پنج حقیقت جذاب تاریخی؛ از ارابه پرنده تا سونامی شیره در بوستون

«ناظم حکمت»، شاعر آزادی خواه و نمایشنامه نویس چیره دست ترکیه‌ای در نامه‌ای به همسر محبوبش توصیه می کند که تاریخ را مانند رمان بخواند اما برای درس گرفتن از آن هنگام برخورد به پیشرفت های صنعتی و نکات جالب زیر آنها خط کشیده و دوباره مرورشان کند. در این مطلب به پنج واقعیت جذاب تاریخی اشاره می کنیم که حتما توسط همسر ناظم حکمت هم زیر آنها خط کشیده می شد.

1. اولین طرح پیشنهادی سفر فضایی

اگر کتاب «تاریخ حقیقی» لوسیان را به خاطر داستان‌وار و هجوآمیز بودن کنار بگذاریم شاید عنوان نخستین فرد مصمم برای سفر فضایی به یک انگلیسی تعلق بگیرد.

«جان ویلکینز»، نویسنده، متکلم و فیلسوف طبیعی انگلیسی که داماد تنها رییس جمهور تاریخ بریتانیا هم به شمار می رود، حدود 4 قرن پیش در دو کتاب جداگانه به بررسی امکان توسعه «ارابه های پرنده» برای سفر به کره ماه پرداخته است.

مردم آن زمان بر این باور بودند که ماه هم مثل کره زمین مسکونی است. در فاصله چند صد سال تا تولد اولین ماشین تاریخ، ذهن کنجکاو و پرسشگر جان به دنبال برقراری ارتباط با این افراد و داد و ستد با آنها بود. جان ویلکینز فکر می کرد که نیروی مغناطیسی زمین مردم را به سمت خود می کشد اما با رسیدن به ارتفاع 32 کیلومتری می توان از بند آن رها شد و با برافراشتن بادبان یا حرکت مستقیم به سمت فضای خارج از جو روان شد.

شاید فکر کنید پس تامین اکسیژن در فضا چه می شود؟ خب از نظر ویلکینز در این مورد هیچ مشکلی وجود ندارد چون مسافران فضا به سرعت به هوای خالصی که فرشته ها از بهره مند بودند، عادت می کردند.

جان ویلکنیز آنقدر مشتاق رفتن به ماه بود که از یکی از اعضای انجمن سلطنتی به نام «رابرت هوگ» خواست در پیاده سازی طرح ارابه پرنده به او کمک کند. چند سال بعد و با افزایش دانش آنها درباره خلا فیلسوف انگلیسی دریافت که سفر به فضا پیچیده تر از آن چیزی است که فکر می کرد.

پس از بازگشت سلطنت طلبان به قدرت، ویلکینز نه تنها به خاطر ارتباط نزدیک با رییس جمهور وقت از کار برکنار شد بلکه در آتش سوزی بزرگ لندن کتابخانه و تمام ابزارهای علمی‌اش را هم از دست داد.

2. سونامی شیره در بوستون

ملاس شیره ای غلیظ، تیره و چسبناک است که پس از استحصال قند از چغندر یا نیشکر باقی می ماند. این شیره قبلا در تانکرهای غول پیکر ذخیره شده و برای تهیه الکل، سرکه و علوفه از آن استفاده می شد؛ با این حال افزایش غیرمنتظره دما و رشد تحرک مولکول های آن در یک تانکر باعث تراژدی تاریخی در آمریکا شد.

پانزدهم ژانویه 1991 یک تانکر غول پیکر که حاوی دو و نیم میلیون گالن ملاس بود، با صدایی مهیب در شمال بوستون منفجر شد. این تانکر 90 فوتی 50 متر بالاتر از سطح خیابان نصب شده بود و پس از انفجار تاریخی تمامی محتویات آن ظرف چند ثانیه بر سر بوستون بارید و سیلی عظیم به راه افتاد.

ارتفاع موج شیره به 5 متر رسید و با سرعت 60 کیلومتر بر ساعت در خیابان ها به راه افتاد. این موج بر سر راهش خانه های بسیاری از ریشه درآورد، خودروها و اسب ها را در خود فرود و 21 کشته و 150 زخمی بر جای گذاشت.

به گفته شاهدان عینی افرادی که از آن جان سالم به در برده بودند، شبیه تافی سیب به نظر می رسیدند. پاکسازی محله ها چندین هفته زمان برد اما محلی‌ها تا یک دهه بعد هم از استشمام بوی شیره در آب گلایه می کردند.

3. طالع بینی قاتل سریالی

«کاملا رایگان؛ طالع بینی شخصی شما در ده صفحه»؛ این متن تبلیغی است که در 16 آپریل 1968 در روزنامه های فرانسوی منتشر شده بود. تنها کاری که آگهی دهنده از مردم می خواست این بود که نام، آدرس، تاریخ و مکان تولدشان را به آدرس خاصی ارسال کنند تا طالع بینی سفارشی و شخصیت شناسی بر اساس تاریخ تولد کامل برایشان تهیه شود.

پس از ارسال طالع بینی تعداد زیادی از شرکت کنندگان از آن ابراز رضایت کردند تا جایی که 94 درصد نامه هایی که در جواب طالع بینی ارسال شده بود از تطابق آن با زندگی واقعی افراد حکایت داشت. این درحالی بود که برای همه افراد یک طالع بینی مشابه ارسال شده بود.

فرد پشت پرده این آزمایش روانشناسی به نام «میشل گوکلن» بود که با پرداخت پول به یک ستاره شناس از وی خواسته بود نمودار اخترشناسی و تفسیر آن را برای فردی ناشناس تهیه کند. ستاره شناس شخصیت وی را اخلاق مدار، خوش مشرب و فداکار عنوان کرد اما تاریخ ذکر شده مربوط به «مارسل پتیو»، از بدنام ترین پزشکان تاریخ و قاتلی سریالی بود. وی که به قتل 60 بیمار متهم بود پس از پیدا شدن بقایای بدن انسان در شومینه خانه‌اش اعدام شد.

4. برابری حاصل عمر یک ریاضیدان با چند ثانیه از پردازش کامپیوتری

عدد پی که برابر نسبت محیط دایره به قطر آن است تاریخچه ای دور و دراز در حقایق تاریخی دارد. بسیاری از ریاضیدان ها می پنداشتند که این عدد در نهایت تمام شده یا به تکرار می افتد اما به نظر عدد جادویی پی کماکان به لجاجت خود ادامه می دهد.

یکی از این ریاضیدان ها «ویلیام شانکس» بود که چند دهه از عمرش را به محاسبه این عدد اختصاص داد و در نهایت آن را تا 707 رقم اعشار محاسبه کرد. تا هفت دهه بعد کسی جسارت کافی برای آزمایش روش های شانکس را نداشت تا اینکه فرگوسن با استفاده از ماشین حساب مکانیکی نشان داد که شانکس فقید 180 عدد آخر را اشتباه برآورد کرده است.

در سال 1940 کامپیوتر انیاک تنها طی 70 ساعت پی را تا 2037 عدد اعشار محاسبه کرد. 18 سال بعد کامپیوتر IBM تنها در 40 ثانیه کل کارهایی را که شانکس در چند دهه انجام داده بود، تکرار کرد. محققان در سال های گذشته پی را تا میلیاردها رقم اعشار هم محاسبه کرده اند اما هنوز الگویی تکراری در آن مشاهده نشده است.

5. اولین مسافر پله برقی یک پا داشت

فناوری گاهی اوقات در بدو معرفی ترسناک ظاهر می شود. شاید شما هم افرادی را دیده باشید که برای اولین بار با کمی نگرانی از پله برقی استفاده می کنند. همین مساله بیش از یک قرن پیش در لندن هم تکرار شده بود.

پایتخت انگلستان دارای قدیمی ترین متروی دنیا است اما در نخستین روز نصب پله برقی در مترو مردمی که تا کنون شاهد چنین چیزی نبودند، جرات سوار شدن به این پله متحرک را نداشتند. یک دیگر از حقایق تاریخی فناوری این است که اولین داوطلب استفاده از این پله برقی یکی از کارکنان مترو بود که تنها یک پا داشت و برای از بین بردن نگرانی مسافران مترو حاضر شد چندین بار از پله برقی بالا و پایین برود.

این فرد که هریس نام داشت بعدا در پروژه نصب پله برقی «چرینگ کراس» مشارکت کرد که طی آن بقایای یک درخت باستانی کشف شد. با استفاده از چوب درخت عصایی زینتی برای هریس ساخته شد که همراه با ساعت جیبی او در موزه حمل و نقل نگهداری می شوند.