برنامه‌نویسی جزو مشاغلی است که این روزها از همه جا شنیده می‌شود که جزو کارهای آینده‌دار و پردرآمد است. بسیاری از جوانان و نوجوانان امروزی به دنبال یادگیری این حرفه در حوزه‌های مختلف هستند و کدنویسی را مسیر آینده شغلی خود تعریف کرده‌اند. اما میزان درآمد برنامه‌نویسان ایرانی در حوزه‌های مختلف، با سابقه کاری‌های گوناگون چقدر است؟ پاسخ این سوال را در آماری می‌یابیم که به همت جاب‌ویژن از یک جامعه آماری 1307 نفره صورت گرفته است.
در آمار جاب ویژن 15 درصد شرکت‌کننده‌ها را زنان تشکیل دادند و 85 درصد را مردان؛ همچنین در این آمار بیش از نیمی از افراد (51درصد) سابقه کاری کمتر از دو سال داشتند. همچنین 28 درصد سابقه کاری دو تا پنج سال، 13 درصد سابقه پنج تا ده سال و 8 درصد بیشتر از ده سال سابقه کاری داشتند که از این تعداد 51 درصد به صورت دائمی شاغل بودند و 49 درصد فریلنس (آزادکار) کار می‌کردند.
نگاهی دقیق‌تر به این آمار به ما می‌گوید که برنامه‌نویسان درآمدهای مختلفی بر حسب مواردی که یاد دارند؛ کسب می‌کنند. همچنین عوامل دیگری چون سابقه‌کار و جنسیت نیز در این موضوع دخیل بوده که برخی از آنها مانند سابقه‌کار منطقی به نظر می‌رسد و برخی از آنها همچون حقوق کمتر زنان، سوال برانگیز است. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به آمارهای ارائه شده در این پرونده خواهیم داشت.
همانطور که می‌بینید، به نظر می‌رسد این روزها بیشتر برنامه‌نویسان تمایل دارند که در حوزه اندروید کار کنند و پس از آن .NET (زبان برنامه نویسی سرور) در بین آنها طرفدار دارد. رتبه سوم هم به PHP (زبان برنامه نویسی سرور) تعلق دارد.
اگر به برنامه‌نویسی علاقه‌مندید و نمی‌دانید بهتر است در کدام حوزه کار کنید، این جدول می‌تواند جواب را نشانتان دهد. درآمد برنامه‌نویسان حوزه ExpressJS از همه بیشتر است چرا که عملا با تسلط روی این موضوع، می‌توان در حوزه‌های زیادی کار کرد. لینوکس کارها و برنامه‌نویسان پایتون هم رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. نکته جالب حضور برنامه‌نویسان حوزه React است که با وجود تازه بودن آن و بکر بودن بازار آن در ایران، جایگاه جالب توجهی را در این آمار به خود اختصاص داده است.
در حوزه برنامه‌نویسی هم مانند سایر شغل‌ها، رزومه کاری و سابقه کار حرف اول و آخر را می‌زند. اکثر برنامه‌نویس‌ها حقوقی معادل بین 1 تا 1.5 میلیون تومان دارند (38 درصد) و با بالا رفتن سابقه‌کاری، حقوقشان هم بیشتر می‌شود. میانگین درآمد کل برنامه نویس‌ها اما رقمی نزدیک به سه میلیون تومان (2930000) است.
برنامه نویس‌های فریلنسر در برابر استخدام دائمی
در اینجا ذکر این نکته ضروری است که هرچه سابقه کاری برنامه‌نویس بیشتر باشد، حقوق آن هم رو به فزونی می‌یابد. به عنوان مثال بر اساس همین آمار، نزدیک به 70 درصد برنامه‌نویس‌های فریلنس با سابقه کاری دو سال یا کمتر، حقوقی بین 1 تا 1.5 میلیون دریافت می‌کنند؛ در حالی که همین افراد با سابقه کاری 10 ساله درآمدی معادل هشت میلیون و 590 هزار تومان دارند. در مثالی دیگر نیز یک برنامه‌نویس دائمی با سابقه کمتر از دو سال در آمدی معادل دو میلیون و 40 هزار تومان دارد در حالی که یک برنامه‌نویس با سابقه بیش از ده سال حدود هفت میلیون و 93 هزارتومان در می‌آورد.
به نظر می‌رسد فریلنسرها کمتر به سابقه کار بالا می‌رسند و معمولا در همان اوایل کار خود به سمت قراردادهای دائمی می‌روند تا از یک ثبات در آمد برخوردار شوند. با این حال باید گفت که فریلنسرها وقتی به سابقه کاری زیادی دست پیدا کند، عموما حقوق بالاتری نسبت به کسانی که دائم کار می‌کنند خواهند داشت.
نکته جالب ماجرا اینجاست که فریلنس‌ها تا سابقه ده سال، همیشه رقمی کمتر از برنامه‌نویسان دائم کسب می‌کنند اما این آمار در سابقه‌کارهای طولانی مدت (بیش از ده سال) دگرگون شده و ورق به سمت فریلنسرها برمی‌گردد؛ امری که به نظر کارشناسان دلیلش کانال زدن‌ها و آشنایی آزادکاران در طول ده سال فعالیت خود با تک تک اعضای اکوسیستم فناوری است. در حقیقت برنامه‌نویسان آزادکار می‌توانند بعد از کسب کوله‌باری از تجربه و آشنایی با بسیاری از شرکتها، به در آمد قابل توجهی برسند و با کار کردن به صورت پروژه‌ای به واسطه جایگاهی که در ده سال پیدا کرده‌اند، حق‌الزحمه خوبی کسب کنند.
برنامه نویسان زن ایرانی
هم مقدار 15 درصدی جامعه آماری فعلی و هم مقایسه درآمد برنامه‌نویس‌های زن و مرد نشان می‌دهد که زنان کمتر در این حوزه فعال هستند و تعدادی هم که فعال هستند، از در آمد برابری برخوردار نیستند. «روژینا پور مقدم» برنامه‌نویس که سابقه بیش از 5 سال در این حوزه دارد در گفتگو با دیجیاتو ضمن تایید این مساله می‌گوید که این موضوع در استارت آپ‌ها کمتر دیده می‌شود:
«همانطور که آمار هم نشان می‌دهد، افراد با سابقه کاری بیشتر، اختلاف حقوق بیشتری نسبت به مردان دارند چرا که عموم این زنان از سال‌های دور در شرکت‌های دولتی کار می‌کردند و در آن زمان حقوق زنان به شدت نادیده گرفته می‌شد. خوشبختانه در پنج شش سال اخیر که اکوسیستم استارت آپی وارد کشور شده، شاهد تغییر این نگرش هستیم و به شخصه کمتر شاهد چنین نابرابری‌هایی در این نوع از کسب‌وکارها هستم؛ هرچند این نگاه جنسیت زده به کلی حذف نشده و خود من هم در طول سالها فعالیتم با این چالش مواجه شدم که یک برنامه‌نویس مرد، یک ارشد زن را نپذیرد.»
پورمقدم تاکید دارد که این موضوع در ادارات دولتی بیشتر دیده می‌شود به طوری که نگاه نابرابر نیروهای مرد عملا مانع پیشرفت زنان در این ادارات می‌شود. او می‌گوید که مشکل عدم حقوق برابر زنان و مردان صرفا مربوط به حوزه ICT و یا محدود به نقطه جغرافیایی چون ایران نیست و یک مشکل جهانی است اما در ایران با توجه به فرهنگ غلط جنسیت زده، کمی بیشتر تبلور پیدا می‌کند:
«با این وجود تصور می‌کنم که خود زنان یکی از بانیان این موضوع هستند. آنها کمتر از نیروهای مرد مطالبه‌گری می‌کنند و برای حق و حقوقشان می‌جنگند. اگر زنان یاد بگیرند که دنبال حق خود باشند و این یادگیری در آنها از کودکی و دوران مدرسه نهادینه شود، می‌تواند نگاه‌های غلط را از میان بردارد. برنامه‌نویسی رشته مردانه‌ای نیست و به جرات می‌توانم بگویم که در همین جامعه کوچک زنان برنامه‌نویس، موارد قهار و حاذقی داریم که هیچ کمتری نسبت به نیروهای مرد ندارند اما متاسفانه هنوز استادان و دبیران دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی برنامه‌نویسی هم گاهی تصور می‌کنند که دختران تا یک حدی می‌توانند پیش بروند و بیشتر از آن را باید برنامه‌نویسان مرد آموزش ببینند.»
