سید مهرزاد موسوی
تیپ‌شناسی ستاره‌های زن جشنواره سی‌و‌هفتم از هدیه تهرانی تا شبنم مقدمی
حالا علاوه بر فیلم‌های بخش نگاه نو، فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره فجر هم مشخص‌شده‌اند و با قاطعیت می‌توان آن‌ها را از جنبه‌های مختلف تحلیل کرد.
حالا نوبت به خانم‌هاست که درست مثل مردها در جشنواره امسال تا دلتان بخواهد گریم سنگین و متنوع دارند. عکس تست گریم یا نقش بعضی از بازیگرها منتشرشده است و بعضی‌ها نه.
می‌پرسید پس چطور مشخصات نقش‌هایشان را تحلیل کرده‌اید؛ جواب ساده است: گوش تیز کردن در محافلی که بحث جشنواره در آن داغ است!
این گزارش سعی کرده در خلال تیپ‌شناسی، اطلاعات نسبتاً جامع و بکری از فیلم‌ها بدهد.
لیلا حاتمی با «مرد بدون سایه» در جشنواره حضور دارد. هدیه تهرانی با «روزهای نارنجی» و «مسخره‌باز» جزء بازیگران دو فیلمی است.
شبنم مقدمی «شبی که ماه کامل شد» را در بخش مسابقه دارد و «زهرمار» او در بخش نگاه نو به نمایش درمیآید. مهناز افشار بازیگر سه فیلمی جشنواره امسال است: «آشفتگی»، «قسم» و «ناگهان درخت». «ماجرای نیمروز – رد خون» و «غلامرضا تختی» 2 فیلم مهم جشنواره هستند که بهنوش طباطبایی در آن‌ها حضور دارد. سهم مریلا زارعی هم «ایده اصلی» است.
هدیه تهرانی
برنده 2 سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره، امسال با 2 فیلم در این رویداد حاضر است؛ یکی «روزهای نارنجی» که در بخش مسابقه فیلم‌های اول روی پرده می‌رود و دیگری «مسخره‌باز» نخستین تجربه کارگردانی همایون غنی زاده.
روزهای نارنجی
هدیه تهرانی سال گذشته در فیلم روزهای نارنجی بازی کرد؛ فیلمی که به جشنواره سال قبل نرسید و امسال بعد از کلی گشت‌وگذار در فستیوال‌های جهانی برای رقابت در بخش فیلم‌های اول پذیرفته شد.
فیلم در ایران اکران عمومی نداشته، اما از عکس‌های منتشرشده و تیزرهای آن مشخص است که تهرانی نقش یک زن از طبقه کارگر را بازی می‌کند.
صورت تکیده و خسته تهرانی، شمای کلی گریم ظاهری او را شکل می‌دهد؛ ضمن اینکه پالتوی سبزرنگ بلند و مردانه او همراه با روسری تیره‌ای که برایش طراحی‌شده، هویت این کاراکتر را بیشتر نمایان می‌کند.
او در این فیلم با علی مصفا همبازی است. آن‌ها 20 سال پیش در فیلم «پارتی» همبازی بودند.
مسخره‌باز
از فیلم همایون غنی زاده، نه عکسی منتشرشده و نه خلاصه داستانی که بتوان از محتوای آن شخصیت‌ها راشناسایی کرد.
تنها عکس منتشرشده از هدیه تهرانی در این فیلم، یک فریم عکس سلفی است که او همراه با صابر ابر انداخته است.
در این عکس سلفی، هدیه تهرانی را با همان تیپ و ظاهر همیشگی‌اش می‌بینیم.
همین نشان می‌دهد که او بدون گریم مربوط به فیلم این سلفی را گرفته، بنابراین چیز زیادی از کاراکتر و گریم و تیپ او نمی‌دانیم.
الناز شاکر دوست
شاکر دوست بعد از درخشش در فیلم «خفگی» سعی کرد تا انتخاب‌های هوشمندانه‌ای داشته باشد از همین رو دور کارهای تجاری را خط کشید.
او بعد از خفگی به 2 پیشنهاد خوب جواب مثبت داد؛ یکی «پیلوت» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان و دیگری «ماجرای نیمروز 2– رد خون» ساخته محمدحسین مهدویان.
اولی چند روزی از شروع فیلمبرداریش نگذشته بود که دچار سانحه شدید شد و به‌اجبار از کار کناره گرفت، دومی هم قرارداد بست، اما چون دوران نقاهت بعد از مصدومیت به‌دست‌آمده از فیلم پیلوت را به‌تازگی پشت سر گذاشته بود، به‌ناچار از این پروژه هم انصراف داد.
در این بین بخت و اقبال یارش بود که نرگس آبیار پیشنهاد وسوسه‌برانگیز فیلم «شبی که ماه کامل شد» را به او داد.
شبی که ماه کامل شد
در رابطه با محتوا و داستان این فیلم به‌تفصیل در بخش مربوط به شبنم مقدمی توضیح دادیم.
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، داستان فیلم درباره عشق و عاشقی عبدالحمید ریگی با یک دختر شهرستانی است.
نقش این دختر را الناز شاکر دوست بازی می‌کند. او کاراکتر یک دختر قمی را بازی می‌کند که اسیر عشق عبدالحمید می‌شود.
تسلط شاکر دوست روی لهجه قمی حسابی همه را شگفت‌زده کرده، ترکیب او با شبنم مقدمی در نقش مادر و دختر هم گفته می‌شود آن‌قدر خوب و جاندار ازکاردرآمده که در لحظاتی مخاطب را به اوج احساسش می‌رساند.
شبی که ماه کامل شد شمای دیگری از الناز شاکر دوست است. گفته می‌شود او در قالب یک دختر شهرستانی متعلق به طبقه مذهبی خوش درخشیده و یکی از شانس‌های سیمرغ است.
مریلا زارعی
مریلا زارعی یک‌قدم با غیبت در جشنواره فجر فاصله داشت که انتخاب «ایده اصلی» باعث شد تا لقب غایب بزرگ از جلوی نام این بازیگر حذف شود.
او بعد از مدت‌ها با گریم و تیپی بسیار متفاوت در دومین فیلم آزیتا موگویی بازی کرده است.
ایده اصلی
زارعی در فیلم ایده اصلی نقش یک تاجر زن را بازی می‌کند که سرش حسابی توی حساب‌وکتاب است و به قولی نمی‌گذارد کسی کلاه سرش بگذارد؛ البته که اگر فرصتی دست بدهد سر دیگران و رقبایش کلاه گشادی می‌گذارد.
او به‌واسطه همین شغل، تیپ و ظاهری کاملاً متناسب با این قشر دارد.
برای نشان دادن شخصیت او به لحاظ ظاهری، از موی مصنوعی برای طراحی گریم این کاراکتر استفاده‌شده تا بخشی از کاراکتر او به لحاظ تیپ و قیافه ظاهری هم ترسیم شود.
لیلا حاتمی
لیلا حاتمی هم امسال با یک فیلم در جشنواره فجر حاضر است.
این فیلم چهارمین همکاری او با علیرضا رئیسیان محسوب می‌شود. حاتمی در «مردی بدون سایه» با امیر آقایی و همسرش علی مصفا همبازی است.
مردی بدون سایه
مردی بدون سایه تکمیل‌کننده سه‌گانه علیرضا رئیسیان با موضوع بحران عاطفی زن و شوهرهاست.
در اینجا نقش این زن و شوهر را لیلا حاتمی و علی مصفا بازی می‌کنند.
حاتمی، نقش زنی از طبقه نیمه مرفه و البته فرهنگی جامعه را بازی می‌کند و متعاقب آن تیپ و ظاهرش متناسب با این قشر طراحی‌شده است؛ منتها چالش بزرگ حاتمی در فیلم مرد بدون سایه بازی او با زبان اسپانیایی است.
او مسلط به 3 زبان انگلیسی، آلمانی و فرانسه است، اما تا قبل از بازی در فیلم رئیسیان هیچ سررشته‌ای از زبان اسپانیولی نداشت.
قرار بر این بوده که بخش‌هایی که این کاراکتر به زبان اسپانیایی حرف می‌زند دوبله شود، اما حاتمی با این کار مخالفت می‌کند و به رئیسیان می‌گوید بخش‌هایی که قرار است دیالوگ‌ها اسپانیایی گفته شود را هم خودش بازی می‌کند.
بهنوش طباطبایی
بهنوش طباطبایی بعد از 2 دوره غیبت از جشنواره فجر، امسال با دستی پر در این رقابت حاضرشده است.
طباطبایی در 2 فیلم مهم جشنواره بازی دارد؛ یکی «ماجرای نیمروز 2- رد خون» و دیگری «غلامرضا تختی» و در هر دو فیلم با تیپ و ظاهری متفاوت ظاهرشده است.
ماجرای نیمروز 2- رد خون
از فیلم رد خون کلاً 4-3 تا عکس بیشتر منتشرنشده که همه این عکس‌ها هم درواقع متعلق به کاراکترهای مرد فیلم است.
اما در همان ابتدای تولید، پوستری از فیلم بیرون آمد که در آن کاراکتر زن فیلم که نقش آن را بهنوش طباطبایی بازی می‌کند در مرکز پوستر قرارگرفته و بقیه کاراکترها در دو طرف او دیده می‌شوند.
قرار گرفتن این کاراکتر در مرکز پوستر نشان می‌دهد که طباطبایی درواقع شخصیت محوری داستان است.
پوشش او هم روسری سبزرنگ و لباسی خاکی است تا مشخص شود او نقش یکی از زن‌های عضو گروهک منافقین را بازی می‌کند.
طباطبایی درواقع نقش کاراکتری را بر عهده دارد که در عملیات مرصاد جزء فرماندهان منافقین است.
البته این نقش، نقش پرتحرک و اکشنی است که ایفای آن آمادگی جسمانی بالای بازیگر را می‌طلبید.
اصلاً به خاطر همین مسئله الناز شاکر دوست از بازی در آن انصراف داد و بهنوش طباطبایی جایگزینش شد.
طباطبایی جزو بازیگرانی است که به شکل حرفه‌ای ورزش می‌کند و همین عامل، یعنی آمادگی جسمانی بالایش، کمک شایان‌توجهی به بازی‌اش برای این نقش کرده است.
او یکی از شانس‌های تصاحب سیمرغ بلورین جشنواره پیش‌روست.
غلامرضا تختی
درست در بحبوحه انتخاب بازیگر جایگزین امیر جدیدی برای نقش غلامرضا تختی و در روزهایی که بهنوش طباطبایی تازه از پروژه سنگین «ماجرای نیمروز 2-رد خون» فارغ شده بود، خبر حضور این بازیگر در پروژه تختی رسانه‌ای شد.
بعد از انتشار این خبر همه‌چیز درباره نقش طباطبایی از تیرس رسانه‌ها مخفی ماند، نه عکسی از او منتشر شد و نه اطلاعاتی از نقش‌اش به بیرون درز کرد.
طبق شنیده‌ها، طباطبایی یکی از نقش‌های کلیدی و حساس فیلم را بر عهده دارد؛ نقشی که گفته می‌شود نقشی کلیدی در درام فیلم دارد.
دست‌اندرکاران پروژه تختی قصد دارند در آستانه رونمایی از فیلم در جشنواره فجر، عکس و اطلاعاتی مختصر از نقش بهنوش طباطبایی را رسانه‌ای کنند.
مهناز افشار
مهناز افشار پرکارترین بازیگر زن جشنواره است که 3 فیلم در بخش مسابقه دارد که در هر سه فیلم نقش اصلی است.
از همین رو او در جشنواره سی‌و‌هفتم یک رکورد از خودش به‌جا گذاشته است.
او با 3 شخصیت و کاراکتر متفاوت در فیلم‌های «آشفتگی»، «قسم» و «ناگهان درخت» بازی دارد.
آشفتگی
سال گذشته همین موقع بود که با فریدون جیرانی برای بازی در این فیلم به توافق رسید؛ کارگردانی که 12 سال پیش با سپردن یکی از نقش‌های اصلی فیلم «سالاد فصل» به او، این بازیگر را وارد فاز جدیدی از فعالیت‌هایش کرد.
این همکاری بعدها در «قصه پریا» تکرار شد و حالا «آشفتگی» سومین کار مشترک افشار و جیرانی است.
از فیلم خیلی عکس و خبر به بیرون داده نشد و تازه همین چند روز پیش نخستین تصویر از مهناز افشار در آشفتگی منتشر و از گریم او رونمایی شد. تیپ و ظاهر او در این عکس نشان می‌دهد که زنی است از طبقه مرفه.
اما طبق شنیده‌ها او نقش منشی یک شرکت خصوصی را بازی می‌کند و تیپ و ظاهرش هم متناسب با همین قشر است.
منتها وضع مالی آن‌چنان خوبی ندارد و به‌اصطلاح از آن دسته از خانم‌هایی است که به سرو‌وضعشان بیشتر ازآنچه دارند می‌رسند.
قسم
«قسم» دومین فیلم محسن تنابنده است که آن‌هم در سکوت کامل خبری ساخته و فقط یک عکس از آن در طول زمان تولید منتشر شد.
در این عکس که اتفاقاً متعلق است به مهناز افشار، او را در حال غرق شدن در آب می‌بینیم. طبق اطلاعات لو رفته از فیلم، قسم درباره مراسم قسامه است.
قسامه یکی از راه‌های اثبات وقوع جنایت قتل در فقه اسلامی و حقوق کیفری است.
افشار که کاراکتر اصلی فیلم است، درگیر ماجرایی می‌شود که مجبور می‌شود در مراسم قسامه، قسم یاد کند و... .
ناگهان درخت
بعد از «برف روی کاج‌ها»، «ناگهان درخت» دومین همکاری مهناز افشار با پیمان معادی است، منتها در اینجا معادی بازیگر نقش مقابل و همچنین تهیه‌کننده فیلم است.
کارگردان ناگهان درخت صفی یزدانیان است که پیش‌ازاین فیلم عاشقانه «در دنیای تو ساعت چند است» را جلوی دوربین برده بود. حال و هوای ناگهان درخت هم در همان اتمسفر است.
اینجا هم رابطه‌ای عاشقانه بین یک زوج را در یک پروسه زمانی طولانی می‌بینیم.
به لحاظ تیپ و ظاهر مهناز افشار، تیپ و گریم منحصر‌به‌فردی ندارد و با همان شکل و شمایل غالب فیلم‌هایش او را در این فیلم می‌بینیم.
البته در فیلم پیمان معادی طی گذر زمان تیپ و ظاهرش تغییر می‌کند، اما این دگرگونی را در مهناز افشار نمی‌بینیم.
قرار بود ابتدا لیلا حاتمی این نقش را بازی کند که درنهایت نقش به افشار رسید.
شبنم مقدمی
شبنم مقدمی با داشتن 2 سیمرغ بلورین در کارنامه و 3-2 نامزدی برای این جایزه، امسال هم با یک فیلم پر شانس در بخش مسابقه حاضر است و در بخش مسابقه فیلم‌های اول هم یک فیلم دارد.
فیلم بخش مسابقه او «شبی که ماه کامل شد» نام دارد که نرگس آبیار آن را ساخته و دیگر فیلمش که در بخش نگاه نو روی پرده می‌رود «زهرمار» ساخته جواد رضویان است.
او در هر دو فیلم عهده‌دار 2 شخصیت کاملاً متفاوت است.
شبی که ماه کامل شد
یکی از ملتهب‌ترین فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران، تازه‌ترین ساخته نرگس آبیار است.
او در فیلم جدیدش به زندگی عبدالحمید ریگی-برادر عبدالمالک تروریست معروف- ورود کرده و از دریچه زندگی او، فعالیت‌های او و برادرش را در گروهک تروریستی جندالله به تصویر کشیده است.
شبنم مقدمی طبق اطلاعات لو رفته از فیلم، نقش مادر الناز شاکر دوست را بازی می‌کند.
در واقع کاراکتری که او نقش آن را بازی می‌کند، چند سالی از سن واقعی‌اش بزرگ‌تر است.
دختر این کاراکتر، با بازی الناز شاکر دوست، عاشق عبدالحمید می‌شود و به‌رغم میل باطنی مادر به عقد او درمیآید و بقیه ماجرا.
طبق این مختصات کاراکتر مقدمی، زنی است پنجاه‌وچندساله، از طبقه مذهبی که قاعدتاً از پوشش چادر استفاده می‌کند و لهجه قمی هم دارد.
مقدمی در ساخته قبلی آبیار هم نقش یک زن اصفهانی را بازی کرد که اتفاقاً لهجه‌ای بسیار غلیظ داشت. او برای این نقش برنده سیمرغ بلورین شد.
زهرمار
زهرمار یکی از 2 فیلم کمدی حاضر در جشنواره امسال است که شبنم مقدمی نقش اصلی زن آن را بازی می‌کند. از کاراکتر او 2 عکس با 2 تیپ متفاوت منتشرشده؛ یکی با پوشش چادر و دیگری با پوشش مانتو و روسری.
رونمایی از کاراکتر شبنم‌مقدمی با 2 پوشش متفاوت این ذهنیت را ایجاد می‌کند که او 2 نقش جداگانه بازی کرده، اما حالت چهره او در عکسی که با پوشش چادر منتشرشده و موهایی که از زیر چادر بیرون زده نشان می‌دهد که این کاراکتر، همان کاراکتری است که پوشش مانتو و روسری دارد.
عکس‌های منتشرشده از این کاراکتر با پوشش مانتو و روسری هم نشان می‌دهد که باشخصیتی شر و دردسرساز مواجهیم.
این‌ها برداشت‌هایی است که از عکس‌های منتشرشده از زهرمار به دست می‌آید، حالا باید منتظر باشیم و ببینیم که این برداشت‌ها تا چه اندازه با واقعیت فیلم همخوانی دارد.
