محمدجواد شریعت باقری رئیس دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه قضاییه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، درباره تأسیس و عملکرد دانشگاه علوم قضایی و چگونگی جذب دانشجو توسط این دانشگاه اظهار کرد: قانونی که برای تأسیس این دانشکده به تصویب رسید به یک سال و نیم قبل از انقلاب اسلامی برمی گردد، یعنی خرداد سال 56؛ ولی پس از تصویب این قانون در سال 61 دانشکده با همت و تلاش شهید گرانقدر آیت الله دکتر بهشتی به طور رسمی آغاز به کار کرد و سپس به دانشگاه تبدیل شد. در 36 سال گذشته، دانشگاه علوم قضایی به طور مرتب دانشجویانی را پذیرش و به طور متوسط سالیانه سیصد نفر را فارغ التحصیل کرده و به عنوان قاضی به دستگاه قضایی تحویل داده است.
وی گفت: بنابراین حدود 9 الی 10 هزار نفر از کسانی که قاضی شدند، یا در حال حاضر شاغلند، یا بازنشسته شدند و یا برخی از آنها به هر دلیل بیرون رفتند و وکیل شدند.
شریعت باقری ادامه داد: هدف از تأسیس این دانشگاه که قبلأ دانشکده بوده و درحال حاضر دانشگاه شده، این است که دانشگاهی مختص به قضات آینده باشد و آموزش‌های حقوقی لازم را به آنها آموزش دهد علاوه بر آن دانشجویان در ضمن تحصیل بتوانند به دادگاه‌ها مراجعه و کارآموزی ببینند.
این استاد دانشگاه در خصوص تمایز این دانشگاه با دانشگاه‌های دیگر گفت: دانشجویانی که اینجا تحصیل می‌کنند نسبت به سایر دانشکده‌های حقوق در درجه اول این امکان و فرصت را پیدا می‌کنند که به دادگاه‌ها بروند و کارآموزی ببینند وبنابراین در زمان تحصیل با مسائل مربوط به دادگاه‌ها آشنا می‌شوند و این یک امر ضروری است.
شریعت باقری ادامه داد: همچنین تعدادی از دروس را عملأ دو برابر سایر دانشکده‌های حقوق می‌گذرانند. مثلأ آیین دادرسی مدنی، آیین دادرسی کیفری و دروس فقهی، اگر دو ساعت باید باشد اینجا 4 ساعت می‌گذرانند یعنی همان دو واحد را می‌گذرانند، ولی دو برابر ساعت سایر دانشکده‌های حقوق.
رئیس داتشگاه علوم قضایی تصریح کرد: علاوه بر دو مورد قبلی دانشجویان در مدت تحصیل علاوه بر اینکه با دادگاه‌ها آشنا می‌شوند با نهاد‌های مختلف و دستگاه‌های اجرایی نیز آشنا می‌شوند و بخش‌های مختلف قوه قضائیه از جمله دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری را از نزدیک می‌بینند. از طرفی هم زمانی که دانشجوی دانشگاه علوم قضایی می‌شوند تعهّد می‌دهند که بعد از تحصیل در قوه قضائیه ادامه خدمت بدهند، از این رو می‌دانند در آینده نزدیک قرار است چه کاری انجام بدهند.
شریعت باقری درباره اقدامات انجام شده در جهت ارتقاء سطح علمی دانشجویان بیان کرد: در جذب داوطلبان ورود به دانشگاه علوم قضایی هر سال سخت‌گیری بیشتر می‌شود به نحوی که الان رتبه‌های دورقمی و تک رقمی کنکور سراسری جذب این دانشگاه می‌شوند، رتبه‌های سه رقمی ما در سال جاری زیر 500 بوده است؛ بنابراین نخبگان و برترین‌ها را برمی گزینیم.
وی افزود: همچنین در این دانشگاه تلاش کردیم از بهترین اساتید استفاده کنیم و برای ارتقاء سطح علمی اساتید خودمان با جلسات گوناگون هم اندیشی و غیرهم اندیشی به این امر کمک کردیم. چون قوام واستحکام دانشگاه‌ها به استاد است، به ساختمان، اتاق، میز وصندلی نیست، استاد نقش مهمّی ایفا می‌کند. برای تحقق این کار در فراخوان‌های وزارت علوم مرتب شرکت می‌کنیم تا بهترین اساتید را جذب کنیم. هم اکنون درخواست‌های بسیاری برای استادی در اینجا داریم، ولی همانند جذب دانشجو، درجذب استاد هم سخت گیری می‌کنیم.
رئیس دانشگاه علوم قضایی ادامه داد: سومین کار ایجاد انضباط است. در برپایی کلاس ها، در حضور به موقع دانشجویان و در برنامه‌ریزی‌های آموزشی سعی کردیم انضباط خوبی برقرار کنیم به نحوی که کلاس‌ها جدی برگزار شود. ایجاد نظم و انضباط اقدام مهمی است که کمک می‌کند سطح علمی دانشگاه بالا برود.
وی تصریح کرد: در دانشگاه علوم قضایی سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری داریم که همه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی از وزارت علوم مدرک می‌گیرند؛ بنابراین ما مرکز آموزش قضات نیستیم. ما قضات فعلی را تربیت نمی‌کنیم بلکه قضات آینده را تربیت می‌کنیم. وظیفه آموزش قضات فعلی به ما سپرده نشده است. ما وظیفه آموزش قضات آینده را برعهده داریم. ولی در زمینه قضات فعلی هم پیشنهاداتی را مطرح کردیم و گاهی دوره‌های پراکنده برگزار کردیم.
شریعت باقری در ادامه به رویه‌های قضایی انتشار یافته از سوی دانشگاه علوم قضایی اشاره کرد و گفت: رویه‌های قضایی دانشگاه علوم قضایی در سه مجموعه چاپ می‌شود. حقوق جزا، حقوق عمومی و حقوق خصوصی. آرایی که دردادگاه‌ها صادرمی شوند و قابل توجه است آنها را در این مجموعه کتاب‌ها منتشر می‌کنیم.
رئیس دانشگاه علوم قصایی خاطرنشان کرد: سپس از یک استاد رشته حقوق دعوت می‌کنیم که در مورد آن رأی تفسیر و نظریه بنویسد. یعنی توضیح بدهد آن رأی چه می‌گوید وچه نقاط قوت و احیانأ ضعفی دارد به نحوی که وقتی یک پژوهشگر ویا دانشجو، رأی را می‌خواند کاملا متوجّه می‌شود که موضوع و نقاط قوت و ضعف این رأی چیست. ضمنأ با انتشار آراء، خود به خود عیب‌ها و اشکالات احتمالی خوانده و برطرف می‌شوند. این کار در سایر کشور‌ها انجام شده، ولی در ایران به این شکل انجام نشده است. ما معاونت پژوهشی را مأمور کردیم در قالب یک فصلنامه این آراء را منتشر کنند که در طول 2 سال گذشته از هر کدام از فصلنامه‌ها چند شماره منتشر کرده ایم.
وی هدف از انتشار این رویه‌ها را بررسی آرا عنوان کرد و گفت: هدف از انتشار رویه‌های قضایی به صورت مجله و نشریه این است که ما پس از انتشار آراء را بررسی و معرفی کنیم. در یکی از آن سه شماره که مربوط به حقوق جزاست می‌توان راجع به مجازات‌های جایگزین هم بحث کنیم.
این حقوقدان درباره اینکه در آینده در این دانشگاه رشته‌های حقوق بشری هم تدریس خواهد شد گفت: نزدیک به دو سال است که پیگیر این موضوع هستیم که یک رشته کارشناسی ارشد حقوق بشر تأسیس کنیم. در اینباره بحث‌های مقدماتی نیز انجام شده و امیدواریم بتوانیم در آینده این رشته را تأسیس کنیم. قصد ما تدریس رشته حقوق بشر در مقطع فوق لیسانس است و به همین دلیل با وزارت علوم در حال مکاتبه هستیم تا انشالله به نتیجه برسیم.
شریعت باقری به ارتباط دانشگاه علوم قضایی با دیگر دانشگاه‌ها هم اشاره کرد و گفت: ما یا یک اداره به نام دفتر همکاری‌های بین المللی داریم. در این اداره ارتباط با سایردانشگاه‌های دستگاه قضایی کشور‌ها پیش بینی شده است. در این مدت سعی کردیم از ظرفیت‌های این بخش بی بهره نمانیم. مثلأ گاهی با شخصیت‌های برجسته از کشور‌های مختلف جلسه و نشست داشتیم. در این راستا، با فرستاده ویژه نخست وزیر ژاپن، هیأت حقوقی و قضایی چین، هیأت عالی رتبه قضایی ایتالیا، هیأت داوری سوئیس، دادستان کل بلاروس، استادان دانشگاه سوربون و دادستان کل قطر جلسات و ملاقات‌هایی داشته ایم. با دبیر کل سازمان کنفرانس لاهه (هلند) تفاهم نامه امضاء کردیم.
این حقوقدان عرصه بین الملل ادامه داد: همچنین با شخصیت‌های برجسته از مؤسسه مطالعات عالی علوم جنایی ایتالیا که از طریق ستاد حقوق بشر هماهنگ شده بودند جلسه سخنرانی برگزار کردیم. با وجود کمبود امکانات و مسائل و اولویت‌های دیگری که داشتیم دراین بخش ساکت نماندیم و در حد توان تلاش کردیم. از طرفی با هماهنگی وزارت امور خارجه وا مور بین الملل قوه قضائیه، علاوه بر ستاد حقوق بشر با صاحب‌نظران، اساتید و شخصیت‌هایی که به دعوت برخی نهاد‌ها و یا دانشگاه‌ها می‌آیند نشست‌های مشترکی را برگزار می‌کنیم. ولی به هر حال تمرکز شدیدی روی این مسأله نداشتیم. شاید دلیلش این بوده که دانشگاه علوم قضایی وظیفه دارد بیشتر قضات آینده را تربیت کند.
وی درپایان گفت: به نظر من دانشگاه علوم قضایی الان در وضعیت فوق العاده خوبی است؛ یعنی یک دانشگاه استاندارد از نظر آیین نامه ها، مقررات، اجرای آنها، جذب دانشجو و استاد است. دانشگاه علوم قضایی یکی از بهترین و مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی است که بعد از انقلاب تأسیس شده است.
