10 سال پس از آغاز ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، روز گذشته نخستین فاز این پالایشگاه با حضور رئیس‌جمهوری، وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و دیگر مسوولان و پیمانکاران این پروژه رسما به بهره‌برداری رسید تا سرانجام ایران در تولید بنزین خودکفا شود. براین اساس نخستین کوره بنزین‌سازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس که بهمن‌ماه سال گذشته روشن شده بود، مطابق برنامه و پس از پشت سر گذاشتن مراحل تولید آزمایشی، 12 میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو4 معادل متوسط واردات بنزین در سال گذشته، به تولید بنزین کشور اضافه کرد. به این ترتیب پروژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در مرداد ماه سال 92 پیشرفتی معادل 47 درصد داشت، با مدیریت تیم نفتی دولت یازدهم و بهره‌برداری از آثار برجام به سرانجام رسید تا روز گذشته جشن خودکفایی بنزین در فاز نخست این پروژه برپا شود.
آثار برجام را در ستاره خلیج فارس ببینید
حسن روحانی روز گذشته در مراسم بهره‌برداری از فاز نخست بزرگ‌ترین پروژه تولید بنزین کشور، با اشاره به آثار مثبت برجام در به سرانجام رساندن طرحی که تا رسیدن به مرحله افتتاح 10 سال زمان پشت سر گذاشت، گفت: آنهایی که می‌گویند آثار برجام را ندیده‌ایم امروز به پالایشگاه ستاره خلیج فارس بیایند و ببینند که همه تجهیزات خریداری شده نه تنها به ایران آمده بلکه نصب هم شده است. روحانی که در جمع مردم بندرعباس سخنرانی می‌کرد در ادامه گفت: تجهیزات این پالایشگاه در کشورهای دیگر توقیف شده بود و اگر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نبود این پالایشگاه هیچ‌گاه راه‌اندازی نمی‌شد.
روحانی با اشاره به اینکه «قبل از برجام اگر تجهیزاتی را خریداری می‌کردیم و این تجهیزات با مشکل فنی مواجه می‌شد به گردن خودمان می‌افتاد»، گفت: اما امروز سازندگان آن بالای سر کار هستند تا آنها را تحویل دهند، عهد ما در خرداد این بود که اموال ایران را حراست کنیم. رئیس‌جمهوری در ادامه گفت: بعضی می‌گویند چرا در این هفته‌ها افتتاح‌ها افزایش یافته است، فکر می‌کنند افتتاح چراغ لامپ است که ما بزنیم افتتاح شود، بلکه چهار سال زمان برده است، در این مدت هر طرحی که تکمیل شود به خاطر دلواپس‌ها یک روز صبر نمی‌کنیم و آن را افتتاح می‌کنیم، اکنون دیدیم دلواپس‌ها علاوه بر برجام برای افتتاح هم نگران می‌شوند. رئیس‌جمهوری در مراسم پرده‌برداری از یادمان افتتاح این پالایشگاه با قدردانی از تلاش متخصصان و کارگران پرتلاش کشورمان گفت: بهره‌برداری از این پروژه و خودکفایی در تولید بنزین سبب افتخار ملت ایران است. روحانی با بیان اینکه با افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس شاهد روز تاریخی در صنعت نفت هستیم، گفت: با توجه به نامگذاری سال جدید به اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال از سوی مقام معظم رهبری، خودکفایی در زمینه فرآورده‌های نفتی ضروری است. رئیس‌جمهوری که روز گذشته به بندرعباس سفر کرده بود، در بخشی از سخنان خود گفت: در نفت و گاز به خودکفایی رسیدیم و به یکی از صادرکنندگان این محصول تبدیل شدیم و در بنزین نیز که یکی از آرزوهای دیرین کشور بود، با افتتاح این پالایشگاه و فاز اول آن و تولید بنزین یورو٤ در مسیر خودکفایی این محصول قرار گرفته و در آینده صادرکننده می‌شویم. روحانی با تبریک تلاش ارزشمند افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مردم ایران و استان هرمزگان، تصریح کرد: به‌طور مستقیم و غیرمستقیم هزاران شغل برای جوانان ایرانی ایجاد می‌شود و همانند افتتاح همزمان ٦ فاز در پارس جنوبی، با افتتاح این پالایشگاه نیز شاهد روز تاریخی در صنعت نفت خواهیم بود.
برجام پروژه‌ای ملی بود
اما صحبت‌های روز گذشته روحانی از جنوب ایران که به سراسر کشور مخابره می‌شد، از حال و هوای انتخابات و شیوه رقابت برخی گروه‌ها دور نماند و او در بخشی از سخنان خود گفت: یک عده وقتی دولت انتخاب می‌شود تازه دعوایشان آغاز می‌شود که نشان می‌دهد قواعد رقابت انتخاباتی را بلد نیستند. او در ادامه به خصوص با توجه به انتقادهایی که این روزها به دولت یازدهم و افتتاح پروژه‌ها می‌شود این رویه را نادرست ارزیابی کرد و گفت: در رقابت‌های انتخاباتی برخی خود را در معرض رای قرار داده و مردم از بین آنان انتخاب می‌کنند، پس انتظار آن است که پس از انتخابات همه اقشار و گروه‌ها به فرد برگزیده مردم برای پیشبرد امور کمک کنند. رئیس‌جمهوری اظهار کرد: یک کاری را (برجام) همه با هم با هدایت‌های مقام معظم رهبری به سرانجام رساندیم و حال همه باید از این فضا استفاده کنند ولی تازه عده‌ای دعوایشان آغاز شده و حال آنکه برجام یک پروژه ملی بوده است. روحانی، پالایشگاه ستاره خلیج فارس را نماد برادری، همکاری، تعاون و وحدت دانست و ادامه داد: هر جا که تعامل، روابط سالم و مخلصانه و وحدت داشته‌ایم، پیروز و موفق بوده‌ایم و هر جا دچار تفرقه و از هم دور شده‌ایم با سختی و مشکلات بزرگی روبه‌رو شده‌ایم. وی افزود: یکی از آرزوهای رهبر معظم انقلاب وارد نکردن گازوئیل و بنزین از خارج بوده که در دولت یازدهم افتخار داریم بخشی از منویات معظم‌له را جامه عمل بپوشانیم.
راه توسعه روشن است
بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان یکی دیگر از همراهان روحانی در مراسم بهره‌برداری از ستاره خلیج فارس و کسی بود که با اولویت‌بندی و مدیریت او فاز نخست این پالایشگاه به بهره‌برداری رسید. وزیر نفت روز گذشته در مراسم بهره‌برداری رسمی از فاز نخست پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس پس از سال‌ها تلاش در دولت‌های گذشته و بیش از سه سال تلاش مستمر در دولت کنونی، هم‌اکنون می‌توانیم تولید بنزین با کیفیت و اکتان بالا در پالایشگاه ستاره خلیج فارس را جشن بگیریم، گفت: ما نیازی به افتتاح و اقدام‌های نمایشی نداریم. زنگنه در ادامه تصریح کرد: در مرداد ٩٢ کارهای ساختمان، نصب تجهیزات و اقدامات فرآیندی پالایشگاه در مراحل ابتدایی ١٤، ١٣ و ١٢ درصدی در فازهای اول، دوم و سوم قرار داشت. او در ادامه افزود: این میزان پیشرفت اجرایی در فازهای سه گانه این پالایشگاه با احتساب مهندسی و خرید کالا، پیشرفت کلی طرح را حدود ٤٧ درصد قرار داده بود؛ این در حالی است که پیشرفت کلی طرح شامل سه فاز هم‌اکنون به 3/ 90درصد رسیده است. وی با اشاره به نقش تعیین‌کننده برجام در به ثمر رساندن این طرح گفت: درست است که تحریم‌ها بسیار آزاردهنده بود، اما مشکلات مدیریتی هم در تاخیر بهره‌برداری از این پروژه نیز تاثیر داشته است، زمانی که کارم را در دولت یازدهم شروع کردم، این طرح کلافی سردرگم با گره‌های کور بود که باز کردن آن به تلاش همه نیاز داشت. وی با بیان اینکه از کل هزینه انجام شده در این طرح تنها 4/ 1 میلیارد دلار آن در دولت یازدهم بوده، اظهار کرد: ما سعی کردیم به‌صورت قطره چکانی از منابع مالی استفاده کنیم، اما طرح نسبت به گذشته پیشرفت بسیار بهتری داشت. زنگنه افزود: همه می‌توانند شهادت بدهند که ما از همه ظرفیت‌ها و تجارب مدیریتی‌مان برای این طرح استفاده کرده‌ایم؛ این در حالی است که دو سال و نیم از تحریم‌ها در این دولت بود، اما چاره‌ای نداشتیم و باید دست به دست هم می‌دادیم و با برادری موفقیت‌ها را کسب می‌کردیم.
گام دولت یازدهم در پیشگیری از خام‌فروشی
زنگنه در این مراسم همچنین از تمام دست‌اندرکاران پالایشگاه ستاره خلیج فارس قدردانی کرد و گفت: از آقای وزیری هامانه چه زمانی که وزیر نفت بودند و چه زمانی که قائم مقام بنده بودند، از آقای نعمت زاده، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش، از آقایان ادیب و دادور، تمام سازندگان و اجراکنندگان طرح از جمله، شرکت تاپیکو، شرکت پالایش ستاره خلیج فارس، صندوق بازنشستگی نفت، شرکت ملی پالایش و پخش، شرکت اُیکو و... کمال تشکر را دارم. وزیر نفت همچنین از سردار عبداللهی به‌عنوان «دوست و برادر خوبم» در قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) یاد و قدردانی کرد و گفت: این موضوع را اولین بار است که می‌گویم، وقتی در سال ٩٢ به وزارت نفت برگشتم خیلی‌ها دوست داشتند میان وزارت نفت و قرارگاه دعوا درست کنند، تحریک هم کردند، اما تاکید می‌کنم در تمام این مدت چیزی جز صفا و دوستی میان ما حاکم نبود چون خواسته هردو ما، سربلندی ایران عزیز است. وی با اشاره به راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس، گفت: با تکمیل طرح فراگیر پالایشی سیراف با ظرفیت نهایی پالایش ٤٨٠ هزار بشکه میعانات گازی، در آینده، کل میعانات گازی تولیدی کشور به میزان یک میلیون بشکه در روز، در کشور پالایش خواهد شد و چیزی برای صادرات باقی نخواهد ماند. زنگنه افزود: این یعنی جلوگیری از خام‌فروشی، تکمیل زنجیره ارزش و این یعنی اقتصاد مقاومتی و خدا را شاکرم که آخرین تعهدات وزارت نفت نیز در دولت یازدهم انجام شد.
افزایش 16 میلیون لیتری تولید بنزین یورو4
اما در کنار افزایش ظرفیت 12 میلیون لیتری بنزین یورو4 به واسطه وارد مدار شدن فاز نخست غول بنزین‌سازی کشور و منطقه، 3 میلیون لیتر بنزین یورو4 از سوی پالایشگاه بندر عباس و یک میلیون لیتر بنزین یورو4 نیز به واسطه افزایش تولید پالایشگاه لاوان تا پایان اردیبهشت به تولیدات بنزین کشور افزوده خواهد شد. عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: با وارد مدار شدن فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس و تثبیت تولید 12 میلیون لیتری بنزین در آن و افزایش تولید پالایشگاه‌های بندرعباس و لاوان در مجموع 16 میلیون لیتر بنزین یورو4 به ظرفیت تولید بنزین کشور افزوده خواهد شد که ما را از واردات بنزین بی‌نیاز خواهد کرد. البته بی‌نیاز شدن از واردات بنزین در سال جاری به میزان رشد مصرف بنزین در کشور بستگی خواهد داشت به این معنا که چنانچه میزان مصرف بنزین کشور در سطح سال گذشته ثابت باقی بماند، قطع واردات بنزین نیز محقق خواهد شد. اما آن‌طور که کاظمی می‌گوید؛ در فروردین‌ماه سال 96 چیزی حدود 8 درصد به مصرف بنزین کشور افزوده شده است. هرچند این ماه به علت قرار داشتن در زمان اوج مسافرت‌‌ها، معیار مناسبی برای پیش‌بینی رشد مصرف بنزین به نظر نمی‌رسد، اما چنانچه روند رشد مصرف بنزین در سال جاری به واسطه اضافه شدن خودروهای جدید به همین میزان جریان داشته باشد، به نظر می‌رسد تا قطع کامل واردات بنزین، صرفه‌جویی در مصرف بنزین نیاز بعدی کشور باشد.
9 میلیون دلار صرفه‌جویی روزانه
اما از منظری دیگر، بزرگ‌ترین دستاورد دولت تدبیر و امید در پی بهره‌برداری از راه‌اندازی فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، جلوگیری از خروج ارز از کشور برای واردات بنزین به‌عنوان کالایی استراتژیک است. مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش ایران که روز گذشته حسن روحانی را برای افتتاح فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس همراهی می‌کرد، در پاسخ به این سوال «دنیای اقتصاد» که مجموع تولید 16 میلیون لیتری بنزین یورو4 (12 میلیون لیتر در فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، 3 میلیون لیتر در پالایشگاه بندرعباس و یک میلیون لیتر در پالایشگاه لاوان) چه میزان صرفه‌جویی ارزی برای کشور به همراه دارد، گفت: با افزوده شدن 16 میلیون لیتر به توان تولید بنزین یورو4 کشور، روزانه 9 میلیون دلار در مخارج ارزی کشور صرفه‌جویی شده و به داخل کشور منتقل می‌شود. این میزان صرفه‌جویی در حالی با وارد مدار شدن فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس در کشور محقق می‌شود که با تکمیل دو فاز باقی مانده از ستاره، این صرفه‌جویی تبدیل به درآمد ارزی برای کشور می‌شود.
2/ 1 میلیارد دلار در سال سود ستاره
پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه تولید بنزین کشور که مجموع تولیداتش در فاز نهایی معادل 60 درصد از مجموع تولید 9 پالایشگاه تولید بنزین کشور خواهد بود؛ در نهایت بنزین تولید داخل را به بیش از ١٠٠ میلیون لیتر در روز خواهد رساند. به این ترتیب کاظمی با اشاره به ظرفیت پالایش روزانه 360 هزار بشکه میعانات گازی در پالایشگاه ستاره خلیج فارس می‌گوید: ما باید در برنامه‌های باقی‌مانده در ستاره خلیج فارس بازنگری‌هایی بکنیم و بعد از آن زمان بهره‌برداری از دو فاز باقی‌مانده این پروژه اعلام خواهد شد اما چیزی که مشخص است این است که از هر یک بشکه میعاناتی که وارد این پالایشگاه می‌شود 8 دلار سود ناخالص به دست می‌آید. مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در نهایت درآمد حاصل از صادرات بنزین تولید شده در ستاره خلیج فارس را روزانه 3 میلیون دلار و سالانه 2/ 1 میلیارد دلار اعلام می‌کند که البته باید هزینه‌های جاری و استهلاک دستگاه‌ها و تجهیزات از آن کم می‌شود.
در حال حاضر 10 هزار نفر در این پالایشگاه مشغول به کار هستند که در نهایت و با بهره‌برداری کامل از این پالایشگاه، چیزی بین 2 تا 3 هزار نفر در این پروژه به شکل ثابت و مستقیم مشغول به کار می‌شوند. اما با وارد مدار شدن فاز نخست ستاره خلیج فارس علاوه بر تولید 12 میلیون لیتر بنزین یورو4، چهار و نیم میلیون لیتر گازوئیل یورو٤، یک میلیون لیتر نفت سفید یورو ٤ و یک میلیون و ٣٠٠ هزار لیتر گاز مایع (الپیجی) یورو ٤ نیز از این فاز به تولید می‌رسد. به این ترتیب در حالی با وارد مدار شدن پالایشگاه ستاره خلیج فارس امسال از واردات بنزین بی‌نیاز خواهیم شد که با بهره‌برداری کامل از بزرگ‌ترین پالایشگاه تولید بنزین کشور، ٣٦ میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو ٤ و ٥ به تولیدات کشور افزوده می‌شود و تولید بنزین در کشور به بیش از ١٠٠ میلیون لیتر در روز خواهد رسید که علاوه بر قطع واردات بنزین، امکان صادرات این فرآورده و افزایش کیفیت سوخت مصرفی داخل نیز فراهم می‌شود.
