سرویس فرهنگ و هنر مشرق - مستند «نبرد پنهان» از آثار شرکت کننده در بخش جشنواره هفتم فیلم «عمار» است. این مستند به ابعاد مختلف جنگ سوریه و نقش قدرت های خارجی در شکل گیری جنگ و نیز ایجاد جنگ روانی علیه ادیان مختلف میپردازد. «ناصر نادری:، سازنده این اثر در مستند «نبرد پنهان» به این پاسخ برای مخاطب می رسد که برخلاف ادعای صهیونیسم، مردمان ادیان مختلف در وحدتی برخاسته از ایمان به دفاع از حرم زینبی می پردازند. در گفت و گوی انجام شده با ناصر نادری درباره مفاهیم منعکس در «نبرد پنهان» به تفصیل سخن گفته شد.
*آقای نادری در ابتدا از شکل گیری مستند «نبرد پنهان» بگویید و این که با چه دغدغه ای دوربین خود را در چند قدمی تیررس دشمن در منطقه ای جنگی بردید؟
خدمت تان عرض کنم که من پیش از ساخت «نبرد پنهان»، 5 سفر به سوریه داشتم و ایده این مستند در میان سفرهایمان شکل گرفت. دغدغه اساسی من برای ساخت «نبرد پنهان» به ذلیل فضای رسانه ای صهیونیسم بود که به طور دائم تاکید میکند که در سوریه جنگ شیعه و سنی در حال انجام است و آن ها به دنبال این هستند که با طرح اختلاف میان ادیان مختلفی که در سوریه زندگی میکنند به ضربه زدن به دین اسلام و دیگر ادیان دست بزنند. در حالی که من نقض این ادعا را در میان مردمان سوریه میدیدم و برای همین خواستم از طریق ساخت مستند این مساله را به همه مخاطبان نشان دهم.
*از میان 5 سفری که به سوریه داشتید، چند اثر مستند شکل گرفت و آیا در جشنواره فیلم عمار هم اکران شده بود؟
بله، 5 مستند تهیه و کرگردانی کردم که در جشنواره عمار و از تلویزیون پخش شد. مستندهای «معلم»، «فاتحان فردا»، «تک تیراندازان زینب(س)»، «آقای سفیر» و «ردپای فرشته» که جایزه سال گذشته بخش مدافعان حرم را از جشنواره عمار کسب کرد. ردپای آثار دیگرم در مستند «نبرد پنهان» نیز به نحوی وجود دارد و حاصل تحقیقاتم را در مستند جدیدم میتوان دید.
*در «نبرد پنهان» همانند مستندهای گزارشی جنگی از وجود یک خبرنگار به عنوان روایتگر استفاده کردید. دلیل حضور حسن شمشادی خبرنگار واحد مرکزی خبر به همین جهت بوده است و یا این که به واسطه تسلط ایشان به منطقه و دانستن زبان عربی انتخاب شدند؟
من از ابتدا به همین دلیلی که شما عنوان کردید و معمولا در مستندهای مهم بین المللی از وجود گزارشگر جنگی استفاده میکنند به دنبال شخصی بودم که چنین ویژگی داشته باشد. از طرفی به دنبال یک نخ تسبیحی بودم که مخاطب از آن طریق با اثر همراهی کند. بعد از بررسی ها برای انتخاب خبرنگار مناسب به آقای حسن شمشادی رسیدم که 4 سال و نیم در سوریه بوده و با فضا آشنایی دارد و زبان عربی را هم بلد است. با ایشان ساخت فیلم را مطرح کردم که خیلی استقبال کردند و حتی بعد از این که یک سال و نیم از طرح موضوع گذشته بود آقای شمشادی پیگیر مساله بود تا این که این سفر شکل گرفت.
*نحوه همکاری با آقای شمشادی چگونه بود و با توجه به این که در این سفر گاهی در نزدیکی مرز با دشمن قرار میگرفتید، دچار معضلاتی هم شدید؟
روز اول به آقای شمشادی گفتم که ما به شکلی خودجوش به منطقه میرویم و از جایی هم حمایتی نمیشویم. ایشان هم محبت کردند و به شکل غیررسمی از فضای کاری خود به این سفر آمدند. آقای شمشادی تجربه بالاتری از ما در این زمینه داشتند و واقعا برخوردی حرفه ای با ماجرا کردند و آن چه ما از ایشان درخواست میکردیم را به نحو احسن انجام میدادند که این تواضع و همکاری ایشان واقعا ارزشمند است. این سفر سختی هایی هم داشت که نمیخواهم بازش کنم چون همه چیز براساس خواستی دلی بود و پیش از این هم سابقه حضور در مناطق جنگی را داشتم. برای ساخت «نبرد پنهان» ما 10 روز در سوریه تصویربرداری کردیم و 20 روز هم مجددا در چند نوبت دوباره به منطقه رفتیم و در کل یک ماه کار تصویربرداری طول کشید.
البته قرار است 2 مستند دیگر در این ارتباط هم ساخته شود که یکی مستند «حلب» است که به تازگی از آن منطقه برگشتیم و دیگری هم مستندی درباره حضور حزب الله لبنان در سوریه است که انشاءالله ساخته خواهد شد.
*نکته کلیدی در مستند «نبرد پنهان» اتحاد ادیان برای مقابله با جنگ افروزی قدرت طلبان میباشد و در مستند از زبان شخصیت های شیعه و سنی و حتی اسقف مسیحی میشنویم که همه در سوریه به مانند یک پیکر واحد بوده و هیچ گونه اختلافی وجود ندارد.
همین طور است. ما از طریق گفت و گو با مردمانی از ادیان مختلف به این پاسخ رسیدیم که هیچ اختلافی میان شیعه و سنی و مسیحی وجود ندارد. صهیونیست ها با رسانه های فریبنده ای که دارند میخواهند همه چیز را وارونه نشان دهند. در حالی که در جنگ سوریه و در کشورهای مختلف میبینیم که بچه هایی از ادیان مختلف به دفاع از ارزش ها میپردازند. در مستند «نبرد پنهان» در همان ابتدای فیلم آقای شمشادی این سوال را مطرح میکند که آیا در سوریه جنگ مذهبی رخ داده است؟ و ما در فیلم به این سوال پاسخ میدهیم که این جنگ به هیچ وجه مذهبی نیست و کشورهایی مانند ترکیه و عربستان همراه با صهیونیست ها به این جنگ دامن زدند.
*در بخشی از فیلم اسنادی مبنی بر کمک های مشخص دولت های عربستان و ترکیه به جنگ افروزان نشان داده شد. اما از این بخش به سرعت گذر کردید. اسنادی دیگر مبنی بر این مشارکت وجود داشت؟
ما نخواستیم زیاد این مساله را باز کنیم اگر چه اسناد مشخص و با آرم سعودی ها و ترکیه برای کمک به جنگ طلبان تکفیری وجود داشت چنان که ما گونی برنج با آرم ترکیه و پتوهایی با آرم دولت عربستان را در سنگرهای دشمنان مردم سوریه دیدیم. این ها به شکل پنهانی انجام میشود و برای همین اسم مستند ما «نبرد پنهان» شد. البته همه این مسائل برمیگردد به جنایتکاری چون رژیم اسرائیل که میخواهد با ایجاد جنگ و دشمنی در کشورهای دیگر موجب برقراری حضور ننگین خود باشد.
*در بخشی از فیلم سکانسی درباره جشن و پایکوبی مردمان این سرزمین اشغالگر وجود دارد و این شادی ها در کنار تصاویر جنگ رخ داده در سرزمین سوریه، کنتراست ناگواری را به وجود میآورد!
همین طور است. سکانسی که ما نشان دادیم درباره جشن پوریم است که هر ساله به مناسبت کشتار ایرانیان در دوران خشایارشاه توسط یهودیان انجام میشود و جشن مفصلی است که من نخواستم زیاد درباره اش حرفی بزنم و فکر میکنم همین مقدار می تواند موجب انگیزه ای برای پیگیری موضوع توسط مخاطبان باشد.
*حتی این موضوع ننگین میتواند ظرفیت مناسبی برای تولید فیلمی مستقل باشد!
همین طور است. این جشن در زمانی که من و آقای شمشادی در منطقه برای انجام فیلمبرداری بودیم، انجام شده بود و موضوع مهمی است که به قول شما قابلیت این را دارد که به طور مستقل به آن پرداخته شود. البته تصویربرداری در سرزمین اشغالی هم به راحتی امکان پذیر نیست. صهیونیست ها با جنگ افروزی در کشورهای دیگر میخواهند آرامش خود را ایجاد کنند. ما در همان زمانی که در سوریه بودیم شاهد حمله هواپیماهای اسرائیلی به خاک سوریه بودیم که در فیلم ما هم این بمباران وجود دارد. آن ها با آرامش در خانههایشان نشسته اند و در حال حمله به کشورهای دیگر هستند. این مساله کاملا مشخص است. مثلا من دمشق بودم و در نزدیکی فرودگاه شاهد بودیم که اسرائیل آن جا را بمباران کرد و حتی نزدیک بود ما هم کشته شویم. صهیونیستها خیلی راحت دارند در سوریه مردم را از بین میبرند و هیچ نهادی در برابر این موضوع قرار نگرفته است. تازه رسانه های غربی انگار کور هستند و هواپیمای اسرائیلی ها را نمیبینند و میگویند جنگ سوریه میان شیعه و سنی است! آن ها فکر میکردند پیروزی شان حتمی است اما با رشادت سربازان غیور ماجرا به آزادی حلب ختم شد.
*در بخشی از مستند «نبرد پنهان» به رشادت های مدافعان حرم پرداختید که اتفاقا از ادیان مختلفی هم هستند.
بله، من در آن بخش ها خواستم ادای دِین داشته باشم به مدافعان سرافراز حرم که برایم خیلی ارزشمند هستند و دوست دارم در کارهای بعدی ام باز هم درباره مدافعان حرم فیلم بسازم. من در زینبیه بودم و برایم خیلی زیبا بود که سربازانی از کشورهای مختلف آمدند و از حرم حضرت زینب (س) دفاع کردند و همه آن بچه ها قصه های فوق العاده عجیبی داشتند که قابلیت سینمایی شدن دارد. مساله دفاع بحثی جهانی است که باید همه تلاش کنیم آن را به مخاطبان نشان دهیم. آدمی نمیداند تا چه زمانی زنده است و من امیدوارم بتوانم در آثارم بخشی از زندگی این قهرمانان را نشان دهم چون خیلی از شهدایی که در مستند «نبرد پنهان» حضور داشتند را میشناختم.
*«نبرد پنهان» به لحاظ ساخت میتواند نمونه ای از آثار ارزنده مستند گزارشگری محسوب شود و با توجه به شرایط خاص منطقه توانستید قاب های حرفه ای بگیرید!
بله، همه تلاش ما این بود که جدا از مفاهیمی که میخواستیم انتقال دهیم، مستندی با ساختار کاملا حرفه ای بسازیم. شما ببینید ما جدا از هندی کم یک دوربین 5D را به آن جا بردیم که در آن شرایط بحران خیلی سخت بود به طور دائم فوکوس کشی کنیم چون میدانید این دوربین به طور دائم فوکوسش در میرود. از این نظر تصاویری زیبایی که در این مستند با آن شرایط سخت جنگی به وجود آمده میتواند یک دستاورد قابل توجه در این نوع مستندها باشد. ما گروهی به عنوان مستندسازان بدون مرز داریم که در منطقه فیلم می سازیم و امیدوارم آثار دوستان مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد.
*خودتان در مستند «نبرد پنهان» فیلمبردار بودید؟
بله، من به همراه آقای محسن اردستانی از دوستان همیشه همراهم فیلمبرداری کردیم. البته در کارهای بعدی دوربین های جدیدی استفاده کردیم و تصاویر فوق العاده زیبایی از حرم حضرت زینب(س) گرفتیم.
*شرایط جشنواره مردمی فیلم «عمار» و به خصوص سیستم اکران تماشا را چگونه میبینید؟ و در هفتمین دوره از جشنواره آثار دیگری هم دارید؟
من به عنوان تهیه کننده در این دوره از جشنواره عمار 7 اثر دارم و به عنوان کارگردان هم فیلم های «نبرد پنهان» و نیز «آقای سفیر» درباره شهید رکن آبادی و فاجعه منا دارم که برای اولین بار به این مساله پرداخته میشود. درباره جشنواره عمار جدا از همه مزیت ها باید به اتفاق خوبی که درباره سیستم تماشای این گروه وجود دارد اشاره کنم که واقعا منحصر به فرد است و من خود تجربه همراهی با این نوع اکران را داشته ام.
همین مستند «نبرد پنهان» از یک ماه قبل از آغاز جشنواره عمار در شهرها و نقاط دورافتاده و روستاها اکرانش آعاز شد و بازخوردهای خیلی خوبی گرفتیم. برای نمونه بنده به شهر بوکان از شهرهای اهل سنت رفتم و مورد استقبال امام جمعه محترم و جوانان این شهر قرار گرفتم و آن سفر برایم خیلی شیرین بود چون الحمدالله دوستان اهل سنت خیلی از مستند استقبال کردند. «نبرد پنهان» در تربت جام هم اکران شد که متاسفانه من نبودم اما از لطف مردم خبردار شدم. احساس میکنم همه خطراتی که برای ساخت مستند متحمل شدم بیهوده نبوده و امیدوارم این نوع فیلم ها دیده شود و جشنواره خوبی داشته باشیم.