از ارزش هایی که در جوامع بشری به خصوص اسلامی مورد توجه قرار دارد، حجاب و عفاف می باشد، حجاب به معنای پوشش، و عفاف به معنای خودداری نفس از زشتی ها است. مردان و زنان هر دو، محمول این موضوع قرار می گیرند.
اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم در میان اقوام قبل از اسلام و ایران باستان نیز حجاب وجود داشته است و حتی از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر بوده است.
بعضی ها به غلط، حجاب و عفاف را منحصر به شخص یا ملکه نفسانی می دانند اما در واقع مسئله حجاب و عفاف یک رفتار اجتماعی محسوب می شود. از اینرو در جامعه بازتاب گسترده دارد و اسلام به آن نگاه واقع بینانه می نماید.
برخی هم عفاف را بر باطن و قلب افراد کافی دانسته و ضرورتی بر پوشش ظاهر نمیدانند، اما با مراجعه به منویات دینی می توان دریافت که عفت درونی و ظاهری لازم و ملزوم یکدیگرند.
خداوند در قرآن خطاب به پیامبر (ص) می فرماید:
«... قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهن من جلابیبهن...اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلبابها [روسرىهاى بلند] خود را بر خویش فروافکنند.»[1]
همچنین خداوند در سوره نور، بخش دیگری از پوشش و حجاب را برای بانوان مسلمان یادآور شده و اینچنین می فرماید: «ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و یضربن بخمرهن علی جیوبهن و زینت خود را- جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسرىهاى خود را بر سینه خود افکنند».[2]
در روایات اسلامی نیز همچون سایر موضوعات اجتماعی، فرمایشاتی از اهل بیت (ع) در اهمیت حجاب و عفاف رسیده است که در این جا به نمونه ای از ان اشاره می شود:
پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: بهترین زنان شما، زنی است که برای شوهرش، آرایش و خودنمایی کند، اما خود را از نامحرمان بپوشاند.[3]
امام علی (ع) فرموده‌اند: پاداش رزمنده شهید در راه خداوند، بالاتر از پاداش انسان پاک‌دامنی نیست که توان انجام گناه را دارد ولی خود را آلوده نمی‌سازد. انسان پاک‌دامن، نزدیک است که فرشته‌ای از فرشتگان الهی گردد.[4]
اما موازین و محدوده های دقیق حجاب و پوشش اسلامی، توسط علما از متون دینی استخراج و معرفی می شوند، که به تعدادی از آنها می پردازیم:
حجاب زنان در مقابل نامحرم
پرسش:
زنان باید چه مقدار از بدن خود را مقابل نامحرم بپوشانند؟
پاسخ:
واجب است زن بدن و موى خود را از نامحرم بپوشاند، ولى پوشانیدن صورت و دستها تا مچ واجب نیست.
ضروری بودن مسأله حجاب
پرسش:
آیا حجاب ضروری دین است و انکار حجاب باعث کفر می شود ؟
پاسخ:
آری حجاب از ضروریات دین است حجاب از ضروریّات اسلام است و تمام فِرَق مسلمین آن را واجب مى شمرند و در قرآن مجید در آیات متعدّدى صریحاً آمده است حتّى غیر مسلمانان مى دانند چنین حکمى در اسلام وجود دارد و اگر کسی علم به ضروری بودن آن داشته باشد و آنرا انکار کند کافرمی شود
پوشیدن لباس های تنگ مانند شلوار لی
پرسش:
پوشیدن شلوار لی چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اگر تنگ و چسبان، تحریک کننده و موجب ترویج فرهنگ بیگانه باشد اشکال داردو و بر پسران و دختران و مردان و زنان مسلمان لازم است رعایت موازین عفّت اسلامى را، که مایه سعادت دنیا و آخرت آنهاست بنمایند.
حکم تنبیه به خاطر عدم رعایت حجاب
پرسش:
اگر یکى از محارم مردى ملتزم به حجاب شرعى نباشد، آیا مرد حق دارد به خاطر این کار او را بزند، البتّه بعد از این که راههاى مختلف زیادى را براى قانع ساختن او پیموده و نتیجه اى نگرفته است؟
پاسخ:
زدن به منظور امر به معروف و نهى از منکر بدون اجازه حاکم شرع جایز نیست.
حکم پوشش پا بوسیله ی جوراب
پرسش:
حکم پوشاندن مچ تا زانو به وسیله ی جوراب برای بانوان چه حکمی دارد؟
پاسخ:
پوشیدن جوراب رنگ پا، در صورتی که ضخیم باشد و مفسده ای نداشته باشد اشکالی ندارد، ولی پوشیدن جوراب نازک در صورتی که مچ پا و بالاتر از آن معلوم باشد جایز نیست و احتیاط آن است که کف و روی پا نیز پیدا نباشد.
حکم پوشاندن سینه هنگام شیردادن در مقابل محارم
پرسش:
آیا لازم است زن در هنگام شیر دادن به نوزاد سینه خود را از دیدگان محارم مانند پدر و برادر بپوشاند ؟
پاسخ:
لازم نیست ولی احتیاط مستحب آن است که بپوشاند.
رعایت حجاب از پشت وسایل غیر شفاف
پرسش:
اگرزن درخانه که دارای پنجره ای که شیشه مشبک دارد وتقریبا مات است که طرف دیگرآن رو به کوچه است وممکن است نامحرم اوراببیند لازم است حجاب کامل داشته باشد؟
پاسخ :
در صورتی که تنها شبح تاریکی می بیند اشکال ندارد اما اگر چهره یا بدن او بصورت شفاف دیده شود اشکال دارد.
حکم پوشاندن ابروی اصلاح شده
پرسش:
اگر زنی ابروی خود را اصلاح کند لازم است آن را از دید نامحرم بپوشاند؟
پاسخ:
پوشاندن ابروی اصلاح شده زنان واجب نیست اما اگر به گونه ای باشد که حالت تندی داشته باشد و منشا فساد شود باید آن را نیز پوشاند.
وظیفه شوهر در قبال بی حجابی همسر
پرسش:
چنانچه همسر از رعایت حجاب امتناع بورزد وظیفه ی مرد چیست؟ آیا مرد نیز مرتکب گناه می شود؟
پاسخ:
مرد با زبان خوش و لحن ملایم ایشان را امر به معروفو نهی از منکر نماید و بگوید حفظ حجاب از ضروریات دین است و زنی که حجاب خود را رعایت نکند به عذاب خداوند گرفتار می شود. امید است موثر واقع شود و در اینصورت گناهی بر عهده او نیست.
حکم رعایت حجاب برای زنان یائسه
پرسش:
حجاب برای زنانی که به سن یائسگی رسیده اند، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
اولا : حجاب در مورد زنان یائسه ای که رغبتی برای ازدواج با آنها نیست واجب نمی باشد و رجحان دارد، البته اگر ترک حجاب منشاء مفاسدی گردد لازم است حجاب را رعایت کنند.
ثانیا : مختص موها نیست یعنی می توانند مقداری از سر و گردن و مقداری از دستها را نپوشانند.
ثالثا : این حکم شامل همه ی زنان شوهر دار و غیر شوهر دار که در این سنّ می باشند، شامل می شود.
رابعا : این مساله را به صورت عمومی و برای مردم اعلام نمی کنیم.
علت رعایت حجاب اقلّیت های دینی در کشور اسلامی
پرسش:
با توجه به آیه (لا اکراه فی الدین) چرا باید در جامعه ی اسلامی ما حجاب اجباری باشد حتی برای غیر مسلمانان که واقعا غیر منطقی است؟
پاسخ:
رعایت حجاب از سوی غیر مسلمانان احترامی است به مقدسات اکثریت جامعه ای که در آن زندگی می کنند.
حکم اجبار فرزند دختر به حجاب
پرسش:
آیا شوهر، یا پدر و مادر، مى‌توانند همسر و یا دختران خود را مجبور کنند تا با پوشش خاصّی مانند چادر یا پوشاندن دست و صورت از منزل خارج شوند؟
پاسخ:
اجبار در این امر جایز نیست؛ ولى هر گاه پدر و مادر یا شوهر حسّاسیت خاصّى داشته باشند رعایت آن خوب است.
حکم بیرون آوردن دختران نابالغ با بدن نیمه برهنه
پرسش:
برخى مادران دختران نابالغ خود را با سر و پاى برهنه در خیابانها و مجالس در حضور نامحرمان ظاهر مى کنند. این کار از نظر شرعى چه صورت دارد؟
پاسخ:
بر پدر و مادر لازم است فرزندان خود را از زمان طفولیّت با مسائل اسلامى آشنا کنند.
حکم استفاده از بلوز و شلوار در مقابل نامحرم
پرسش:
آیا پوشیدن بلوز و شلوار در مقابل نامحرمان اشکال دارد؟
پاسخ:
در صورتیکه جنبه ی زینتی و چسبان نداشته باشد مانعی ندارد ولی بهتر برای زنان استفاده از مانتوهای مناسب و از آن بهتر استفاده از چادر است.
استحباب رعایت حجاب در مقابل بچّه ی ممیّز
پرسش:
آیا لازم است زن بدن و موی خود را در مقابل بچه نابالغ بپوشاند؟
پاسخ:
احتیاط مستحب آن است که از پسر نابالغ که خوب و بد را مى فهمد و به حدّى رسیده که از مسائل جنسی آگاه و مورد نظر شهوانى است پوشاند.
حجاب زنان در برابر محارم
پرسش:
زنان در مقابل محارم خود چه مقدار از بدن خود را باید بپوشانند؟
پاسخ:
زنان و دختران مى توانند در برابر محارم خویش سر و گردن و مقدارى از دستها و پاها را نپوشانند، اما بقیه بدن را باید بپوشانند. و جایز نیست به شکل نیمه عریان در مقابل آنها ظاهر شوند.
حجاب مردان در مقابل زنان محارم
پرسش:
مقدار پوشش مردان و پسران در مقابل محارم مانند مادر یا خواهر و امثال آنها چگونه باید باشد؟
پاسخ:
مى توانند سر و گردن و مقدارى از سینه و دستها و پاها را نپوشانند، ولى بقیّه بدن که معمولا پوشانده می شود را بپوشاند.
حجاب زنان در برابر زنان
پرسش:
در مجالس زنانه زن ها تا چه اندازه اجازه دارند بدن خود را برای دیگران نمایان کنند؟ استفاده از پوشش های نا متعارف چه حکمی دارد؟
پاسخ:
زنان می توانند در برابر زنان به جز عورتین بقیّه بدن را نپوشانند؛ مگر این که مفسده خاصّی داشته باشد.
ملاک لباس زینت
پرسش:
منظور از لباس زینتى که پوشیدن آن اشکال دارد، چیست؟
پاسخ:
منظور لباسهایى است که در عرف مردم آن را لباس زینت مى‌خوانند و زنها براى زیبایى آن را مى‌پوشند، شبیه آرایشى است که در صورت خود انجام مى‌دهند.
حکم استفاده از رنگهای متنوع در لباس
پرسش:
گفته مى شود که استفاده از چادر مشکى براى خواهران مناسب نیست و مکروه مى باشد، حال با توجه به این مطلب حکم استفاده از رنگ های دیگر چیست؟
پاسخ:
انتخاب چادر مشکى براى زنان کراهتی ندارد و رنگ خاصی در حجاب شرط نیست،البته استفاده از رنگهای تند و زینتی جایز نیست،ولی رنگ ها و طرح های ساده تا زمانی که منشا مفاسدی نشود جایز است. هرچند رنگهای سنگین بهتر است.
حکم استفاده از کلاه گیس برای دختران و زنان
پرسش:
استفاده از کلاه گیس برای زن یا دختر چه حکمی دارد؟
پاسخ:
استفاده از کلاه گیس برای زنان جایز است ولی باید آن را در برابر نامحرم بپوشانند.
حکم به تعزیر برای بی حجابی
پرسش:
آیا بی حجابی مانند شرب خمر حد دارد؟
پاسخ:
حدّ خاصی برای آن تعیین نشده است اما حاکم شرع می تواند در موارد مقتضی در این زمینه حکم صادر کند و او را تعزیر نماید.
حکم پوشیدن شلوارهای ساپورت
پرسش:
اخیرا شلوارهای به اصطلاح ساپورت که چسبان و تنگ است همراه با مانتوهای کوتاه پوشیده می شود و حجم بدن زن نیز نمایان است؛ پوشیدن آنها در جلوی نامحرم و مخصوصا در ملأ عام چه حکمی دارد؟
پاسخ:
پوشیدن این گونه لباس ها از نظر شرعی جایز نیست و مفاسد بسیاری دارد.
حکم تراشیدن موی سر زن و پوشاندن آن
پرسش:
آیا زنان و دختران می توانند موی سر خود را بتراشند؟در صورت تراشیدن رعایت حجاب لازم است؟
پاسخ:
در فرض سوال بنابر احتیاط واجب این کار جایز نبوده و در صورت تراشیدن آن باید حجاب را رعایت نموده و نگاه به سر او بدون رعایت حجاب جایز نمی باشد.
پوشیدن لباس مخصوص ورزش برای بانوان
پرسش:
اگر مدرسه‌اى ابلاغ کند که دختران به هنگام ورزش باید لباس مخصوص ورزش بپوشند، چه حکمى دارد؟
پاسخ:
پوشیدن لباس ورزشى براى دختران در صورتى که در محیط مخصوص خودشان باشند، مانعى ندارد.
وظیفه ی حکومت در قبال حجاب
پرسش:
آیا حکومت مى‌تواند، یا بر او لازم است، از بدحجابى یا بى‌حجابى بعضى از خانم‌هایى که در این امر مهم کوتاهى مى‌کنند، جلوگیرى نماید؟ توضیح این که : بنده دانشجو هستم. چندى قبل استاد در کلاس این شُبهه را مطرح کرد، و مدّعى شد که هیچ دلیل فقهى وجود ندارد که حکومت را ملزم کند تا مواظب حجاب خانم‌ها باشد، همان طور که وظیفه ندارد مواظب نماز صبح افراد باشد. علاوه بر این گفتند: حضرت امیر(ع) دستور دادکه حجاب راازسرکنیزانى که خودراشبیه زنان آزادکرده بودند،بردارند. نظر شما چیست؟
پاسخ:
حکومت اسلامى و مسلمانان نسبت به گناهان پنهانى افراد وظیفه‌اى ندارند، ولى بدون شک نسبت به گناهانى که به طور علنى و آشکار، در سطح جامعه انجام مى‌شود وظیفه نهى از منکر دارند، و الّا جایى براى انجام این وظیفه مهم باقى نمى‌ماند. البتّه با این تفاوت که مردم باید به نهى از منکر زبانى اکتفا کنند. و ازهر گونه برخورد فیزیکى اجتناب ورزند، ولى حکومت مى‌تواند وارد این مرحله نیز شود؛ و در مورد کنیزها اساسآ میزان پوشش آنها نسبت به زنان آزاد از نظر اسلام متفاوت بوده است.
حکم پوشیدن چکمه برای بانوان
پرسش:
استفاده از چکمه برای بانوان چه حکمی دارد؟
پاسخ:
چنانچه پوشیدن چکمه برای بانوان، مفسده نداشته باشد و از نظر عرف متدینین، موجب جلب توجه نامحرم نگردد مانعی ندارد.
حکم استفاده از کلیپس
پرسش:
آیا استفاده از گل سر یا کلیپس و بستن مو به گونه ای که جلوه داشته باشد،چه حکمی دارد؟
پاسخ:
در فرض سوال مانعی ندارد ولی بهتر است از این امور که معمولا جلب توجه می کند اجتناب شود.
بازی و تفریح به صورت مختلط
پرسش:
دانشجویان در اردوهای تفریحی بصورت مختلط (ذکور و اناث) به بازی و تفریحاتی (مثل برف بازی و غیره) می پردازند و این کار را صحیح می دانند. آیا این عمل آنان خالی از اشکال است؟
پاسخ:
این کارها جائز نیست.
بودن چند خانواده نامحرم در یک محل با حجاب کامل
پرسش:
می خواستم بدانم که آیا میهمانی هایی که چند خانواده در اتاقی مانند اتاق پذیرایی هستند و همه حجاب چادر دارند ایراد دارد؟
پاسخ:
اشکالی ندارد ولی در صورت امکان اگر زنها و مردها از هم جدا باشند بهتر است.
حکم شرکت در مسابقاتی که تصاویر نیمه برهنه ی آن در انظار عموم قرار می گیرد
پرسش:
شرکت درمسابقات پرورش اندام (بادی بیلدینگ) به طوری که با شورت مایور دربین هزاران نفر پسر بدن خود را به نمایش گذاشته و از آنها عکس گرفته می شود و تصاویر و فیلم آنها به اینترنت وارد می شود یا فیلم های آنها را می فروشند و شاید ناموس مردم آنها را با با بدن برهنه ببینند، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
هرگاه بدانند آن عکسها در معرض دید عموم قرار می گیرد شرکت در چنین مسابقاتی اشکال دارد.
حجاب مردان مقابل نامحرم
پرسش:
حجاب مرد را در برخورد با زن نامحرم بیان فرمایید؟ یا مردان در مقابل زنان چه مقدار از بدن خود را باید بپوشانند؟
پاسخ:
مردان مى توانند سر و گردن و مقدارى از سینه و دستها و پاها را در مقابل نامحرم نپوشانند، ولى بقیّه بدن را باید بپوشانند.
حجاب مردان در برابر مردان
پرسش:
مردان در مقابل هم جنس چه مقدار از بدن خود را باید بپوشانند؟
پاسخ:
مردان می توانند در برابر مردان دیگر (البته در جائی که زنان حضور ندارند) به غیر از عورتین بقیه بدن را نپوشانند مگر این که مفسده ای داشته باشد.
حکم پوشیدن شلوار کوتاه برای مردان
پرسش:
پوشیدن شلوار کوتاه برای مردان چه حکمی دارد؟
پاسخ:
پوشیدن شلوار کوتاه در صورتی که تا زیر زانو باشد و منشا فساد خاصّى نباشد، مانعی ندارد.
حکم حضور زنان در شهربازی
پرسش:
آیا جایز است که زنان در شهربازی ها سوار بازی های مهیج شوند و جیغ بزنند؟
پاسخ:
این امور مناسب زنان مسلمان نیست.
حکم حضور بازیکنان زن در میادین ورزشی بین الملل
پرسش:
حکم حضور تیم فوتبال بانوان در ورزشگاه با حجاب کامل چیست؟
پاسخ:
در صورتی که تماشاچیان مرد حضور نداشته باشند مانعی ندارد.[5]
استفاده از لباس های بدن نما
سوال:
آیا برای زنان پوشیدن لباس های تنگی که برجستگی های بدن آنان را نشان می دهد و یا پوشیدن لباس های بدن نما و عریان در عروسی ها و مانند آن جایز است؟
پاسخ:
اگر از نگاه مردان اجنبی و ترتّب مفسده در امان و محفوظ باشند، اشکال ندارد در غیر این صورت جایز نیست.
پوشیدن کفش براق
سوال:
آیا پوشیدن کفش سیاه برّاق توسط زن مؤمن جایز است؟
پاسخ:
اشکال ندارد مگر آن که رنگ و شکل آن باعث جلب توجه نامحرم و یا انگشت نما شدن او شود.
رنگ لباس در پوشش بانوان
سوال:
آیا بر زنان واجب است در لباس مانند مقنعه، شلوار و پیراهن فقط رنگ سیاه را انتخاب کنند؟
پاسخ:
حکم لباس زن از جهت رنگ و شکل و کیفیت دوخت مانند کفش است که در جواب سؤال قبل بیان شد.
جلب توجه و تهییج در لباس زنان
سوال:
آیا جایز است حجاب و لباس زن به گونه ای باشد که توجه دیگران را بخود جلب کند و یا باعث تهییج شهوت شود مثلاً طوری چادر سر کند که توجه دیگران را به خود جلب کند و یا پارچه و رنگ جوراب را به گونه ای انتخاب کند که شهوت برانگیز باشد؟
پاسخ:
پوشیدن چیزی که از جهت رنگ یا شکل و یا نحوه پوشیدن باعث جلب توجه اجنبی شود و موجب فساد و ارتکاب حرام گردد، جایز نیست.
جوراب نازک برای بانوان
سوال:
آیا بافندگی و خرید و فروش جوراب نازک شرعاً جایز است؟
پاسخ:
اگر تولید و خرید و فروش آن به قصد پوشیدن زنان در برابر مردان اجنبی نباشد، اشکال ندارد.
تصویر بدون پوشش نامحرم
سوال:
نگاه کردن به تصویر زن نامحرم و بدون پوشش چه حکمی دارد؟ نگاه کردن به صورت زن در تلویزیون چه حکمی دارد؟ آیا بین زن مسلمان و غیرمسلمان و بین پخش آن به طور مستقیم و یا غیر مستقیم تفاوتی وجود دارد؟
پاسخ:
نگاه کردن به تصویر زن نامحرم، حکم نگاه کردن به خود زن نامحرم را ندارد، بنا بر این اگر نگاه از روی لذّت نبوده و خوف افتادن به گناه نباشد و تصویر هم متعلّق به زن مسلمانی که بیننده آن را می شناسد نباشد، اشکال ندارد و بنا بر احتیاط واجب نباید به تصویر زن نامحرم که به طور مستقیم از تلویزیون پخش می شود، نگاه کرد ولی در پخش غیرمستقیم تلویزیونی اگر ریبه و خوف افتادن به گناه نباشد، نگاه کردن اشکال ندارد.
قرار گرفتن عکس نامحرم در اختیار دیگران
سوال:
هنگام جشن عروسی چند عکس از من گرفته شد که در آن ها حجاب کامل نداشتم، این عکس ها در حال حاضر نزد دوستان و اقوام من هستند. آیا جمع آوری آن ها بر من واجب است؟
پاسخ:
اگر وجود عکس ها نزد دیگران مفسده ای ندارد و یا بر فرض ترتّب مفسده، شما در دادن عکس ها به دیگران نقشی نداشته اید یا جمع کردن آن ها از دیگران برای شما مشقّت دارد، تکلیفی در این باره ندارید.
حکم دیدن تصویر زنان برهنه
سوال:
آیا دیدن تصاویر زنان برهنه و نیمه برهنه در فیلم های سینمایی و غیر آن، در صورتی که آنان را نشناسیم، جایز است؟
پاسخ:
نگاه کردن به فیلم ها و تصاویر، حکم نگاه کردن به اجنبی را ندارد و در صورتی که از روی شهوت و ریبه نباشد و مفسده ای هم بر آن مترتّب نشود، شرعاً اشکال ندارد ولی با توجه به این که دیدن تصویر برهنه ای که شهوت برانگیز است، غالباً از روی شهوت بوده و به همین دلیل مقدمه ارتکاب گناه می باشد، بنا بر این دیدن آن ها حرام است.
گرفتن عکس در جشن های عروسی بانوان
سوال:
آیا جایز است زن در جشن های عروسی بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟ و بر فرض جواز، آیا مراعات حجاب کامل در آن واجب است؟
پاسخ:
اصل عکس گرفتن منوط به اجازه شوهر نیست ولی اگر احتمال بدهد که اجنبی عکس او را ببیند و عدم رعایت حجاب کامل منجر به مفسده ای شود، مراعات آن واجب است.
دیدن کشتی مردان توسط زنان
سوال:
آیا برای زنان، دیدن کشتی مردان جایز است؟
پاسخ:
اگر مشاهده آن باحضور در میدان کشتی و به طور مستقیم باشد و یا آن را به طور زنده و مستقیم از تلویزیون ببینند و یا به قصد لذت و ریبه بوده و یا در آن خوف ارتکاب گناه و فساد وجود داشته باشد، جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.
عکس گرفتن از عروس توسط مرد اجنبی
سوال:
اگر عروس درشب جشن عروسی روپوش روشن و نازکی برسرش بیندازد، آیا جایز است مرد اجنبی از او عکس بگیرد؟
پاسخ:
اگر مستلزم نگاه حرام به زن اجنبی باشد جایز نیست، وگرنه اشکال ندارد.
عکس گرفتن زن در بین محارم
سوال:
گرفتن عکس زن غیرمحجّبه در بین محارمش چه حکمی دارد؟ اگر احتمال داده شود که مرد اجنبی آن عکس ها را هنگام ظاهر کردن ببیند، حکم آن چیست؟
پاسخ:
اگر عکاسی که به او نگاه می کند و عکس وی را می گیرد، از محارم او باشد، عکس گرفتن از او اشکال ندارد و ظاهر کردن آن هم نزد عکاسی که او را نمی شناسد اشکال ندارد.
دیدن گوینده تلوزیون بدون حجاب
سوال:
آیا نگاه کردن به موی گوینده تلویزیون که آرایش کرده و سر و سینه اش پوششی ندارد، جایز است؟
پاسخ:
مجرّد نگاه کردن چنانچه از روی لذّت نبوده و خوف ارتکاب حرام و فساد در آن نباشد و به صورت پخش مستقیم هم نباشد، اشکال ندارد.
دیدن زنان بی حجاب در فیلم ها
سوال:
دیدن فیلم های ایرانی که بعد از انقلاب تولید شده اند و در آن ها زنان با حجاب ناقص ظاهر می شوند و گاهی بدآموزی هایی نیز دارند، چه حکمی دارد؟
جواب:
اصل مشاهده این فیلم ها اگر به قصد لذت و ریبه نباشد و موجب وقوع در مفسده هم نگردد، فی نفسه اشکال ندارد ولی فیلم سازان باید از تهیه و تولید فیلم هایی که با تعالیم ارزشمند اسلامی منافات دارد، خودداری کنند.[6]
بیرون گذاشتن روسری از زیر چادر
پرسش:
آیا بیرون گذاشتن قسمتی از روسری از زیر چادر برای زنان اشکال دارد؟
پاسخ:
مانعی ندارد ولی موهایش را باید بپوشاند.
پوشیدن جوراب به رنگ پا برای بانوان
پرسش:
آیا یک زن جوان می تواند جوراب به رنگ پا که معمولا ساق پا را زیباتر نشان می دهد به عنوان حجاب بپوشد؟
پاسخ:
پوشیدن چنین جورابی ـ به خودی خود ـ اشکالی ندارد، امّا چون در فرض سؤال زینت به حساب آمده باید آن را از دید نامحرمان بپوشاند.
آموزش رانندگی به زن محجبه
پرسش:
آیا زن با حجاب تنها می تواند از مرد نامحرم رانندگی یاد بگیرد در صورتی که هنگام آموزش، بیم وقوع در حرام هم نباشد؟
پاسخ:
با وجود ایمنی از فساد، جایز است.
شانه و گوش ها در حفظ حجاب
پرسش:
عده ای از زنان با حجاب مسلمان، عادت کرده اند که چانه و قسمتی از زیر چانه را باز می گذارند امّا گردن را می پوشانند. آیا چنین کاری جایز است؟ و چه اندازه ای از صورت را می توان باز گذاشت و آیا گوشها را هم می توان بیرون گذاشت؟
پاسخ:
صورت شامل دو گوش نمی شود، پس پوشاندن آنها واجب است امّا چانه و مقدار اندکی از زیر چانه، در حکم صورت می باشد.
درس دادن و سخرانی برای زنان محجبه
پرسش:
درس دادن یا سخنرانی کردن یک مرد در مقابل زنهائی که حجاب اسلامی دارند چه حکمی دارد ؟
پاسخ:
فی نفسه مانعی ندارد .
نشستن دختر و پسر در یک کلاس
پرسش:
ایا نشستن یک دختر در کنار یک پسر در یک کلاس دانشگاه چه حکمی دارد؟
پاسخ:
با رعایت حدود شرعی اشکال ندارد.
حکم پوشش مانتو و روسری
پرسش:
آیا برای حجاب می توان از مانتو و روسری استفاده کرد؟
پاسخ:
مانعی ندارد.
حکم پوشاندن پا برای زنان
پرسش:
پوشاندن پا برای خانم ها با جوراب تا چه حدی باید باشد ؟
پاسخ:
اگر پا و ظاهر آن مرئی نباشد اشکال ندارد و لو اینکه حجم آن را نشان بدهد .
نقاب و پوشیه برای زنان
پرسش:
نقاب برای زن جوان چه حکمی دارد ؟
پاسخ:
واجب نیست.
تحمیل حجاب به همسر
پرسش:
آیا مرد اجازه دارد که حجاب را به همسر خود تحمیل کند؟
پاسخ:
مرد نمی تواند همسر خود را مجبور کند به رعایت کردن حجاب ولی می تواند او را از بیرون رفتن منع کند حتی با حجاب. پس می تواند شرط کند که اگر حجاب کامل پوشید حق دارد خارج شود.
منظور از حجاب و عفت برای بانوان
پرسش:
آیا منظور از حجاب پاکی و عفت زن و جلوگیری از انحراف جامعه و عدم نگاه آمیخته با گناه به زن نیست ؟ در این صورت اگر زنی بتواند با پوشیدن لباسهای ساده ای که ابدا جلب توجه نمی کند عفت را رعایت و از نگاه شهوت آمیز مردان جلوگیری کند آیا لازم است روری سر کند و اگر بله چرا ؟
پاسخ:
حجاب یعنی مستور کردن تمام بدن و زینتها و مواضع فتنه انگیز زن با پوششی که خود زینت یا موجب تحقیر و استهجان نباشد واجب است و علل احکام از راه شرع معلوم می شود و علتی برای این حکم بیان نشده است.[7]
پی نوشت
[1]. احزاب، آیه 59.
[3]. بحارالانوار، ج 103، ص 235).
[4]. نهج‌البلاغه، حکمت 474.