درد، آفت، زخم، تغییر رنگ، ظاهر مودار فقط برخی از مشکلاتی است که ممکن است برای زبان رخ دهد. در ادامه این مطلب به مشکلاتی که ممکن است برای زبان رخ دهد، علل، علائم و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
به گزارش به نقل ا ز تبیان، زبان هم مثل سایر ارگان‌های بدن می‌تواند دچار مشکلات متعددی مثل موارد زیر شود:
-- درد
-- زخم
-- ورم
-- تغییر در حس چشایی
-- تغییر رنگ
-- تغییر در بافت
معمولاً این مشکلات جدی نیستند اما گاهی اوقات ممکن است ناشی از شرایط جدی دیگری باشند که در این صورت باید مورد بررسی بیشتر و درمان قرار گیرند. می‌توان با بهداشت دهانی خوب، از بسیاری از مشکلات غیر جدی احتمالی زبان پیشگیری کرد.
علائم مشکلات زبان
-- از دست دادن جزئی و یا کلی حس چشایی زبان و یا تغییر در توانایی حس طعم‌های ترش، شور، تلخ و شیرین
-- دشوار شدن حرکت دادن زبان
-- ورم کردن زبان
-- تغییر در رنگ طبیعی زبان و یا سفید، صورتی روشن، سیاه یا قهوه‌ای شدن بخش‌هایی از زبان
-- احساس درد در کل و یا نقاطی از زبان
-- احساس سوزش در کل و یا نقاطی از زبان
-- نقاط سفید یا قرمز روی زبان که معمولاً دردناک است
-- ظاهر خزدار و یا مودار روی زبان
دلایل مشکلات زبان
علائم مشخصی که افراد ممکن است روی زبان خود حس کنند به تشخیص دلایل منجر به این مشکلات به پزشکان کمک خواهد کرد.
علت سوزش زبان
احساس سوزش زبان در خانم‌ها بعد از سن یائسگی می‌تواند رخ دهد. علاوه بر آن در معرض موارد تحریک‌آمیز بودن مثل سیگار هم می‌تواند این حس را در پی داشته باشد.
علت تغییر رنگ زبان
رنگ صورتی روشن در زبان معمولاً ناشی از کمبود آهن، اسیدفولیک یا ویتامین B12 است. واکنش آلرژیک به گلوتن هم دیگر دلیل این تغییر رنگ می‌تواند باشد.
سفید شدن زبان معمولاً در نتیجه استعمال دخانیات، نوشیدن الکل و یا بهداشت دهانی نادرست است. خطوط و یا برآمدگی‌های سفید روی زبان می‌توانند ناشی از یک التهاب به نام لیکن پلان دهانی باشد که برخی معتقدند این اتفاق ناشی از واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن است که ممکن است بر اثر شرایط دیگر مثل هپاتیت C یا آلرژی رخ دهد.
علت تغییر بافت زبان
اگر ظاهر زبان مو دار یا خزدار به نظر برسد، به احتمال زیاد ناشی از یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها است. تشعشعات (مثل اشعه‌های درمانی) روی سر و گردن نیز می‌تواند منجر به این اتفاق شود. تغییرات در بافت زبان با مصرف مقادیر زیاد مواد تحریک‌کننده مثل قهوه، شوینده‌های دهان و سیگار گسترش خواهد یافت.
علت درد زبان
درد زبان معمولاً درنتیجه جراحت و یا عفونت است. به طور مثال اگر فرد زبان خود را گاز بگیرد ممکن است زبان زخم شده و برای مدتی درد داشته باشد. وجود عفونتی جزئی روی زبان هم که غیرمعمول نیست می‌تواند دلیل دیگری برای ایجاد درد و تحریک زبان شود. پاپیلای زبان ملتهب یا جوانه‌های چشایی برآمدگی‌های کوچک و دردناکی هستند که بعد از گازگرفتگی زبان و یا تحریک آن توسط غذای داغ پدیدار می‌شوند.
ورم ناگهانی زبان می‌تواند باعث دشواری در تنفس شود. این اتفاق، حالتی اورژانسی است و باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
آفت دهان یکی دیگر از دلایل رایج درد بر رو و یا در زیر زبان است. آفت زبان یک زخم کوچک سفید یا زردرنگ است که می‌تواند به دلایل نامعلومی رخ دهد. دلیل وقوع آفت دهان ویروس هرپس که ویروس عامل تب‌خال است، نیست. برخی از عوامل آفت دهان عبارت‌اند از: جراحات دهان، عناصر ساینده موجود در خمیردندان و یا دهان‌شویه‌ها، آلرژی‌های غذایی و یا کمبود مواد مغذی در بدن. در بسیاری از موارد، علت آفت دهان نامعلوم می‌ماند و معمولاً بدون اقدامی برای درمان، بهبود خواهد یافت.
سایر دلایل غیر رایج که منجر به درد زبان می‌شوند عبارت‌اند از: سرطان، کم‌خونی، هرپس دهانی، پروتزهای تحریک‌کننده و سیم دندان در افرادی که ارتودنسی کرده‌اند.
15 تهدیدکننده‌ی سلامت دهان و دندان
علاوه بر موارد بالا، نورالژی هم می‌تواند به‌عنوان یکی از دلایل درد زبان در نظر گرفته شود. نورالژی درد شدیدی است که در امتداد یک عصب آسیب‌دیده رخ می‌دهد. نورالژی می‌تواند بر اثر دلیلی نامعلوم و یا یکی از دلایل زیر رخ دهد:
-- افزایش سن
-- ام‌اس
-- دیابت
-- تومور
-- عفونت
-- علت ورم زبان
زبان متورم می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر وجود شرایط یا بیماری‌هایی شامل موارد زیر باشد:
-- سندرم داون
-- سرطان زبان
-- سندرم بکویت ویدمن (BWS)
-- تیروئید بیش‌ازحد فعال
-- لوسمی
-- گلو
-- کم‌خونی
اگر تورم زبان خیلی ناگهانی رخ دهد، محتمل‌ترین دلیل، واکنش آلرژیک است. این تورم می‌تواند دشوار شدن تنفس را درنتیجه داشته باشد. توجه داشته باشید؛ دشواری تنفسی که در نتیجه ورم زبان باشد، یک حالت اورژانسی پزشکی تلقی شده و درصورت وقوع، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
تشخیص مشکل زبان
اگر مشکلی که در زبان وجود دارد شدید، ناشناخته و برای چندین روز ادامه‌دار باشد و هیچ علائمی از بهبودی در آن دیده نشود باید با پزشک مشورت کرد. با مشاهده علائم زیر هم باید به پزشک مراجعه شود:
-- زخم‌هایی بزرگ‌تر از زخم‌هایی که قبلاً داشته‌اید
-- زخم‌های مکرر
-- دردهای مکرر
-- مشکل مداومی که بیش از دو هفته طول کشیده
-- درد زبانی که با داروهای ضد درد و یا خود مراقبتی بهبود نیابد
-- مشکلات زبانی همراه با تب بالا
-- مشکل شدید در خوردن و نوشیدن
پزشک در طول مدت ویزیت به‌طور کامل زبان فرد را موردبررسی قرار داده و پرسش‌هایی را مطرح خواهد کرد. این سؤال‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
-- چه مدت دچار علائم بودید؟
-- وضعیت تغییر در حس چشایی شما؟
-- نوع ناراحتی که در زبان دارید؟
-- دشوار بودن یا نبودن حرکت دادن زبان
-- مشکلات دیگر احتمالی در دهان
خود مراقبتی از زبان
می‌توان با رعایت بهداشت دهان از بروز برخی مشکلات جلوگیری کرد. مسواک زدن، نخ دندان به‌طور منظم و چکاپ دوره‌ای دهان و دندان توسط پزشک ازجمله اقدامات در این راستا است.
درمان‌های زخم و آفت دهان
اگر با آفت و یا زخم در دهان مواجه هستید می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
-- از خوراکی‌های داغ و تند بپرهیزید
-- سعی کنید فقط نوشیدنی‌های خنک بنوشید و از غذاهای نرم و ملایم استفاده کنید تا زخم‌ها کاملاً خوب شوند
-- از مخلوط آبگرم و نمک و یا مخلوط آبگرم و جوش‌شیرین برای شستشوی دهان خود استفاده کنید
