به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، نشست تخصصی – مشورتی ستاد حقوق بشر با نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد و جوامع مدنی در فرآیند سومین گزارش ملی به سازو کار‌های بررسی دوره‌ای جهانی برگزار شد.
در این نشست زمانی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، به نقش و جایگاه سازمان‌های مردم نهاد در نظام گزارش دهی به سازو کار‌های بین المللی حقوق بشر پرداخت و ادامه داد: همه نهاد‌های مدنی داخل کشور باید بکوشیم که چهره واقعی حقوق بشر در ایران را به جهانیان نشان دهیم نه آن چهره‌ای که دشمنان برای ایران ترسیم کرده‌اند.
زمانی گفت: سازمان‌های مردم نهاد یا سازمان‌های غیر دولتی که به ابتکار اشخاص خصوصی و طبق قوانین ملی کشور تشکیل می‌شوند اهدافی عالم المنفعه دارند و به فکر صلح، ترویج رعایت حقوق بشر، مبارزه با فقر، حمایت از محیط زیست و این دست مسائل هستند.
وی افزود: این سازمان‌ها که در منشور سازمان ملل متحد مورد شناسایی قرار گرفته اند توانسته‌اند ظرف 74 سال گذشته به جایگاهی مهم در جامعه بین المللی دست یابند.
مدیر گروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در حوزه حقوق بشر سازمان‌های مردم نهاد به ویژه سازمان‌هایی که وصف بین المللی دارند کارکرد‌های بسیار زیادی را می‌توانند ایفا کنند. مذاکره با مقامات رسمی دولتی، جمع آوری اطلاعات، همکاری با سازمان‌های غیر دولتی حقوق بشری، حقیقت یابی و طرح شکایت‌های مختلف از جمله اقداماتی است که این سازمان‌ها می‌توانند انجام دهند.
زمانی خاطر نشان کرد: سازمان‌های مردم نهاد در هنجار سازی و ایجاد قواعد بین المللی و تهیه اسناد بین المللی نقش‌های مهمی دارند، البته تا چند سال قبل این رویکرد وجود نداشت، اما اکنون این سازمان‌ها دوشادوش دولت‌ها در تهیه و تدوین اسناد بین المللی نقش دارند.
وی تاکید کرد: در فرآیند نظارت بر فعالیت‌های حقوق بشری سه رویه وجود دارد. طرح شکایات و یا تظلم خواهی، تحقیق، مطالعه، بررسی و ارائه گزارشات، از جمله این رویه‌ها است.
مدیر گروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: وقتی از سیستم ارائه گزارش در زمان حیات کمیسیون حقوق بشر صحبت به میان آمد عده‌ای معتقد بودند که این سیستم گزارش دهی خروجی مناسبی نخواهد داشت، اما اکنون این سیستم نظارتی به گونه‌ای جنبه الزامی پیدا کرده است. یعنی به مرور زمان سیستم ارائه گزارش متحول شد و بسیاری از دستاورد‌های نظام حقوق بشری در رابطه با ترویج حقوق بشر مرهون همین نظام گزارش دهی است.
زمانی تاکید کرد: در سیستم گزارش دهی سازمان‌های مردم نهاد برای اینکه از اعتماد بین المللی برخوردار باشند و گزارشات آن‌ها قابل اتکا باشد باید استقلال خود را حفظ کنند. اگر چه باید با نهاد‌های دولتی همکاری داشته باشند، اما باید بر اصل استقلال و بی طرفی خود پافشاری داشته باشند.
وی گفت: بر این اساس است که سازمان‌های مردم نهاد می‌توانند تصویری واقعی است از رعایت حقوق بشر در داخل یک کشور را ارائه دهند.
مدیر گروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: بنابراین در گزارشات این سازمان‌ها باید فاصله میان قوانین داخلی و اجرای آن‌ها نمایان گردد.
زمانی گفت: البته نفس اینکه ما یک قانون اساسی پیشرفته داریم و قوانین خوبی برای حقوق بشر به تصویب رسانده‌ایم و به بسیاری از تعهدات بین المللی هم پیوسته ایم شرط لازم برای ارائه یک گزارش منصفانه است و سازمان‌های غیر دولتی می‌توانند به این موضوع بپردازند.
وی افزود: سازمان‌های مردمی توسط سازمان‌های بین المللی تشویق می‌شوند که با همکاری یکدیگر گزارش تهیه کنند یعنی به گونه‌ای نباشد که هر نهادی برای خود گزارش تهیه کند، چون اگر گزارشات با مشارکت‌های سازمانی باشد بسیار بیشتر مورد استقبال نهاد‌های بین المللی قرار می‌گیرد.
وی در پایان گفت: سازمان‌های مردم نهاد به عنوان نهاد‌های مستقل و بی طرف در بومی سازی حقوق بشر و تضمین اجرای آن نقش مهمی دارند و به نوعی جلوه گاه آرمان جهانی و اقدام محلی هستند.
