سرویس اقتصاد مشرق - تلاش کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد(UNFCCC) و کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه در اجلاس بیست و یکم این کنوانسیون به تائید توافق تغییر اقلیم پاریس از سوی کشورهای عضو منجر شد.
بیشتر بخوانید
این توافق با هدف کاهش دمای کره زمین، کشورهای عضو را موظف به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کرده است. در حالی که انتظار می رفت این توافق نامه نیز مانند پروتکل کیوتو، فقط کشورهای توسعه یافته را خطاب قرار دهد اما توافق پاریس با هدف قرار دادن منابع انرژی، تمرکز ویژه ای بر کشورهای در حال توسعه دارد.
هدف گذاری توافق پاریس برای کاهش مصرف منابع انرژی مانند نفت و گاز در حالی است که این منابع انرژی، محور اصلی توسعه یافتگی اقتصادی کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته هستند. در حقیقت این منابع علاوه بر اینکه نهاده اصلی توسعه اقتصادی هستند از منابع مهم انتشار گازهای گلخانه ای نیز به شمار می روند. از همین رو انتشار گاز های گلخانه‌ای محصول طبیعی توسعه اقتصادی خوانده می شود.
بررسی روند صنعتی شدن کشورهای توسعه یافته مانند کشورهای اروپایی و آمریکا، نشان می دهد که 50 درصد گازهای گلخانه ای موجود در جو زمین، مربوط به این دوران است. در حقیقت این کشورها با بهره گیری از سوخت های ارزان قیمت مانند زغال سنگ که در حال حاضر انتشار 45 درصد گازهای گلخانه ای را به خود اختصاص داده است، توانسته اند به توسعه اقتصادی مطلوب دست یابند. از همین رو کشورهای درحال توسعه نیز در جهت رشد اقتصاد و صنعتی ارزان نیاز به بهره بردن ار منابع انرژی ارزان دارند.
نیاز کشورهای در حال توسعه به بهره‌مندی ازمنابع انرژی مانند نفت وگاز برای رسیدن به نقطه مطلوب توسعه اقتصادی درحالی است که این کشورها در صورت پیوستن به توافق پاریس، موظف به کاهش استفاده از این منابع خواهندشد. در همین راستا در چهل وهشتمین نشست کمیته بین الدولی(IPCC) در کره جنوبی نیز پیشنهاد کاهش 25 درصدی سرمایه گذاری دربخش نفت و گاز را مطرح کردند که با مخالفت کشورهایی مانند عربستان و روسیه روبرو شد.
این الزام به کاهش انتشارگازهای گلخانه ای کشورهای در حال توسعه در حالی است که نقش اصلی در گرمایش زمین همانطور که ذکر شد بر عهده کشورهای توسعه یافته است نه کشورهای در حال توسعه. اما چرا کشورهای توسعه یافته به خصوص کشورهای اروپایی بر اجرایی شدن این توافقنامه تاکید می کنند؟
دست آوردهای اجرایی شدن توافق پاریس برای حامیان آن
با وقوع انقلاب صنعتی در نیمه دوم قرن 18 کشورهای توسعه یافته فعلی، تلاش کردند تا با بهره گیری از منابع ارزان قیمت به حداکثر رشد اقتصادی دست یابند. این کشورها بعد از دستیابی به رشد اقتصادی وصنعتی مطلوب، توانستند به سمت تکنولوژی های نوین در بخش انرژی حرکت کنند.
اما ارزان بودن منابعی مانند نفت و گاز ودردسترس بودن این منابع هنوز اجازه تسلط منابع انرژی جدید را نداده است. این در حالی است که با اجرایی شدن توافق پاریس به ناچار استفاده از منابعی مانند نفت و گاز کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر به دلیل کاهش مصرف این منابع و طبعاً سقوط قیمت، سودآوری این منابع نیز برای صاحبان آنها کاهش خواهدیافت.
مجموع چنین اقداماتی باعث خواهد شد که کشورها به ناگزیر به سمت تکنولوژی های جدید انرژی که در اختیارکشورهای معدودی است حرکت کنند از همین رو، اولین دست آورد توافق پاریس برای کشورهای اروپایی حامی این توافق، وابسته کردن کشورهای دارنده منابع انرژی به تکنولوژی های جدید انرژی است که تنها در اختیار آنها است.
اما این تنها دست آورد اجرای توافق پاریس برای کشورهای حامی این توافق نیست. این کشورها با اینکه به تکنولوژی های جدید در بخش انرژی مسلط هستند، اما هنوز به دلیل به جهت کمبود تقاضا و سود دِه نبودن این نوع تولید انرژی رشد کافی نداشته است.
در صورت اجرایی شدن این توافقنامه و افزایش تقاضا برای تامین انرژی از طریق تکنولوژی های جدید، تولید انرژی با تکیه بر تکنولوژی های جدید سودآور خواهد بود. نتیجه این موضوع نیز کم شدن وابستگی این کشورها به نفت و گاز و طبعاً به افزایش امنیت انرژی دراین کشورها منجر خواهدشد.
نهایتاً با طی چنین روندی کشورهای اروپایی پس از وابستگی طولانی مدت در تامین انرژی به کشورهای دارنده انرژی، خود به کشورهای صادر کننده تکنولوژی تبدیل خواهند شد.
شاید به همین دلیل است که کشورهای اروپایی در حال حاضر به کشورهای در حال توسعه برای اجرای توافق نامه پاریس فشار می آورند. از همین رو کشورهای دارنده منابع انرژی مانند ایران باید در پیوستن به این توافق نامه باید چنین مسائلی را در نظر داشته باشند تا در بلند مدت دچار چالش های بزرگ اقتصادی نشوند.
