سلولهای (T-cells) یکی از انواع سلولهای خونی هستند که به مقابله بدن با عفونت کمک می‌کنند.
شایان ذکر است این دسته از سلول‌ها می‌توانند موجب ایجاد التهاب که ساخت پلاک‌های چربی در آترو اسکلرز را تسریع می‌کنند، نیز بشوند.
التهاب، پیامد چاقی
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که چاقی ناشی از دریافت رژیم غذایی پرچرب، می‌تواند سیستم ایمنی را در جهت افزایش التهاب و خطر بیماری‌های قلبی-عروقی سوق دهد که این مسئله می‌تواند منجر به سکته قلبی شود.
افرادی که دارای چاقی شکمی هستند در مقایسه با افراد با چاقی پایین تنه دارای سطح بالاتری از التهاب در سلولهای ایمنی خود هستند.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده، ارتباط مستقیمی میان مقدار مصرف غذا، وزن و التهاب‌های خطرناکی که می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی-عروقی شوند، وجود دارد.
چاقی شکمی و سیستم ایمنی
افراد چاق دارای سطوح بالاتری از سلولهای T (سلولهای دخیل در سیستم ایمنی) مضر هستند.
سطح این دسته از سلولهای خونی در افراد با چاقی بالا تنه بیشتر از افراد دارای چاقی پایین تنه است.
این مسئله اهمیت چاقی شکمی و کاهش اندازه دور کمر جهت پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های مزمن را مشخص می‌کند.
همچنین بر اساس مطالعات حیوانی انجام شده، سطوح سلولهای T، در موش‌های دریافت کننده رژیم غذایی پرچرب بیشتر از موش‌هایی است که از رژیم غذایی نرمال استفاده می‌کردند.
این دسته از مطالعات نشان می‌دهند که هر آنچه که ما می‌خوریم از طریق سیستم ایمنی بر سلامت قلب و عروق تأثیر می‌گذارد.
با این حال نیاز به مطالعات بیشتر برای مشخص شدن مدت زمانی که سطوح سلولهای T در جریان خون بالا هست، وجود دارد.
مکانیسم‌های عملکرد ایمنی سلولی در چاقی به خوبی نشان داده است که چاقی با حالت التهابی مزمن در بافت چربی سفید و سیستمیک همراه است.
علاوه بر این، چاقی با تغییرات هورمون‌های گردش خون و مواد مغذی مانند گلوکز و چربی‌ها همراه است.
شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد که چاقی بیش از حد تأثیر منفی بر عملکرد سیستم ایمنی و دفاع میزبان در افراد چاق دارد.
داده‌های اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد افرادی که چاق هستند، بوی‍ژه پس از جراحی، بیشتردر معرض خطرعفونت های بیمارستانی هستند.
علاوه بر این، اهمیت ایمنی تغییر یافته در افراد چاق مبتلا به مطالعات اخیر نشان داده است که چاقی به عنوان عامل خطر مستقل برای افزایش بیماری و مرگ و میر ناشی از عفونت با ویروس آنفولانزای (A (H1N1 است.
یافته‌های گزارش شده از اختلالات سلولی ایمنی نشان می‌دهد که چاقی ممکن است منجر به نقص در دفاع میزبان شود.
در واقع چاقی با افزایش خطر ابتلا به عفونت ارتباط دارد. گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد چاقی یک عامل خطر مهم برای محل‌های پس از عمل جراحی، بیماری‌های داخلی، پریودنتال و عفونت‌های تنفسی است.
افرادمورد بررسی، مدت زمان بیشتری در ICU و بخشهای بیمارستانی در مقایسه با افراد غیر چاق بستری بودند.
چاقی با واکنش ضعیف آنتی بادی نسبت به واکسیناسیون هپاتیت B همراه بود.
علاوه بر این، کودکان با اضافه وزن در واکنش به واکسیناسیون در مقایسه با کودکان با وزن نرمال، واکنش‌های آنتی بادی IgG ضد تتانی ضعیف‌تری داشتند.
این کاهش ایمنی بدن در واکنش به واکسیناسیون می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد.
یکی از احتمالات، اختلال درتولید و یا عملکرد سلولهای پلاسمای آنتی بادی ترشح کننده است. یکی دیگر از عوامل کاهش جذب واکسن در محل تزریق به علت اضافه وزن است.
جالب توجه است که یک مطالعه اخیر نشان داد که استفاده از یک سوزن واکسن بزرگتر باعث افزایش میزان آنتی بادی، در سطح آنتی ژن هپاتیت B در نوجوانان چاق شد.
