خبرگزاری مهر:اتفاقات متعدد و پرشتابی گزارش‌های روزهای پس از فرار شاه از ایران توسط نهادهای مختلف امنیتی و انتظامی رژیم پهلوی از جمله ساواک، ارتش و ژاندارمری منعکس شده است.
به گزارش موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، پس از فرار شاه از ایران در روز 26 دی ماه 1357، تظاهرات و راهپیمایی مردم در شهر‌های مختلف شدت بیشتری گرفت و مجسمه‌های او و پدرش که در میادین اصلی شهر نصب بود، توسط مردم به پایین کشیده شد. اتفاقات متعدد و پرشتابی که در گزارش‌های آن روزهای نهادهای مختلف امنیتی و انتظامی رژیم شاه از جمله ساواک، ارتش و ژاندارمری منعکس شده است. آنچه در ادامه ملاحظه می‌کنید گزارش‌های مربوط به شهر تهران در روزهای بیست و شش و بیست و هفت دی ماه 1357 است.
گزارش وقایع و حوادث حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
مدت: از ساعت 08:00 روز 1357/10/26 الی ساعت 17:00 روز 1357/10/26،
1ـ ضد اطلاعات وابسته
الف.: در ساعت 15:13 روز 1357/10/25 در خیابان فرح آباد ژاله خیابان پرواز اعلامیه ای بشرح زیر بدیوار نصب گردیده بود.
همبستگی با ملت قهرمان ایران و اعتراض به قتل عام 7 نفر همافر در سحرگاه روز شنبه 1357/10/23
ما همافران ن. ه. ش، زمینی و دریائی تا سرنگونی رژیم طاغوتی دست باعتصاب غذا زده ایم: پیروز باد ملت قهرمان و مجاهدین خلق ایران، برافراشته باد پرچم جمهوری اسلام، پاینده باد
رهبر بزرگ خمینی (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه جهت جمع آوری اعلامیه و ارسال آن به ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه ابلاغ گردید.)
ب.: در ساعت 18:00 الی 19:00 روز 1357/10/25 سه نفر سرباز مستقر در پل جوادیه (سکوی نظامی راه آهن) در حیطه کلانتری 17 جلوی عابرین و اتومبیل‌های عبوری را گرفته
و از آنها میخواستند که بر علیه کد 66 شعار دهند. (مراتب جهت گزارش چگونگی و اقدام لازم به منطقه فرمانداری نظامی مربوطه ابلاغ گردید.)
2ـ تظاهرات انجام شده در تهران در روز 1357/10/26
الف.: برابر گزارش منطقه یک در ساعت 10:30 تظاهراتی در خیابان سمنگان انجام که بوسیله مامورین فرمانداری نظامی تظاهرکنندگان متفرق و سه نفر دستگیر گردیدند.
ب.: برابر گزارش بطرف دانشگاه در حرکت بودند. (فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود)
پ.: برابر گزارش منطقه 2 در ساعت 11:20 حدود 20000 نفر از خیابان ششم بهمن
بطرف دانشگاه تهران در حرکت بودند (فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود)
ت.: برابر گزارش افسر شناسائی هوائی در ساعت 11:55 حدود 15000 نفر در دانشگاه تهران تجمع نموده بودند.
ث.: برابر گزارش منطقه 5 در ساعت 10:35 حدود 2000 نفر در داخل دادگستریاجتماع نموده بودند.
ج.: برابر گزارش افسر شناسائی هوائی در ساعت 11:50 حدود 5000 نفر در مقابل ارک تظاهرات نمودند و فرمانداری نظامی منطقه مربوطه در جریان بود.
ج.: برابر گزارش منطقه 7 در ساعت 10:30 حدود 3000 نفر در جوادیه راه آهن تظاهرات نمودند. (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.)
ح.: برابر گزارش منطقه شهر ری در ساعت 11:45 حدود 4000 نفر در بهشت زهرا تجمع و تظاهرات نمودند.
خ.: برابر گزارش منطقه شمیرانات در ساعت 10:30 حدود 5000 نفر در دانشکده فرح تظاهرات نمودند.
د.: برابر گزارش منطقه شمیرانات در ساعت 11:15 حدود 400 نفر در بازار تجریش تظاهرات نمودند.
ذ.: برابر گزارش منطقه شمیرانات در ساعت 11:25 اطلاع داده شد که در آدرس نیاوران کوچه دکتر زندی پلاک 26 طبقه اول سرهنگ آرتور دبلیو فاین هات رئیس مستشاری ستاد بزرگ ارتشتاران در اطاقش حلق آویز شده است (جریان تحت بررسی است.)
ر.: برابر اعلام رادیو تهران در ساعت 12:00 آقای شاهپور بختیار با اخذ 149 رای موافق از مجلس به کاخ نخست وزیری رهسپار شد.
دژبان مرکز در ساعت 10:40 حدود 1000 نفر از میدان فردوسی ز.: برابر گزارش رکن 2 فرمانداری نظامی در ساعت 12:30 حدود 200 نفر که اغلب آنها زن بودند در خیابان‌های تاج و میدان کندی تظاهرات نمودند. (فرمانداری نظامی منطقه در جریان بود.)
ژ.: برابر گزارش منطقه شمیرانات عده ای در میدان محسنی قصد داشتند مجسمه اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر را پائین بیاورند (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه جهت حفاظت کامل ابلاغ شد.)
3ـ تهدیدات
در روز جاری تعدادی از افسران و درجهداران و کارمندان نیرو‌های مسلح شاهنشاهی و انتظامی پس از چند روز که تهدیدات قطع شده بود مجددا مورد تهدید قرار گرفته حتی تعدادی از آنها مورد حمله اخلالگران واقع شدهاند. با توجه باینکه در رسانههای گروهی و مطبوعات بوسیله اشخاص مورد اعتماد از مردم خواسته شده که از تهدید و حمله به پرسنل نیرو‌های مسلح خودداری شود و ارتش در ظاهر از پشتیبانی مردم تا حدی برخوردار شده چنین بنظر میرسد که تهدیدکنندگان از طرفداران کمونیسم میباشند و هدف آنها از این تهدیدات بشرح زیر میباشد.
الف.: روبرو قرار دادن ارتش با مردم و عدم پشتیبانی مردم از ارتش و ایجاد نارضایتی در بین مردم و ارتش.
ب.: تضعیف روحیه پرسنل نیرو‌های مسلح شاهنشاهی با کشتن آنها و بآتش کشیدن منازل و وسایل آنها.
پ.: بدبین کردن درجهداران و افسران نسبت به فرماندهان بعلت اینکه نتوانسته اند نسبت به تامین آنها اقدام کنند.
ت.: اجبار به همکاری با تهدیدکنندگان (برای نجات جان خود و فرزندانشان)
معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه ـ. سرلشگر رضا ناجی
1357/10/26
گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 130 قرارگاه صادره کننده: ستاد عملیاتی پلیس تهران (رکن 2 اطلاعات) مدت دوره 24 ساعت از ساعت 07:00 روز 1357/10/26 الی 07:00 روز1357/10/27
الف. ـ. عملیات مخالفین:
(1) صبح روز 1357/10/26 بازار تهران، بازار شهر ری، بازار تجریش و حدود
90% مغازه های سطح شهر بسته بوده است.
(2) صبح روز 1357/10/26 کارکنان وزارت فرهنگ و هنر، بازرگانی، سازمان
برنامه و بودجه و پست و تلگراف اداره مخابرات باعتصاب خود ادامه دادند.
(3) صبح روز 1357/10/26 بانک مرکزی، بانک ملی، بانک سپه و اکثر بانک‌ها تعطیل بوده است.
(4) از ساعت 09:00 روز 1357/10/26 تعدادی از مردم بطرفداری متحصنین در وزارت دادگستری دست به تظاهرات زده و به آنها ملحق شدند.
(5) صبح روز 1357/10/26 درب‌های دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی آریامهر بروی کلیه مردم باز و عده ای در حدود 6 هزار نفر بدانشگاه تهران و حدود دو هزار نفر در دانشگاه صنعتی آریامهر اجتماع نمودند.
(6) ساعت 10:00 روز 1357/10/26 حدود 700 نفر در مؤسسه آمار واقع در خیابان تخت جمشید مقابل سفارت آمریکا اجتماع و آقای دکتر شیبانی رئیس دانشگاه برای آنها سخنرانی نمود.
(7) صبح روز 1357/10/26 حدود 400 نفر از کارکنان شرکت مخابرات در حالی که عکس‌های خمینی را در دست داشتند از محل کار بیرون آمده و شروع به تظاهرات نمودند.
(8) از ساعت 09:00 روز 1357/10/26 دستجات متعدد از طریق خیابان‌های شاهرضا پهلوی و تخت جمشید و آیزنهاور بطرف دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی آریامهر حرکت نموده و در طول مسیر تظاهرات ضد رژیم انجام دادند.
(9) حدود ساعت 10:00 روز 1357/10/26 عدهای حدود 1500 نفر در مهرآباد و قنبرآباد تظاهرات ضد میهنی انجام دادند.
(10) حدود ساعت 10:00 روز 1357/10/26 عدهای در حدود 2000 نفر در خیابان خیام دست به تظاهرات نموده و بطرف وزارت اطلاعات حرکت نمودند.
(11) حدود ساعت 11:45 روز 1357/10/26 کارکنان آموزشگاه انرژی اتمی درخیابان فرانسه تمثال‌های شاهنشاه آریامهر را پائین آورده و بجای آن عکس خمینی نصب نمودند.
(12) حدود ساعت 11:20 روز 1357/10/26 سرهنگ آرتور دبلیوفاین هات تبعه آمریکا رئیس ستاد مستشاری ستاد بزرگ ارتشتاران در منزل مسکونی وی واقع در خیابان نیاوران کوچه دکتر زندی پلاک 26 طبقه اول در حالی که حلق آویز شده بود جنازه وی کشف گردید گفته شده است یاد شده فوق به تنهائی زندگی میکرده و احتمالاً خودکشی نموده است.
(13) ساعت 14:00 روز 1357/10/26 بعد از اعلام مسافرت اعلی‌حضرتین به خارج از کشور در کلیه خیابان‌های شهر اتومبیل‌ها در حالی که چراغ‌هایشان روشن بوده و بوق ممتد می‌زدند در حرکت و مردم در طول خیابان‌ها دست به تظاهرات زده و ضمن دادن شعار‌های ضد رژیم بین سربازان و مردم گل و شیرینی تقسیم مینمودند و برقص و پایکوبی پرداخته بلافاصله نیرو‌های انتظامی مستقر در خیابان‌ها جمع آوری گردیدند تظاهرات فوق تا ساعت 20:00 کماکان ادامه داشت و در این تظاهرات پیکره میادین شهر ری، سپه، راه آهن، محسنی توسط متظاهرین پائین آورده شد.
(14) حدود ساعت 15:50 روز 1357/10/26 در خیابان دزاشیب تعدادی از جمعیت مقابل کامیون‌های ارتشی را گرفته و سربازان را وادار به دادن شعار‌های ضد رژیم نمودند که بعلت امتناع سربازان و مقاومت آنها برخوردن بین آنها بوجود آمده که با تیراندازی مأمورین یک نفر از متظاهرین کشته و 2 نفر مجروح میشوند.
(15) حدود ساعت 20:00 روز 1357/10/26 عدهای از عناصر اخلالگر در میدان 24 اسفند ضمن تظاهرات پیکره 66 را پایین آوردند.
(16) ساعت 09:00 روز 1357/10/26 و عدهای در حدود 15000 نفر از طبقات مختلف در دانشکده کشاورزی کرج اجتماع و شروع به تظاهرات ضد رژیم نموده پس از سخنرانی شخصی بنام هنجری و مادر رضائیها تظاهرکنندگان در ساعت 13:30 از دانشکده خارج ضمن راهپیمائی در خیابان‌های اصلی شهر به تظاهرات خود به نفع آیت اله خمینی ادامه دادند همچنین از ساعت 15:00 تا پاسی از شب گذشته تظاهرات دامنه دار با شرکت هزاران تن از اهالی در میدان پهلوی و خیابان‌های شهر کرج بر پا گردید که ضمن ایجاد بینظمی با پخش گل و شیرینی بین مردم و سربازان اتومبیل‌ها را وادار به روشن کردن چراغ‌ها و زدن بوق‌های ممتد نمودند.
(17) ساعت 20:30 روز 1357/10/26 حدود 6000 نفر از منزل آیت اله طالقانی باتفاق نامبرده ضمن تظاهرات شروع به راهپیمائی نموده و پس از طی خیابان شاهرضا بمیدان 24 اسفند رفتند.
ب. عوامل اطلاعاتی پلیس تهران و کلانتری‌های تابعه و سایر عناصر خبری در تمام مدت دوره اطلاعات مکتسبه را مرتبا گزارش که بمبادی مربوطه منعکس گردیده است.
رئیس پلیس تهران. سرلشگر مولوی
از طرف سرتیپ ساعتساز
1357/10/27
گزارش وقایع و حوادث حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
مدت: از ساعت 17:00 روز 1357/10/26 الی ساعت 08:00 روز 1357/10/27،
1ـ برابر گزارش فرماندار نظامی مناطق در تاریخ 1357/10/26 مجسمه‌های اعلحیضرت رضاشاه کبیر و شاهنشاه آریامهر در محلهای مشروحه زیر توسط مخالفین پائین آورده شده است.
الف.: ساعت 15:40 مجسمه واقع در میدان تهران پارس
ب.: ساعت 16:30 مجسمه میدان سپه
پ.: ساعت 16:00 مجسمه پارک شهر
ت.: ساعت 16:30 مجسمه واقع در خزانه فرحآباد
ج.: ساعت 16:30 مجسمه واقع در میدان راهآهن
چ.: ساعت 16:30 مجسمه واقع در شهر ری
ح.: ساعت 15:45 مجسمه واقع در میدان محسنی
د.: ساعت 19:20 مجسمه واقع در میدان 24 اسفند
2ـ برابر اعلام ضد اطلاعات وابسته ساعت 1500 روز 1357/10/26 یک نفر سرباز از جیپ شماره 9719 پیاده و در میدان چیذر شروع بدادن شعار نموده گفته است درود بر سربازان مجاهد مرگ بر کد 66 و مردم وی را سر دست بلند کرده او را تشویق کردهاند. (جهت شناسائی خودرو مراتب به فرمانداری نظامی مناطق نه گانه ابلاغ شد)
3ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 4 در ساعت 16:20 روز 1357/10/26 خودروی گاز شماره 59495 برانندگی استوار دوم غلامحسین رحمتی و به سرنشینی گروهبان دوم شاهرخ مراد سلطانی جمعی وزارت جنگ که حامل مقدارسه تن برنج بوده و 6 نفر سرباز بشرح زیر سرنشین آن بودهاند با تظاهرکنندگان هماهنگی کرده و مشغول شعار دادن بوده اند.
1ـ سرباز ـ. ابراهیم موسوی 2ـ سرباز سید رضا اسماعیلی
3ـ سرباز علیمحمد خادمی 4ـ سرباز اسماعیل کریمی
5ـ سرباز نورمحمد رضائی 6ـ سرباز محصل محسن زاده
(مراتب جهت بررسی به ضد اطلاعات فرمانداری نظامی ابلاغ شد.)
4ـ برابر اعلام سب 3 یک نفر غیر نظامی در ساعت 20:10 روز 1357/10/26 در خیابان کورش کبیر با یک دستگاه نفربر زرهی برخورد که منجر به فوت او گردیده است.
5ـ برابر اعلام فرمانداری نظامی منطقه شمیرانات ساعت 15:15 روز 1357/10/26 در میدان تجریش یک دستگاه اتوبوس قصد زیر گرفتن سربازان فرمانداری نظامی را داشته که در اثر تیراندازی سربازان 2 نفر مجروح و سرنشینان اتوبوس دستگیر شده اند.
6ـ برابر اعلام فرمانداری نظامی منطقه 5 در ساعت 17:30 روز 1357/10/26 در 45 متری سید خندان مردم روی یک دستگاه نفربر زرهی سوار شده که سربازان اجبارا با آنان تظاهرات نمودهاند (فرماندار نظامی منطقه در جریان امر میباشد.)
7ـ ساعت 17:00 روز 1357/10/26 در خیابان زنجان 11 کامیون ارتشی حامل سربازان از گروه 33 توپخانه با غیر نظامیان مشغول شادی و شعار دادن بوده اند که به سربازخانه احضار گردیدند. (گروه 33 توپخانه در جریان امر میباشد.)
8ـ برابر گزارش منطقه شمیرانات ساعت 09:00 روز 1357/10/26 از یک دستگاه خودروی ارتشی حامل آرد که در تجریش در حال حرکت بوده تیراندازی شده که منجر به فوت یک نفر غیر نظامی گردیده است.
9ـ در ساعت 18:30 روز 1357/10/26 در فرحآ باد ژاله ـ. کوکاکولا ـ. کوچه شاد منزل سروان خوش آهنگ را به آتش کشیدهاند و فرمانداری نظامی منطقه در جریان امر بوده است.
10ـ برابر اعلام فرمانداری نظامی منطقه 7 در ساعت 21:20 روز 1357/10/26 سرباز وظیفه ملک شاهی از گردان 382 با یک قبضه تفنگ ژ. 3 و 70 تیر فشنگ متواری گردیده است.
11ـ ساعت 21:00 روز 1357/10/26 ناشناسی تلفنی اطلاع داد که ما حدود یکصد نفر شاهدوست هستیم و همه سلاح سرد در اختیار داشته قصد داریم امشب در نیاوران به طرفداران خمینی حمله کنیم (مراتب به فرماندار نظامی منطقه شمیرانات ابلاغ شد)
12ـ ناشناسی تلفنی اطلاع داد در شهر شایع است که از ساعت 06:00 روز 1357/10/27 عدهای قصد دارند به آرامگاه رضاشاه کبیر حمله و مقبره را به آتش بکشند. (مراتب به فرمانداری نظامی منطقه شهر ری ابلاغ شد.)
13ـ از ساعت 18:00 روز 1357/10/26 خانوادههای زیادی تلفن کرده و با ناراحتی هر چه بیشتر میگفتند چرا سربازان با مردم همآهنگی و حتی در بعضی موارد دیده شده است که برقص و پایکوبی مشغولند و این عمل غیر قابل تحمل برای ما وطنپرستان و شاهدوستان میباشد.
14ـ برابر اعلام ضد اطلاعات فرمانداری نظامی تهران در ساعت 16:40 مورخه 1357/10/26 اتوبوس شماره 28884 برانندگی استوار 2 داود رمضانی در مسیر فرح آباد ژاله و میدان خراسان بوده که مورد تهاجم عدهای تظاهر کننده قرار میگیرد تظاهرکنندگان شیشه های اتوبوس مزبور را میشکنند، اسکورت اتوبوس دانش آموز کادر جمشید میرزائی یک تیر هوائی شلیک مینماید که عدهای متفرق و در اثر پرتاب سنگ از طرف تظاهرکنندگان پیشانی و صورت دانش آموز زخمی میگردد.
معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه ـ. سرلشگر رضا ناجی 1357/10/27