نوروز به معنای روز نو، عید اول سال، روز اول فروردین که جشن ملی ایرانیان است، نوروز سلطانی هم می‌گویند.[1]
نوروز یکی از بزرگترین جشن های ملی ایران که در نخستین روز از ماه فروردین (سال شمسی) آن گاه که روز و شب برابر گردد، می‌باشد، جشن فروردین، جشن بهار، جشن سال نو نزد آریائیان است. آغاز سال ایرانیان در اول تابستان و مهرگان در اول زمستان بوده است.[2]
درباره سبب نامیده شدن نوروز در نزد ایرانیان علاوه بر مطالب فوق، سخنان بسیاری گفته شده است از جمله دانشمند بزرگ ایرانی جناب ابوریحان بیرونی مطالب بسیار شیوا و زیبایی نوشته که به اختصار اشاره می‌شود:
«نخستین روز فروردین نوروز است که اولین روز سال نو است و نام پارسی آن بیان کننده این معنا است و این روز با وارد شدن آفتاب به برج سرطان آغاز می‌شود... خورشید در مکانی قرار می‌گیرد که ... نزول باران و برآمدن شکوفه‌ها و برگ آوردن درختان تا هنگام رسیدن میوه‌ها و تمایل حیوانات به تناسل و آغاز نو تا تکامل و (بلوغ نهایی و رسیدن میوه‌ها) طی کند. این بود که نوروز را دلیل پیدایش و آفرینش جهان دانستند و گفته‌اند در این روز بود که خداوند افلاک را پس از آن که مدتی ساکن بودند به گردش در آورد و ستارگان را پس از چندی متوقف گردانید و خورشید را... آفرید و... آغاز شمارش از این روز شد و گفته‌اند که خداوند عالم سفلی را در این روز آفرید و کیومرث در این روز به شاهی رسید... و نیز گفته‌اند، خداوند در این روز خلق (آدم) را آفرید.
و ایرانیان این روز را روز قسمت سعادت می‌دانند و روز امید نام نهادند ـ چون در این روز آغاز زنده شدن طبیعت و زندگی هستی است که امید را در دل زنده می‌کند ـ همچنین گفته شده در این روز شر ابلیس از مردم برچیده شد و هر چوب خشکی سبز شد و مردم گفتند (روز نو) و هر کس در این روز در طشتی جو کاشت، سپس این رسم در ایرانیان پایدار ماند ـ که امروز سبزی در سفره هفت سین می‌چینند ـ و...[3]
پی نوشت
.[1] معین، محمد؛ فرهنگ، ج 4، ص 4842، و فرهنگ عمید، واژة نوروز.
[2]. ر ک، مسعودی، التنبیه و الاشراف (چاپ لیدن، 1893).
[3]. اقتباس ابوریحان بیرونی، آثار الباقیه، ص 324.
