محمد باقر ظهراب بیگی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره چرایی تغییر SPV به اینستکس (INSTEX) گفت: ساز و کار مالی که در واقع می‌بایست SPV یا همان سیستم اروپایی جایگزین سوئیفت باشد و قرار بود پس از اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا در 13 آبان امسال، به ادامه مراودات مالی ایران کمک کند و ماموریتش این باشد که با حمایت و عزم کشورهای اروپایی و در رأس آنها کشورهای آلمان، فرانسه و انگلستان سه عضو برجام، برای دور زدن تحریم‌های آمریکا باشد، اکنون به سازوکار منفعل و فریبکارانه اینستکس تبدیل شده است.
وی ادامه داد: موضوع خنده‌دار این است که اینستکس در واقع یک شرکت بوده که به وسیله تعدادی افراد بازنشسته و خارج از دولت در کشور فرانسه ایجاد شده و امکان دارد مانند بسیاری از مؤسسات دیگر، هر لحظه اعلام ورشکستگی کند و به راحتی به کار خود پایان دهد؛ این در حالی است که این شرکت تنها با سرمایه 3000 یورو تأسیس شده و تا چند ماه دیگر مقامات اروپایی که در حوزه برجام فعالیت می‌کردند دیگر در مسئولیت خود باقی نخواهند ماند.
این کارشناس اقتصادی افزود: پس از تأسیس اینستکس تیم مذاکره کننده اروپا اعلام کرده «در صورتی ساز و کار مالی اروپا معروف به اینستکس عملیاتی می‌شود که مجموع خریدهای بین‌المللی ایران در چهارچوب این مؤسسه و تحت نظر آن صورت پذیرد» که این موضوع بسیار فریبکارانه است، زیرا در این صورت، کشورهای اروپایی همزمان با نخریدن نفت ایران به دلیل نداشتن امکان مالی، چین، روسیه و هند را موظف می‌کنند که وجوه ناشی از خرید نفت از کشورمان را به صندوق ساز و کار مالی اروپا انتقال دهند بنابراین در چنین شرایطی ما خودآگاهانه اختیار همه مراودات مال خود را در ید قدرت اروپا نهاده‌ایم که عملاً سرنوشت سیاسی و اقتصادی کشورمان به جای اینکه توسط مردم و برگزیدگان خودمان تعیین شود، توسط دشمنان ما مشخص می‌شود که این خود نوع دیگری از استعمار خواهد بود.
به اعتقاد ظهراب‌بیگی، اروپا در صورت جدی بودن در مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌توانست از ابتدا به خرید نفت از ایران ادامه دهد و ارز حاصله را در SPV ذخیره و در مرحله نخست برای مبادلات تجاری غذا و دارو استفاده کند تا در مراحل بعد به کالاهای دیگر بپردازد ولی نه تنها این کار را انجام نداد بلکه از فرصت ایجاد شده به دلیل تحریم‌های آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای سودجویی در جهت منافع خود است.
وی گفت: اصولاً در مذاکره با اروپا در خصوص حفظ برجام، از ابتدا مقوله‌ای بنام «نفت در برابر غذا و دارو» مطرح نشده بود و فقط موضوع مخالف عملی در برابر تحریم‌های آمریکا بود تا اروپا قادر باشد تعهدات خود را در چهارچوب برجام اجرایی کند ولی از ابتدا کاملاً روشن بود که کشورهای اروپایی به هیچ عنوان حاضر به هزینه کردن برای جلوگیری از تحریم‌های آمریکا نبوده و اراده سیاسی لازم جهت خرید نفت از ایران و پشتیبانی از SPV و برجام را نداشته و صرفاً در حال وقت کشی و فریب مسئولان کشور هستند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه هیچ گونه عزمی در کشورهای اروپایی برای عملی کردن تعهدات برجام دیده نشده است، گفت: این در حالی است که هنوز بسیاری از دیگر کشورهای جزو اتحادیه اروپا موضع رسمی خود را اعلام نکرده و کشورهایی چون لهستان با برگزاری کنفرانس ضد ایرانی آشکارا با آمریکا علیه کشورمان همکاری می‌کنند.
به اعتقاد ظهراب‌بیگی، با وجود آنکه اروپا شرط راه‌اندازی ساز و کار مالی خود را علاوه بر شروط ذکر شده فوق پذیرش FATF نیز قرار داده، باید پذیرش FATF را نه به خاطر اروپا ، بلکه برای شفافیت گردش مالی و جلوگیری از پولشویی مفاسد اقتصادی و خروج ارز از کشور توسط این افراد انجام دهیم و بپذیریم که بیشترین مخالفت‌ها با تصویب FATF توسط غارتگران بیت‌المال، رانتخوران و پولشویان آن هم با هزینه‌کرد بسیار فراوان توسط آنان انجام می‌شود.
به گزارش ایسنا، علیرغم آنکه FATF در داخل کشورمان به عنوان یک سازوکار راهگشا در مبادلات بین‌المللی پذیرفته شده اما مخالفان و موافقان تصویب آن مواضع مختلفی دارند که این امر موجب شده تا در شرایط اقتصادی حاضر، اساساً برخورد با FATF در ایران به لحاظ سیاسی و اقتصادی با احتیاط بیشتری صورت گیرد.
