خبرگزاری تسنیم: ماه رجب در کنار ماه شعبان و رمضان یکی از ماه‌های پر خیر و برکت مسلمانان محسوب می‌شود. سالروز ولادت امام محمد باقر (ع) در ابتدای این روز و نیز از سوی دیگر ولادت امام علی (ع) در اواسط این ماه جلوه‌ای دیگر به این ماه عظیم‌الشأن داده است. از دیگر سو در این ماه شریف و نورانی روز‌هایی با نام أیا‌م‌البیض (روشنایی) است که مراسم اعتکاف در این بازه زمانی در سرتاسر کشور‌های اسلامی برگزار می‌شود.
امام کاظم (ع) در روایتی در عظمت این ماه فرمود: «رجب ماه عظیمى است که خداوند حسنات را در آن دو چندان مىکند و گناهان را در آن محو مىکند و کسى که یک روز از رجب را روزه بدارد، آتش دوزخ به اندازه طى کردن یک سال راه از او دور مىشود و کسى که سه روز روزه بدارد بهشت بر او واجب مىشود؛ رَجَبٌ شَهْرٌ عَظِیمٌ یُضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الْحَسَنَاتِ وَ یَمْحُو فِیهِ السَّیِّئَاتِ مَنْ صَامَ یَوْماً مِنْ رَجَبٍ تَبَاعَدَتْ عَنْهُ النَّارُ مَسِیرَةَ سَنَةٍ وَ مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ». (من لا یحضره الفقیه، ج2، ص. 92)
در این راستا اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) اهتمام فراوانی بر دعا و مناجات به درگاه خداوند در این ماه داشتند و نیز برای اتصال بیشتر شیعیان خویش به معنویت این ماه ادعیه و مناجات‌هایی به ایشان آموختند که در ادامه به سه نمونه از ادعیه مشهور ماه شریف رجب اشاره می‌شود:
1. راوی می‌گوید به امام صادق (ع) گفتم جانم به فدایت به من دعایی در ماه رجب بیاموز تا خداوند به واسطه آن به من خیر و منفعت برساند. امام (ع) فرمود: این را بنویس. بسم‌الله الرحمن الرحیم و بگو در هر صبح و شب از ماه رجب و نیز در تعقیب نماز‌های یومیه:
یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ
اى آن که هر خیرى را از او امید دارم و از خشمش در هر شرّى ایمنى جویم
یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ
اى آن که در برابر عبادت اندک مزد بسیار عطا می‌کند
یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ
اى آن که به هرکه از او بخواهد می‌بخشد
یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً
اى آن که به هر که از او نخواهد و او را نشناسد نیز می‌بخشد، عطایش از روى مهربانى و رحمت است
اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیَّاکَ جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَ جَمیعَ خَیْرِ الْأخِرَةِ
با درخواستم از تو همه خیر دنیا و خیر آخرت را به من عنایت کن
وَ اصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ الْأخِرَةِ
و با درخواستم از تو همه شره دنیا و شره آخرت را بازگردان
فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ مااَعْطَیْتَ.
زیرا آنچه را تو عطا کردى کاستى ندارد
وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ؛ و از احسانت بر من بیفزاى اى کریم.
راوى می‌گوید: پس حضرت امام صادق (ع) محاسن شریف خود را با انگشتان دست چپ خود گرفت و این دعا را به حال التجا و تضرّع به حرکت دادن انگشت سبّابه دست راست خواند و بعد گفت:
«یاذَا الْجَلالِ وَ الْاِکْرامِ، یا ذَاالنَّعْمآءِ وَ الْجُودِ، یا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ، حَرِّمْ شَیْبَتى عَلَى النَّارِ»
اى داراى بزرگى و بزرگوارى، اى داراى بخشش و جود، اى داراى عطا و کرم، محاسنم را بر آتش دوزخ حرام کن.
منبع: إقبال الأعمال (ط - القدیمة) ابن طاووس، ج2، ص. 644
=====================
2. شیخ در کتاب «مصباح» از معلّى بن خنیس از امام صادق (ع) روایت کرده: در ماه رجب این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ صَبْرَ الشَّاکِرِینَ لَکَ وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْکَ وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَکَ
دایا شکیبایی شاکرانت و کردار ترسیدگانت و باور عبادت‌کنندگانت را از تو می‌خواهم.
اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُکَ الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ
خدایا تو برتر و بزرگی و من بنده بینوا و تهیدستم، تو بی نیاز و ستوده‌ای و من بنده خوارم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاکَ عَلَى فَقْرِی وَ بِحِلْمِکَ عَلَى جَهْلِی وَ بِقُوَّتِکَ عَلَى ضَعْفِی یَا قَوِیُّ یَا عَزِیزُ
خدایا بر محمّد و خاندانش درود فرست و عطای این خواسته‌ها را بر من منت بگذار به توانگری‌ات بر تهیدستی‌ام و به بردباری‌ات بر نادانی‌ام، به توانت بر ناتوانی‌ام،ای عزیز
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا بر محمّد و خاندانش آن جانشینان پسندیده درود فرست و مرا از کار‌های دنیا و آخرت نسبت به چیزی که بی‌تابم کرده کفایت کن،ای مهربان‌ترین مهربانان.
مؤلف گوید: سیّد ابن طاووس هم این دعا را در کتاب «اقبال» نقل کرده و از نقل او پیداست که این دعا از جامع‌ترین دعاهاست و در تمام اوقات مى توان آن را خواند.
منبع: مصباح المتهجد و سلاح المتعبد شیخ طوسی، ج2، ص. 802
=====================
3 ـ. ابی معشر می‌گوید امام صادق (ع) هنگامی که ماه رجب می‌رسید، هر روز این دعا را می‌خواند:
خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِکَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَکَ وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِکَ
آنان که بر غیر تو بار یافتند ناامید گشتند و آنان که به کاری جز توجه به تو پرداختند زیانکار شدند، و آنان که به درگاه غیر تو وارد شدند به تباهی رسیدند
وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ
و سودجویان دچار قحطی شدند، مگر آنان که از فضل تو سود جستند، درِ رحمتت به روی مشتاقان باز است
وَ خَیْرُکَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُکَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاکَ
خیرت به خواهندگان عطا شده، احسانت برای نیازمندان گواراست و عطایت برای آرزومندان آماده است و روزی‌ات حتی برای روگردانان از فرمانت گسترده است
وَ حِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُکَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ
و بردباری‌ات کسانی را که به دشمنی‌ات برخاسته اند نیز شامل است، شیوه ات به بدکاران احسان و روشت زندگی بخشیدن به متجاوزان است
اللَّهُمَّ فَاهْدِنِی هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِی اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ
خدایا مرا به راه ره‌یافتگان بدار و تلاش تلاش‌گران را روزی‌ام فرما
وَ لا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِی یَوْمَ الدِّینِ
و مرا از بی خبران دورشده قرار مده و روز جزا آمرزشت را نصیبم کن.
منبع: إقبال الأعمال (ط - القدیمة) ابن طاووس، ج2، ص. 643
