حلقه‌های کیوان دوام نمی‌آورند

 

دانشمندان می‌گویند حلقه‌های تماشایی کیوان که امروز می‌بینیم در مقایسه با تاریخ بلند منظومه شمسی قدمت زیادی ندارند و برای مدتی طولانی هم پایدار نخواهند بود.

سیاره شناسان تایید کرده اند که قدمت حلقه‌ها از 100 میلیون سال تجاوز نمی‌کند، زمانی که دایناسور‌ها بر زمین گام می‌زدند. این یافته محصول آخرین اندازه گیری‌هایی است که کاوشگر کاسینی پیش از سقوط در این سیاره انجام داد.

کاوشگر پیش از شیرجه رفتن در داخل اتمسفر کیوان در سال 2017 این داده‌ها را ارسال کرده بود. لوسیانو ایس از دانشگاه ساپینزای رم در ایتالیا به بی بی سی نیوز گفت: "تخمین‌های قبلی از تاریخ حلقه‌های کیهان نیازمند مدل سازی‌های زیاد بود و به علاوه به آن‌ها یقین هم نداشتیم. اما حالا اندازه گیری‌هایی داریم که به ما اجازه می‌دهد حد و حدود قدمت آن را خیلی خوب تعیین کنیم. "

تیم او شرحی از مطالعات خود با کمک کاسینی را در نشریه "ساینس" چاپ کرده است. قدمت حلقه‌های چشمگیر کیوان از دیرباز موضوع بحث بوده است. بعضی استدلال می‌کردند که این حلقه‌های متشکل از ذرات یخ به احتمال زیاد همزمان با کیوان یعنی حدود 4.5 میلیارد سال قبل شکل گرفت.

دیگران پیشنهاد کرده بودند که این حلقه‌ها پدیده‌هایی جدیدی هستند - مثلا شاید بقایای خرد شده یک قمر یا دنباله داری در حال گذر که به شی دیگری برخورد کرده است. مسئولان کاوشگر آمریکایی-اروپایی کاسینی قول داده بودند در آخرین ماه‌های ماموریت آن سعی کنند این معما را حل کنند.

این کاوشگر در روز‌های پایانی عمرش بار‌ها از شکاف میان حلقه‌ها و ابر‌های فوقانی اتمسفر کیوان گذر کرد. این مانور‌ها امکان محاسبات بی سابقه گرانشی را فراهم کرد. کاسینی در واقع وزن حلقه‌ها را اندازه گرفت که نشان داد 20 بار کوچکتر از تخمین‌های قبلی است: چیزی در حدود 15400 هزار میلیارد تن یا حدود دو پنجم جرم یکی از اقمار آن به نام میماس.

محققان با کمک سایر ابزار‌های کاسینی نسبت غبار در حلقه‌ها را به دست آورده بودند. به این ترتیب با داشتن رقم مشخصی از جرم حلقه ها، امکان شناسایی قدمت آن فراهم شد. تیم پروفسور ایس می‌گوید که قدمت حلقه‌ها ممکن است فقط 10 میلیون سال باشد، اما مسلما از 100 میلیون سال تجاوز نمی‌کند. در مقایسه با قدمت منظومه شمسی این "دیروز" به حساب می‌آید.

این با محاسبات گروه دیگری که ماه پیش میزان ریزش ذرات از حلقه‌ها به کیوان را اندازه گیری کرد همخوانی دارد. براساس این محاسبه میزان ریزش ذرات از حلقه‌ها به داخل سیاره معادل یک استخر المپیکی در هر نیم ساعت است. دکتر تام استالارد از دانشگاه لستر بریتانیا گفت: به این ترتیب پس از در نظر گرفتن همه عوامل، حلقه‌ها احتمالا حداکثر "100 میلیون سال دیگر" به کلی از بین خواهند رفت.

او گفت: "حلقه‌هایی که امروز می‌بینیم در مقایسه با چیزی که 50 تا 100 میلیون سال پیش به نظر می‌رسیدند خیلی دیدنی نیست. در آن زمان بزرگتر و درخشان‌تر بودند. " تحقیقات با کاسینی نمی‌تواند به روشن شدن حادثه‌ای که باعث تشکیل حلقه‌ها شد کمک کند، اما فرض می‌شود که حادثه‌ای چشمگیر بوده باشد.

 

منبع: بی بی سی