هر ساله روز جهانی پرستار در 12 ماه مه زادروز فلورانس نایتینگل پرستار انگلیسی و بنیانگذار حرفه پرستاری مدرن به منظور قدردانی از پرستاران، در اقصی نقاط جهان گرامی داشته می‌شود. در کشور ما روز تولد حضرت زینب(س) روز پرستار نامیده شده است.
به گزارش به نقل از روزنامه اطلاعات بر اساس یک عادت همیشگی هر ساله با فرا رسیدن روز پرستار مراسمی در بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور برگزار می‌شود چند مقام مسئول برای دلخوشی پرستاران صحبت‌هایی می‌کنند از آنان به عنوان رکن اصلی درمان نام برده می‌شود جوایزی به پیشکسوتان اعطا می‌شود و همه چیز به‌دست فراموشی سپرده می‌شود تا شاید سالی دیگر و روز پرستاری دیگر.
متأسفانه در بزرگداشت جایگاه و منزلت پرستاران نه از سختی‌های که آنان می‌کشند سخنی به میان می‌آید و نه قدردان زحمت‌هایشان هستند صرفاً بنا به عادت مسئولانی که می‌خواهند پیشرفت کنند و پله‌های ترقی را چند تا یکی طی کنند در مراسم حضور پیدا می‌کنند و وعده‌هایی می‌دهند که تحقق پیدا نمی‌کند. به آنان فرصت داده نمی شود از مشکلاتشان بگویند از قوانین تصویب شده‌ای که هیچگاه اجرایی نشد و از حجم بالای کار‌های خارج از شرح وظایفی که بر اثر طرح تحول سلامت به دوش آنان افتاده است.
بررسی‌های انجام شده توسط سازمان پرستاری حاکی از این است که مهمترین مشکلات پرستاران عبارتند از: ساعات کار طولانی، شیفت‌های در گردش، شیفت‌های شب پرکار، فعالیت ذهنی و بدنی شدید در ارتباط با تعداد بالای بیماران، واگذاری وظایف غیر حرفه‌ای به عهده پرستاران، تاثیرات روحی تماس مداوم با انسان‌ها در بدترین مرحله زندگی (بیماری و مرگ ) و واکنش‌های منفی بیمار و همراهان وی همچون پریشانی، یأس،پرخاشگری،کمبود‌های دارویی تجهیزات و هماهنگی‌های زمانبر برای حضور سایر اعضای تیم درمان همچون ویزیت، مشاوره، تصویربرداری، آزمایشات، اعزام و انتقال بیمار.
عدم اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری
در سال86 قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به تصویب مجلس می‌رسد اما هر ساله توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به بهانه‌ای اجرا نمی‌شود. اجرای طرح تحول نظام سلامت در ایران ویژگی‌های عجیبی داشت، در سال 92 ارزش تعرفه‌های پزشکی به میزان 300درصد افزایش پیدا کرد در حالی که بیشترین بارکاری این طرح را پرستاران به دوش می‌کشند و فقط به میزان ناچیزی افزایش دریافتی را شاهد بودند.
یکی از نکات خیلی عجیب این طرح این است که بخشی از خدمات پرستاری را هم به تعرفه‌های پزشکی اضافه کردند، کار را پرستار انجام می‌دهد اما به اسم پزشک ثبت می‌شود. به همین دلیل بهای زیادی برای آن خدمات در نظر گرفته شد، اگر قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری اجرا شود هم پرستاران با روحیه بیشتری در خدمت اعتلای سلامت جامعه هستند، و هم بیمه‌ها بار مالی کمتری را تحمل می‌کنند که همین امر سبب کاهش پرداختی حق بیمه توسط مردم هم می‌شود.
کمبود بودجه
دکتر حیدرعلی عابدی ـ عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس چندی قبل در مصاحبه با رسانه‌های گروهی اظهارداشته بود: با پیگیری‌های صورت گرفته از وزارت بهداشت، درمان و آموزش علت عدم اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری کمبود اعتبار و بودجه عنوان شده که از آنان تقاضا کردیم بودجه لازم برای اجرای قانون در لایحه بودجه سال 98 دیده شود.
وی با بیان این مطلب که مقرر شد در این ارتباط رایزنی‌هایی با سازمان برنامه و بودجه و جلساتی را با نظام پرستاری داشته باشیم تا با همفکری و پیگیری مناسب و در صورت امکان، منابع لازم برای اجرای قانون در لایحه بودجه 98 لحاظ و پیش بینی شود می‌افزاید: مقرر شد معاونت پرستاری وزارت بهداشت، نظام پرستاری و همچنین بنده به عنوان عضو ناظر مجلس در شورای عالی نظام پرستاری طرحی را تدوین و برآورد کنیم که سالانه چه میزان نیروی پرستار در کشور بازنشسته و تعداد بیمارستان‌ها چه میزان افزایش می‌یابد و همچنین برای دست یابی به استاندارد نیروی پرستار تا سال 1404 چه تعداد نیرو باید جذب کنیم.
این نماینده مجلس یادآوری می‌کند: مقرر شد بعد از دست یابی به تمامی آمارها و موارد مذکور رایزنی مناسب با سازمان امور استخدامی برای پیش بینی جذب پرستار در 7 سال آتی در دستور کار قرار گیرد تا تعداد آنان به استاندارد نزدیک شود. بر اساس محاسبات صورت گرفته تنها در بخش دولتی برای اینکه تعداد پرستار به استاندارد نزدیک شود باید سالانه 20 هزار پرستار جذب کنیم و اگر بخش خصوصی را نیز مدنظر قرار دهیم باید نسبت به جذب سالانه 25 هزار نیرو اقدام کنیم که با این اوصاف در سال 1404 به استاندارد منطقه‌ای دست خواهیم یافت؛ البته باید برآورد کرد که چه تعداد از این 25 هزار نیرو پرستار و کمک‌پرستار خواهند بود که باید این مهم در محاسبات بعدی بررسی شود.
مشکلات پرستاران در کشور
محمد شریفی‌مقدم - دبیرکل خانه پرستار در مورد مشکلات پرستاران می‌گوید: مهمترین مشکل پرستاران که درواقع مطالبه مردم است کمبود نیروی پرستار است.
وی با بیان اینکه بحث سلامت یکی از مهمترین اولویت دولت‌ها است می‌افزاید: در دنیا اعتقاد بر این است که انسان سالم محور توسعه است و پرستاران موثرترین گروه برای تأمین سلامت مردم هستند که خدمات بهداشتی درمانی را به مردم ارائه می‌دهند. از نظر مدیریتی نیروی‌هایی که در سلامت مردم تاثیرگذار هستند باید تعدادشان زیاد باشد تا بهتر بتوانند ارائه خدمت کنند و این در حالی است سهمشان هم از منابع مالی باید به همان نسبتی باشد که کار می‌کند.
دبیرکل خانه پرستار یادآوری می‌کند: پرستاران ما علیرغم تلاش‌هایی که انجام می‌دهند که مردم بتوانند از خدمات مناسب بهره مند شوند. متأسفانه با توجه به جمعیتی که داریم مردم ما 50 درصد خدماتی را که باید بگیرند را دریافت نمی‌کنند. در حال حاضر استاندارد دنیا برای هر 1000 نفر جمعیت حدود 10 پرستار است. در بعضی از کشور‌ها این تعداد به 12 نفر هم می‌رسد متوسط این استاندارد 5 تا 6 نفر پرستار است. کشور چین که دارای جمعیتی میلیاردی است به ازاء هر 1000 هزارنفر 8 نفر نیروی پرستار دارد و حتی در کشورهای اطراف خودمان هم مانند آذربایجان و ارمنستان که از نظر پزشکی خیلی پیشرفته هم نیستند 6 نیروی پرستار دارند و در کشور ما به ازاء هر 1000 نفر جمعیت ما 5/1 پرستار داریم این در حالی است که در کشور عراق این آمار 8/1 پرستار است.
این در حالی است که اگر این آمار کمتر از 3 پرستار باشد کف استاندارد است و مردم نمی‌توانند از حداقل مراقبت‌های بهداشتی برخوردار باشند که متأسفانه ما فاقد کف استانداردهای لازم هستیم.
وی با اشاره به این مطلب که اگر جمعیت پرستاری کشور 2 برابر شود تازه مردم جامعه ما از حداقل استاندارد پرستاری بهره‌مند می‌شوند می‌گوید: دولتی که سلامت مردم برایش مهم است و نظام طرح تحول سلامت را در کشور اجرایی می‌کند باید حداقل تعداد پرستاررا در کشورش داشته باشد. ما حتی از دسترسی به پرستار از کشور عراق هم پایین‌تر هستیم و علیرغم اینکه پرستاران تمام تلاششان را برای بهبود بیماران انجام می‌دهند متأسفانه در برخی از موارد بیماران جانشان را از دست می‌دهند و خدمات پرستاری چون مستقیماً با جان بیماران در ارتباط است از اهمیت زیادی بر خوردار است. اگر یک کارگر در کار خانه خسته شود قطعه خراب می‌شود ولی کار پرستار حساس است و با سلامت بیماران در ارتباط است به طوری که اگر پرستار نتواند خدمات لازم را به مردم ارائه دهد بیمار از بین می‌رود و این در حقیقت یک مطالبه مردمی است.
دبیرکل خانه پرستارمی افزاید: مردم ایران خیلی نجیب و مظلوم هستند و وقتی بیمارشان در اثر عدم رسیدگی فوت می‌کند تقصیر را به گردن قضا و قدر می‌اندازند. نحوه ارزشیابی سیستم وزارت بهداشت، درمان و آموزش مناسب نیست. هزاران میلیارد تومان پول وارد وزارتخانه می‌شود و متأسفانه در جاهایی که باید هزینه شود انجام نمی‌شود.
مهاجرت پرستاران
شریفی‌مقدم درباره مهاجرت پرستاران به کشورهای دیگر می‌گوید: امروزه سردمداران در دنیا ارزش زیادی برای سلامت مردم قایل هستند و نیاز به پرستار دارند تا خدمات سلامتی را به مردم جامعه ارائه دهند از اینرو روی نیروی پرستاری سرمایه‌گذاری می‌کنند. کشور سوئیس علیرغم اینکه کشور ثروتمندی است در بخش سلامت بیشتر از پزشک نیاز به پرستار دارد چون علاوه بر اینکه خدمات پرستار ارزانتر است پرستاران این خدمات را بهینه‌تر انجام می‌دهند.
مسئولان کشور سوئیس تصمیم دارند که استاندارد 10 نفر پرستار را به ازا ء هر 1000 نفر به 12 نفر برسانند از این رو با توجه به اینکه پرستاری رشته سخت و تخصصی است برای جذب پرستاران اقدام کرده است و پرستاران ما هم جلای وطن می‌کنند. این در حالی است که جلای وطن کار سختی است و انسان باید از تمام عزیزانش دست بکشد.
وی با بیان این مطلب که امروزه در همه جای دنیا پرستاران ایرانی کار می‌کنند می‌افزاید: این نشانه خوبی نیست علیرغم اینکه جامعه ما کمبود پرستار دارد آنان جذب کشورهای دیگر می‌شوند و پرستارانی که جذب کشورهای دیگر شده‌اند افراد کار آمد و با تجربه هستند.
در حال حاضر ما 20 هزار نفر پرستار بیکار داریم که امکانات جذب هم برایشان وجود ندارد. پرستارانی که جذب کشورهای دیگر شده‌اند افراد کار آمد و با تجربه‌ای هستند.
دبیر کل خانه پرستاردر پاسخ با این پرسش که آیا در بودجه 98 تمهیداتی برای بهتر شدن شرایط پرستاران اندیشیده شده است یاد آوری می‌کند: متأسفانه هیچ کاری خاصی برای رفاه پرستاران انجام نشده است و بحث تعرفه گذاری از سال 1386 تا کنون که چیزی حدود 13سال از تصویب قانون تعرفه‌گذاری می‌گذارد هنوز اجرایی نشده است طرح تحول سلامت یک شبه تصویب و میلیارد‌ها تومان هزینه آن شد بدون کارشناسی‌های لازم و بدون مشورت با صاحب نظران این طرح اجرایی شد ولی طرح تعرفه گذاری بعد از سال‌ها هنوز در کشور اجرایی نشده است و جالب هم اینجا است که سال گذشته و هم امسال هیچ بودجه‌ای از طرف دولت برای پرستاران پیشنهاد نشده است.
هدف ما این بود برای اینکه مشکلات مردم برطرف شود سالانه مجوز جذب 20 هزار نفر پرستار را صادر کنند که مردم کمترآسیب ببینند موافقت نکردن و کم توجهی به این مسایل نشانه این است که سیستم بهداشت ودرمان در کشور ما پزشک محور هستند.با عوض شدن وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی امیدواریم که ساختار بهداشت و درمان کشور عوض شود و پرستاران از جایگاه خوبی برخوردار شوند.
درد و دل‌های پرستاران
سوپروایزر یکی از بیمارستان‌های خصوصی که نخواست نامش فاش شود در مورد مشکلات پرستاران به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: سالانه حدود 5 هزار پرستار از دانشکده‌های کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند و این در حالی است که طی 10 سال گذشته فقط 3 هزار پرستار استخدام شده‌اند و مابقی پرستاران به دلایل مختلف یا از کشور خارج شده و در کشورهای پیشرفته مشغول خدمت هستند یا بیکار مانده‌اند.
وی با بیان این مطلب که مشکلات مالی، نظام پزشک‌سالاری، سختی کار، خصوصی‌سازی بیمارستان‌ها و ده‌ها مشکل دیگر مدت‌هاست که بر شانه‌های پرستاران کشور سنگینی می‌کند، می‌افزاید: تمام این اتفاقات در حالی صورت می‌گیرد که پرستاری در کشورهای پیشرفته یکی از پردرآمدترین شغل‌هاست و آنان چون مدام در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار دارند، از امکانات خوبی برخوردار می‌شوند.
پرستارانی که با بیماران در حال مرگ سر و کار دارند یا از افرادی که به بیماری‌های لاعلاج مبتلا شده‌اند نگهداری می‌کنند، مدام تحت نظر روانکاو و روانپزشک قرار می‌گیرند تا کارشان تأثیر نامطلوبی بر روحیه آنان نگذارد.
اما در کشور ما از این قبیل خدمات خبری نیست. هیچ پرستاری برای کار در یک بخش خاص در ایران آموزش نمی‌بیند و این در حالی است که در کشورهای دیگر آموزش پرستاران رکن اصلی آغاز به کار آنهاست.
امامی، پرستار بیمارستان امام خمینی نیزدر مورد مشکلاتش می‌گوید: تأمین مالی پرستاران از مهمترین خواسته‌های آنان از دولت است و دولت باید همه تلاش خود را برای رفع مشکلات کاری و معیشتی پرستاران به کار بگیرد تا آنان با دلگرمی بیشتری به مداوای بیماران بپردازند.
وی با اشاره به این مطلب که زیاد بودن ساعات کاری و نداشتن مرخصی از دیگر مشکلات پرستاران است، می‌افزاید: متأسفانه حقوقی که به پرستاران می‌دهند کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد، بنابراین مسئولان باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.
پرستاران قرار است با رفتار حرفه‌ای، آگاهی‌های تخصصی و اخلاق خوب خود، به بیماران آرامش هدیه کنند. بنابراین ضرورت دارد که در گام اول، مشکلات رویاروی آنها از میان برداشته شود تا بتوانند با فراغ بال، به ایفای نقش خود در نظام سلامت جامعه بپردازند.
بهرام پرستاری که مدت 20 سال در یک بیمارستان دولتی مشغول به کار است به گزارشگر روز نامه اطلاعات می‌گوید: سختی کار پرستاران باعث شده است که زندگی خانوادگیشان دستخوش تألمات شدیدی شود آنان از شب کاری،خستگی مفرط، عدم حضور در مراسم‌ها، کم و کاست‌ها در خانه داری و رسیدگی به فرزندان، همواره شکایت دارند خانواده پرستاران غایبین همیشگی محافل و دورهمی‌های خانوادگی هستند چراکه قوانین مربوط به تغییر شیفت‌ها بسیار سخت و محدود کننده است.
مادرانِ پرستاری هستند که با وجود داشتن فرزند شیرخواره مجبور به ترک کردن وی حتی در شرایط بیماری هستند تا در شیفت 18 ساعته شبِ بیمارستان حضورداشته باشند. بنابر این همین مسأله به تنهایی کافی است که پرستار خانم با شرایط روحی نامناسب در شیفت حاضر شود. این موضوع در شرایط جسمی نا مساعد برای خودِ نیروهای پرستار نیز صدق می‌کند. حتی در شرایط از دست دادن عزیزان،پرستار باید با حال روحی نا مساعد بر بالین بیمار حاضر شود و به بهترین نحو بیماران را درمان کنند.
وی به سرپرست جدید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توصیه می‌کند با توجه به گستردگی کار درمان در بخش‌های بستری و انجام قسمت اعظم این اقدامات توسط پرستاران باید قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری هر چه زودتر اجرایی شود تا هزینه‌های درمان هم کاهش پیدا کند.
این پرستار با بیان این مطلب که دفاع از حق پرستار دفاع از بهداشت و سلامت جامعه است می‌گوید: شرایط نامناسب پرستاری در کشور باعث شده است که پرستاران
