باشگاه خبرنگاران: برخی از مشمولان خدمت وظیفه عمومی درباره معافیت طلاب سوالاتی دارند که در این گزارش به آن می‌پردازیم.
مطابق ماده 31 قانون خدمت وظیفه عمومی، دانش آموزان مدارس و دانشجویان مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت آموزش و پرورش و یا مورد تأیید آن وزارت و دانشجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی یا غیر دولتی داخلی و خارجی مورد تأیید وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و طلاب حوزه‌های علمیه، که در حین تحصیل به سن مشمولیت رسیده و یا می‌رسند، تا زمانی که به تحصیلات خود ادامه می‌دهند، از اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف می‌باشند.
همچنین بر اساس ماده 32 قانون خدمت وظیفه، طلاب علوم دینی که قبل از رسیدن به سن مشمولیت و یا اعزام هم طبقه خود، طبق ضوابط مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه یا نمایندگان رسمی آن و یا با مجوز رسمی شورای عالی حوزه‌های علمیه در شهرستان‌ها به تحصیل اشتغال ورزند، در مدت تحصیل می‌توانند از مزایای ماده 31 قانون استفاده کنند.
گفتنی است؛ ارزشیابی میزان تحصیل با شورای مدیریت و یا نماینده آن خواهد بود.
همچنین در تبصره این موضوع آمده است: مشمولان دیپلم که دوره سطح و یا حداقل 6 سال دوره خارج را گذرانده باشند، به ترتیب همانند مشمولان لیسانس و دکتر خواهند بود و چنانچه بدون دیپلم دوره‌های مذکور را گذرانده باشند، همانند مشمولان فوق دیپلم و فوق لیسانس می‌باشند و در هر صورت طلابی که به درجه اجتهاد نایل گردند، همانند مشمولان دکترا می‌باشد.
بر اساس ماده 33 قانون خدمت وظیفه؛ صدور معافیت تحصیلی دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب علوم دینی، موکول به ارائه گواهی اشتغال به تحصیل آنان، از طریق مراجع ذیربط است و مدت اعتبار آن تا 1 سال پس از صدور گواهی پایان تحصیلات در هر مقطع می‌باشد.
مطابق ماده 34 قانون سربازی، دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب علوم دینی مشمول، در صورت ترک تحصیل، اخراج، انصراف یا فراغت از تحصیل، باید برای خدمت دوره ضرورت خود را معرفی کنند و مقامات مسئول مکلفند صورت اسامی این قبیل مشمولان را با ذکر مشخصات کامل، نشانی و رشته تحصیلی به طور انفرادی، بدون تأخیر به سازمان محل ارسال دارند.
تبصره 1:
مهلت معرفی برای مشمولان مذکور حداکثر 1 سال پس از تاریخ انصراف، ترک تحصیل و اخراج و فراغت از تحصیل است.
تبصره 3:
متخلفین از اجراء این ماده قانون، برای بار اول به توبیخ کتبی و درج در پرونده، و برای بار دوم علاوه بر توبیخ کتبی به یک ماه انفصال از خدمت و برای بار سوم به دو ماه انفصال از خدمت محکوم می‌شوند.
همچنین در بخشنامه این موضوع آمده است؛ 1. افراد دارای مدرک تحصیلی زیر دیپلم قبل از سن مشمولیت، مجاز به تحصیل در حوزه علمیه می‌باشند.2- مشمولان دارای مدرک دیپلم یا پیش دانشگاهی که هنوز وارد غیبت نگردیده‌اند، مجاز شروع به تحصیل در حوزه علمیه می‌باشند.3-کلیه مشمولان فوق دیپلم تا دکتری پس از فراغت از تحصیل، به شرط نداشتن غیبت و البته با رعایت شرایط سنی زیر می‌توانند به طور تمام وقت در حوزه‌های علمیه تحصیل نموده و از معافیت تحصیلی برخوردار شوند.
شرایط سنی بدین صورت می‌باشد:
سن مشمولان فوق دیپلم حداکثر 22 سال تمام، سن مشمولان لیسانس حدکثر 24 سال تمام، سن مشولان فوق لیسانس حداکثر 28 سال تمام و سن مشمولان دکتری حداکثر 30 سال تمام باشد.
همچنین، ترخیص سربازان حین خدمت فارغ التحصیل مقطع دیپلم و بالاتر به شرط نداشتن غیبت اولیه، (و رعایت شرط سنی برای سربازان فوق دیپلم تا دکتری) برای ادامه تحصیل در حوزه‌های علمیه بلامانع است، لذا سربازان حین خدمت می‌بایست ابتدا توسط وظیفه عمومی محل سکونت ترخیص شوند و پس از ثبت ترخیص از خدمت، مجاز به استفاده از معافیت تحصیلی می‌باشند.
گفتنی است؛ دانشجویان انصرافی از دانشگاه‌ها در صورت نداشتن غیبت و حداکثر تا 1 سال پس از انصراف، مجاز به ادامه تحصیل در حوزه علمیه می‌باشند و طلاب اهل تشیع مشغول به تحصیل در حوزه‌های علمیه که دارای معافیت تحصیلی حوزوی می‌باشند تا زمانی که حوزه علمیه فراغت، انصراف یا اخراج طلبه را اعلام نکرده باشد، معافیت تحصیلی حوزوی معتبر می‌باشد، بنابراین سقف سنوات تحصیلی برای طلاب اهل تشیع لحاظ نمی‌گردد.
افرادی که به سن مشمولیت رسیده اند و در سن مشمولیت از دبیرستان یا دانشگاه ترک تحصیل و اخراج شده اند، تا پایان خدمت مجاز به تحصیل در حوزه علمیه نمی‌باشند. (اما چنانچه ترک تحصیل یا اخراج قبل از ورود به سن مشمولیت باشد مانع شروع به تحصیل در حوزه قبل از سن مشمولیت نمی‌باشد.)
همچنین دانشجویان انصرافی از مقطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته که در سقف سنوات تحصیلی اولیه با اخذ مدرک معادل پایین‌تر از تحصیل دانشگاهی انصراف می‌دهند، برای ورود به حوزه‌های علمیه شرایط سنی لحاظ نمی‌گردد و برای ادامه تحصیل دانشجویان انصرافی از مقطع کارشناسی ناپیوسته و بالاتر (ناپیوسته)، با توجه به اینکه قبلاً از مقاطع دانشگاهی فارغ التحصیل گردیده اند، شرایط سنی لحاظ می‌گردد.
رسیدگی به درخواست معافیت پزشکی طلاب در حین تحصیل در حوزه (بدون نیاز به ابطال معافیت تحصیلی) بلامانع است و پس از صدور کارت معافیت پزشکی، معافیت تحصیلی باطل می‌شود.
در رسیدگی به معافیت پزشکی طلاب ازنظر مقطع تحصیلی، با طلاب شاغل به تحصیل در سطح مقدمات همانند مشمولان دیپلم و با طلاب شاغل به تحصیل در سطح یک و بالاتر همانند مشمولان فوق دیپلم و بالاتر رفتار می‌شود و طلاب حوزه‌های علمیه که دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی می‌باشند، در صورت درخواست معافیت پزشکی، برابر بالاترین مدرک تحصیلی اخذ شده (حوزوی یا دانشگاهی) به درخواست آن‌ها رسیدگی می‌گردد
همچنین طلاب دارای مدرک تحصیلی دیپلم که از حوزه‌های علمیه انصراف داده و تقاضای ادامه تحصیل در دانشگاه را دارند، اگر بدون اخذ مدرک (سطح 1 را به پایان نرسانده باشند) انصراف دهند در صورت نداشتن غیبت اولیه شرایط ادامه تحصیل در دانشگاه را خواهند داشت.
لیکن آن دسته از طلاب انصرافی که موفق به پایان رساندن سطوح مختلف حوزوی شده اند، ضمن نداشتن غیبت اولیه صرفاً می‌توانند در مقاطع تحصیلی دانشگاهی بالاتر از مقطع همطراز سطح اخذ شده حوزوی، ادامه تحصیل دهند.
