به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از خبرآنلاین، "پاتریک وینتور" طی گزارشی در وبسایت روزنامۀ گاردین درباره ساز و کار مالی جدید اروپا با ایران موسوم به Instex نوشته است: فرانسه، آلمان و بریتانیا مکانیسم مالی تازه ای را به منظور بی اثر کردن تحریم های آمریکا علیه ایران و همچنین حفظ توافق اتمی سال 2015 طراحی کردند.
اروپایی ها با Instex (سازو کار مالی جدید) امیدوار هستند تا حاکمیت اقتصادی خود را در برابر تصمیم واشنگتن مبنی برای تحمیل سیاست خارجی به اروپا به اثبات برسانند.
سیستم جدید سعی دارد تا روی تسهیل جریان های انسان دوستانه به ایران متمرکز باشد؛ جمله ای که وزیر امور خارجه آلمان یعنی هیکو مایز عنوان کرد. مواردی چون دارو و مواد غذایی، نبایستی در دسته تحریم های آمریکا علیه ایران قرار بگیرد.
در نهایت فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که این ساز و کار اختیارات بیشتری را به شرکت های اروپایی برای تجارت آزاد با ایران در محدوده ای از کالاهایی را می دهد، که شامل تحریم های آمریکا بوده است.
اینستکس که مخفف "ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری" است، به عنوان یک کانال پیشنهادی پرداخت بین ایران و اروپا عمل می کند. این کانال مالی تا آخر سال به طور کامل عملیاتی نخواهد شد. انتظار می رود که ایران سازمانی موازی را در این بین ایجاد کند. اگر این طرح جواب بدهد، احتمالا یکی از موثرترین و کاربردی ترین اقدامات برای شرکت های کوچک و متوسطی خواهد بود که با آمریکا ارتباطی ندارند.
ساختار و بدنه اصلی این طرح توسط بریتانیا طراحی و راه اندازی شده است، اما فرانسه و آلمان حمایت کامل را از سوی تمام کشوهای اتحادیه اروپا دریافت کردند. اطلاعات بیشتر در این زمینه قرار است در نشست وزرای دفاع و خارجه اتحادیه اروپا در بخارست مشخص شود.
وزیر امور خارجه بریتانیا یعنی جرمی هانت در این باره گفته است: این سازمان امکان تجارت قانونی تحت نظارت قوانین بین الملل و اروپا را فراهم خواهد کرد. تمرکز فوری آن بر فراهم کردن تجارت در کالاهایی است که مردم ایران به آن نیاز فوری دارند، مانند مواد غذایی، دارویی و دیگر کالاهای مصرفی.
اتحادیه اروپا سال گذشته با اقدام ترامپ مبنی بر خروج از توافق هسته ای همراهی نکرد. واشنگتن می گوید اگرچه ایران به شروط پایبند مانده، اما این توافق خیلی سخاوتمندانه بوده است، چرا که نتوانسته است برنامه موشکی را کنترل کند و یا فعالیت های منطقه ای را محدود کند.
تهران ماهها برای پیشرفت در ثبت کانال مالی فشار وارد کرده است، گاهی تهدید به خروج از توافق هسته ای کرده تا اتحادیه اروپا ضرورت بیشتری را برای فعالیت های بانکی فنی و قانونی نشان دهد و آن را به کار گیرد.
مساله اصلی این است که آیا ایالات متحده آمریکا، ایجاد این سیستم ابتدایی مالی را هدفی قانونی برای مقابله با تحریم های خزانه داری آمریکا علیه ایران می داند؟ چرا که آمریکا به شرکت های اروپایی برای تجارت با ایران تذکر داده است، به ویژه شرکت هایی که با واشنگتن روابط مالی داشته و استفاده از دلار نیز می تواند موجب مجازات آنها شود.
هدف اولیه "اینستکس" تسهیل جریان مواردی چون غذا و دارو به ایران است، که باید از سلامت مردم محافظت کند؛ آنهم تا زمانی که تحریم های آمریکا شامل منابع انسان دوستانه و بشردوستانه نشود. بر اساس آمار سازمان ملل، در سال 2017 صادرات دارو از اروپا به ایران برابر با 194 میلیون دلار در مقایسه با 194 میلیون دلار از چین و 52 میلیون دلار از هند بوده است.
"اسفندیار باتمانقلیچ" بنیانگذار فروم ایران و اروپا گفته است که ساز و کار مالی جدید اروپا اگر چه محدود است اما در نهایت می تواند راه برای موارد بلندپروازانه تر هموار کند.
در این میان اما با برنامه ریزی انگلستان برای خروج از اتحادیه اروپا، لندن نسبت به سیاستمداران فرانسه و آلمان کم انگیزه تر به نظر می رسد؛ انگیزه ای که این کشور را برای ایجاد یک سیستم رغیب جهت محافظت از یورو در برابر دلار ترغیب کند. این در حالی است که وزیر دارایی فرانسه "برونو لو مر" مکرراً خواستار استقلال بیشتر اروپا شده و اتحادیه اروپا نیز در حال بررسی راه کاری است تا بر سلطه دلار خاتمه دهد.
